GEMMA Gegevens- en berichtenarchitectuur: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 6: | Regel 6: | ||
{{#customtitle: Gegevens- en berichtenarchitectuur }} | {{#customtitle: Gegevens- en berichtenarchitectuur }} | ||
[[Bestand:Nora_met_Gegevens-_en_berichtenarchitectuur.png|rechts|thumb|350px|Gegevens- en berichtenarchitectuur in het NORA architectuurraamwerk.|alt=NORA architectuurraamwerk, uitleg in de tekst naast de afbeelding]] | |||
De gegevens- en berichtenarchitectuur is een onderdeel van de [[GEMMA 2 Informatiearchitectuur|informatie-architectuur]]. De informatie-architectuur gaat over de inrichting van de informatiehuishouding van de gemeente. Daarbinnen verschaft de gegevensarchitectuur inzicht in de informatie die geacht wordt beschikbaar te zijn voor de gemeentelijke taakuitoefening. De berichtenarchitectuur verschaft, als onderdeel van de informatie-architectuur, inzicht in de mogelijkheden om informatie beschikbaar te krijgen. | |||
De gegevens- en berichtenarchitectuur | ==Gegevens- en berichtenstandaarden== | ||
De gegevens- en berichtenarchitectuur geven we vorm met de GEMMA-gegevens- en -berichtenstandaarden. Deze richten zich op de uitwisseling van gegevens binnen een gemeente, tussen een gemeente en andere overheden en ten behoeve van de dienstverlening aan burgers en bedrijven. Zij maken effectieve digitale communicatie mogelijk tussen gemeentelijke taakvelden en met ketenpartners, bijvoorbeeld voor het gebruik van basis- en kerngegevens en het samenwerken aan zaken. Zo kan er intern en in ketens efficient worden samengewerkt. Daarnaast zorgen deze open standaarden ervoor dat keuzevrijheid van applicaties is geborgd. Open standaarden zijn namelijk niet software-specifiek. | |||
<br> | |||
Om ervoor te zorgen dat de uit te wisselen gegevens juist zijn en op de juiste manier worden gebruikt, dienen er goede afspraken gemaakt te worden over die gegevens. De structuur van de gegevens en de afspraken over de betekenis en de kwaliteitseisen daarvan leggen we vast in gegevensstandaarden die we [[GEMMA Informatiemodellen|informatiemodellen]] noemen. | |||
<br> | |||
Berichtenstandaarden beschrijven hoe de gegevens uit de informatiemodellen uitgewisseld worden tussen informatiesystemen, in- en extern. De gemeentelijke berichtenstandaarden zijn gebaseerd op het [[StUF Berichtenstandaard|Standaard UitwisselFormaat]], kortweg StUF. StUF schrijft de vorm voor waarin de gegevens uitgewisseld moeten worden en regelt onder meer de communicatie over verschillende ICT-infrastructuren. De structuren waarin gegevens uitgewisseld worden leggen we vast in berichtenstandaarden zoals [[Koppelvlakken en sectormodellen|sectormodellen en koppelvlakken]]. | |||
<br> <br> | |||
Binnen GEMMA zijn diverse informatiemodellen, sectormodellen en koppelvlakken ontwikkeld. Daarnaast zijn door andere partijen berichtenstandaarden ontwikkeld op basis van StUF. Onderstaande figuur visualiseert deze standaarden in hun samenhang. | |||
== | {{ToonView|viewid=93cb650b-657a-4b5b-a49d-07f2b79eb244|modelid=2b2b88ba-8efe-46d3-8b40-47af290bc418}}<!--Gegevens- en StUF standaarden (ArchiMateView)--> | ||
<!-- Volgende inhoud is op 20-4-2017 verplaatst naar de pagina 'StUF Berichtenstandaard | |||
StUF Berichtenstandaard': | |||
==Berichtenstandaarden (StUF) : MOET NOG VERPLAATST WORDEN == | |||
> TE VERPLAATSEN NAAR DE PAGINA'S OVER STUF EN OVER SECTORMODELLEN EN KOPPELVLAKKEN <br> | |||
==Berichtenstandaarden (StUF)== | |||
De afgelopen jaren is de uitwisseling van gegevens binnen de overheid steeds belangrijker geworden. Kijkend naar de doelstellingen van de e-overheid zal de behoefte aan uitwisseling alleen maar verder toenemen. Ter ondersteuning van deze uitwisseling is er een familie van StUF-standaarden gegroeid. Al deze standaarden zijn gebaseerd op het [[StUF Berichtenstandaard|Standaard UitwisselFormaat (StUF)]] ''(actuele versie: 3.01)''. | De afgelopen jaren is de uitwisseling van gegevens binnen de overheid steeds belangrijker geworden. Kijkend naar de doelstellingen van de e-overheid zal de behoefte aan uitwisseling alleen maar verder toenemen. Ter ondersteuning van deze uitwisseling is er een familie van StUF-standaarden gegroeid. Al deze standaarden zijn gebaseerd op het [[StUF Berichtenstandaard|Standaard UitwisselFormaat (StUF)]] ''(actuele versie: 3.01)''. | ||
StUF is een standaard waarmee berichtstandaarden kunnen worden opgesteld. Op basis van deze berichtstandaarden kunnen koppelingen worden gerealiseerd waarmee gegevens gecommuniceerd worden tussen allerhande systemen en over allerlei ICT-infrastructuren. StUF voorkomt dat steeds opnieuw maatwerk ontwikkeld moet worden, omdat het de vorm voorschrijft waarin deze gegevens moeten worden gecommuniceerd. De StUF standaard zelf beschrijft de generieke toepassing van de berichten en zegt niets over de specifieke gegevens die met de standaard gecommuniceerd kunnen worden<!--, het biedt dus een framework of grondstof welke nog verder ontwikkeld moet worden-->. | StUF is een standaard waarmee berichtstandaarden kunnen worden opgesteld. Op basis van deze berichtstandaarden kunnen koppelingen worden gerealiseerd waarmee gegevens gecommuniceerd worden tussen allerhande systemen en over allerlei ICT-infrastructuren. StUF voorkomt dat steeds opnieuw maatwerk ontwikkeld moet worden, omdat het de vorm voorschrijft waarin deze gegevens moeten worden gecommuniceerd. De StUF standaard zelf beschrijft de generieke toepassing van de berichten en zegt niets over de specifieke gegevens die met de standaard gecommuniceerd kunnen worden<!--, het biedt dus een framework of grondstof welke nog verder ontwikkeld moet worden--><!--. | ||
Om te voorkomen dat steeds overleg nodig is voor het realiseren van koppelingen tussen systemen en de interoperabiliteit in het algemeen te bevorderen, zijn er de afgelopen jaren ten behoeve van diverse aandachtsgebieden sectormodellen en koppelvlakken ontwikkeld op basis van StUF. | Om te voorkomen dat steeds overleg nodig is voor het realiseren van koppelingen tussen systemen en de interoperabiliteit in het algemeen te bevorderen, zijn er de afgelopen jaren ten behoeve van diverse aandachtsgebieden sectormodellen en koppelvlakken ontwikkeld op basis van StUF. | ||
De [[Horizontale sectormodellen|horizontale-]] en [[Verticale sectormodellen|verticale sectormodellen]] definiëren een groot aantal generieke componenten en berichten. De [[Koppelvlakken en sectormodellen|koppelvlakken]] leggen concrete afspraken vast waarmee specifieke gegevens kunnen worden gecommuniceerd | De [[Horizontale sectormodellen|horizontale-]] en [[Verticale sectormodellen|verticale sectormodellen]] definiëren een groot aantal generieke componenten en berichten. De [[Koppelvlakken en sectormodellen|koppelvlakken]] leggen concrete afspraken vast waarmee specifieke gegevens kunnen worden gecommuniceerd. | ||
--><!--Afspraken over specifieke berichten die tussen bepaalde referentiecomponenten uitgewisseld moeten en/of kunnen worden, afspraken over aanscherping van de berichten uit een sectormodel en afspraken over de wijze waarop die berichten verstuurd moeten worden.--> <!--In navolging van de term grondstof voor StUF is het horizontale sectormodel een halffabrikaat. Dit halffabrikaat biedt al wel enig houvast maar moet nog verder uitgewerkt en ingevuld worden. De verticale sectormodellen en koppelvlakken zijn eindproducten waarbij zowel de berichten als de wijze waarop deze toegepast moeten worden vastgesteld zijn. | |||
Bij gebruik van --><!--de grondstof --><!--StUF dient nog veel omtrent inhoud en proces voor het gebruik van de berichten door de opdrachtgever ingevuld te worden. Daarnaast is het ook de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever om zelf te controleren of de --><!--grondstof --><!--berichten voldoen aan de specificaties. Met gebruik van een --><!--halffabrikaat--><!--sectormodel is de inspanning voor de opdrachtgever al een stuk minder maar ook hier is het uiterst belangrijk de berichten en processen te controleren. Gebruik van --><!--eindproducten--><!--koppelvlakken geeft de meeste zekerheid: niet alleen is de koppelvlakspecificatie ingevuld en wordt deze ondersteund door meerdere leveranciers, ook kan een leverancier compliancy behalen op het StUF Test Platform. De opdrachtgever kan dan exact zien in welke mate een --><!--eindproduct--><!--koppelvlak ondersteund wordt. Aangeraden wordt dan ook het voldoen aan de [[GEMMA Compliancy|compliancy]] eisen op het [[StUF Testplatform|StUF Test Platform]] en dit aan kunnen tonen met een geslaagd testrapport als eis op te nemen. Door gebruik van de GIBIT, de gemeentelijke uniforme inkoopvoorwaarden voor IT borgt u dit duurzaam voor vastgestelde (open) standaarden. | |||
--> | |||
<!-- Volgende inhoud is op 3-3-2017 verplaatst naar de pagina 'Koppelvlakken en sectormodellen': | |||
===<small>Basis- en kerngegevens</small>=== | ===<small>Basis- en kerngegevens</small>=== | ||
Het aandachtsgebied 'Basis- en kerngegevens' betreft het beheer en gebruik van basis- en kerngegevens uit bijvoorbeeld BAG, GBA (BRP), nHR en BRP van objecten zoals Personen, Gebouwen, Adressen, Maatschappelijke activiteiten, Vestigingen, etc... De sectormodellen en koppelvlakken in dit aandachtsgebied bieden componenten en berichten waarmee gegevens over dit soort objecten kunnen worden uitgewisseld tussen applicaties. De volgende standaarden spelen daarbij een rol: | Het aandachtsgebied 'Basis- en kerngegevens' betreft het beheer en gebruik van basis- en kerngegevens uit bijvoorbeeld BAG, GBA (BRP), nHR en BRP van objecten zoals Personen, Gebouwen, Adressen, Maatschappelijke activiteiten, Vestigingen, etc... De sectormodellen en koppelvlakken in dit aandachtsgebied bieden componenten en berichten waarmee gegevens over dit soort objecten kunnen worden uitgewisseld tussen applicaties. De volgende standaarden spelen daarbij een rol: | ||
Regel 37: | Regel 41: | ||
*[[BAG | StUF BAG]] (BAG) ''(actuele versie: 3.10)'' | *[[BAG | StUF BAG]] (BAG) ''(actuele versie: 3.10)'' | ||
*[[Koppelvlak StUF-BG-BRK|Kadastrale mutatieservices]] (BRK-Levering) ''(actuele versie: 1.0)'' | *[[Koppelvlak StUF-BG-BRK|Kadastrale mutatieservices]] (BRK-Levering) ''(actuele versie: 1.0)'' | ||
*[[RSGB Bevragingen | RSGB Bevragingen]] (RSGB) ''( | *[[RSGB Bevragingen | RSGB Bevragingen]] (RSGB) ''(in ontwikkeling)'' | ||
*[[RSGB Bevragingen tussenresultaten Pilot | RSGB Bevragingen Tussenresultaten Pilot Den Haag/KING ]] (RSGB) ''(in ontwikkeling)'' | |||
*[[Sectormodel Geo: StUF Geo IMGeo]] (BGT) ''(in beheer bij Geonovum)'' | *[[Sectormodel Geo: StUF Geo IMGeo]] (BGT) ''(in beheer bij Geonovum)'' | ||
*[[Sectormodel HR: StUF-HR]] (nHR) ''(in beheer bij Kamers van Koophandel)'' | *[[Sectormodel HR: StUF-HR]] (nHR) ''(in beheer bij Kamers van Koophandel)'' | ||
Regel 57: | Regel 62: | ||
*[[StUF-WOZ|Sectormodel WOZ: StUF-WOZ ]] ''(in beheer bij Waarderingskamer)'' | *[[StUF-WOZ|Sectormodel WOZ: StUF-WOZ ]] ''(in beheer bij Waarderingskamer)'' | ||
*[[BAG-GBA | StUF BAG-GBA]] ''(actuele versie: 2.04)'' | *[[BAG-GBA | StUF BAG-GBA]] ''(actuele versie: 2.04)'' | ||
===<small>Ruimtelijk domein</small>=== | ===<small>Ruimtelijk domein</small>=== | ||
Regel 80: | Regel 84: | ||
Onder het Bedrijfsvoeringsdomein vallen bijvoorbeeld de interacties die de geldstromen van een gemeente ondersteunen. | Onder het Bedrijfsvoeringsdomein vallen bijvoorbeeld de interacties die de geldstromen van een gemeente ondersteunen. | ||
*[[Betalen- en Invorderenservices | Koppelvlak Betalen- en Invorderenservices]] ''(actuele versie: 1.0)'' | *[[Betalen- en Invorderenservices | Koppelvlak Betalen- en Invorderenservices]] ''(actuele versie: 1.0)'' | ||
--> | |||
==Gegevensmanagement== | ==Gegevensmanagement== | ||
Het benutten van de gegevens- en berichtenstandaarden vereist meer dan alleen het gebruiken van deze standaarden in software. Het is de uitdaging te managen dat de gemeente te allen tijde, voorspelbaar, kan beschikken over alle informatie die zij nodig heeft, van de juiste kwaliteit, tegen de verantwoorde kosten, en binnen wet- en regelgeving. Hoe u dat doet en daarbij de gegevens- en berichtenstandaarden inzet, daarover leest u meer op de pagina's over [[Thema Gegevensmanagement|Gegevensmanagement]]. | Het benutten van de gegevens- en berichtenstandaarden vereist meer dan alleen het gebruiken van deze standaarden in software. Het is de uitdaging te managen dat de gemeente te allen tijde, voorspelbaar, kan beschikken over alle informatie die zij nodig heeft, van de juiste kwaliteit, tegen de verantwoorde kosten, en binnen wet- en regelgeving. Hoe u dat doet en daarbij de gegevens- en berichtenstandaarden inzet, daarover leest u meer op de pagina's over [[Thema Gegevensmanagement|Gegevensmanagement]]. | ||
Regel 88: | Regel 92: | ||
Zoals hierboven blijkt, voorzien KING en andere organisaties in diverse gegevens- en berichtenstandaarden. Waar het om gaat is dat deze benut en gebruikt worden en blijven voldoen aan actuele informatiebehoeften. KING biedt daaraan ondersteuning die u aantreft op de [[GEMMA Ondersteuning|ondersteuningspagina]]. Het betreft onder meer handreikingen, 'best practices', het beheermodel, tools en materiaal m.b.t. opleidingen. Ook vindt u daar de agenda's, verslagen en vergaderstukken van de bijeenkomsten van allerlei overleggroepen waarin de doorontwikkeling van de gegevens- en berichtenstandaarden begeleid wordt, zoals de Regiegroep Gegevens- en Berichtenstandaarden, de Expertgroep Informatiemodellen en de StUF Expertgroep. | Zoals hierboven blijkt, voorzien KING en andere organisaties in diverse gegevens- en berichtenstandaarden. Waar het om gaat is dat deze benut en gebruikt worden en blijven voldoen aan actuele informatiebehoeften. KING biedt daaraan ondersteuning die u aantreft op de [[GEMMA Ondersteuning|ondersteuningspagina]]. Het betreft onder meer handreikingen, 'best practices', het beheermodel, tools en materiaal m.b.t. opleidingen. Ook vindt u daar de agenda's, verslagen en vergaderstukken van de bijeenkomsten van allerlei overleggroepen waarin de doorontwikkeling van de gegevens- en berichtenstandaarden begeleid wordt, zoals de Regiegroep Gegevens- en Berichtenstandaarden, de Expertgroep Informatiemodellen en de StUF Expertgroep. | ||
==Status actuele gegevens- en berichtenstandaarden== | <!--XXX==Status actuele gegevens- en berichtenstandaarden== | ||
Hieronder vermelden we z.s.m. de status van de gegevens- berichtenstandaarden die momenteel ondersteund worden. | Hieronder vermelden we z.s.m. de status van de gegevens- berichtenstandaarden die momenteel ondersteund worden. | ||
{| class="wikitable" style="vertical-align: top;" | {| class="wikitable" style="vertical-align: top;" | ||
|- | |- | ||
Regel 170: | Regel 174: | ||
XXX--> | XXX--> | ||
==Andere standaarden== | ==Andere standaarden== | ||
Hierboven zijn de standaarden weergegeven op het gebied van gegevens en berichten waar we vanuit KING richting aan geven. Voor de ontwikkeling en de sturing op deze standaarden is er ondersteuning door regiegroep, expert- en werkgroepen. Daarnaast zijn er | Hierboven zijn de standaarden weergegeven op het gebied van gegevens en berichten waar we vanuit KING richting aan geven. Voor de ontwikkeling en de sturing op deze standaarden is er ondersteuning door regiegroep, expert- en werkgroepen. Daarnaast zijn er meer gegevens- en berichtenstandaarden waar gemeenten mee van doen hebben. Het overzicht van alle standaarden is [[Overzicht standaarden|hier]] te vinden.<!-- Page revision date: 2017-10-16T20:39:49Z --> |
Versie van 17 okt 2017 03:30
{{#customtitle: Gegevens- en berichtenarchitectuur }}
De gegevens- en berichtenarchitectuur is een onderdeel van de informatie-architectuur. De informatie-architectuur gaat over de inrichting van de informatiehuishouding van de gemeente. Daarbinnen verschaft de gegevensarchitectuur inzicht in de informatie die geacht wordt beschikbaar te zijn voor de gemeentelijke taakuitoefening. De berichtenarchitectuur verschaft, als onderdeel van de informatie-architectuur, inzicht in de mogelijkheden om informatie beschikbaar te krijgen.
Gegevens- en berichtenstandaarden[bewerken]
De gegevens- en berichtenarchitectuur geven we vorm met de GEMMA-gegevens- en -berichtenstandaarden. Deze richten zich op de uitwisseling van gegevens binnen een gemeente, tussen een gemeente en andere overheden en ten behoeve van de dienstverlening aan burgers en bedrijven. Zij maken effectieve digitale communicatie mogelijk tussen gemeentelijke taakvelden en met ketenpartners, bijvoorbeeld voor het gebruik van basis- en kerngegevens en het samenwerken aan zaken. Zo kan er intern en in ketens efficient worden samengewerkt. Daarnaast zorgen deze open standaarden ervoor dat keuzevrijheid van applicaties is geborgd. Open standaarden zijn namelijk niet software-specifiek.
Om ervoor te zorgen dat de uit te wisselen gegevens juist zijn en op de juiste manier worden gebruikt, dienen er goede afspraken gemaakt te worden over die gegevens. De structuur van de gegevens en de afspraken over de betekenis en de kwaliteitseisen daarvan leggen we vast in gegevensstandaarden die we informatiemodellen noemen.
Berichtenstandaarden beschrijven hoe de gegevens uit de informatiemodellen uitgewisseld worden tussen informatiesystemen, in- en extern. De gemeentelijke berichtenstandaarden zijn gebaseerd op het Standaard UitwisselFormaat, kortweg StUF. StUF schrijft de vorm voor waarin de gegevens uitgewisseld moeten worden en regelt onder meer de communicatie over verschillende ICT-infrastructuren. De structuren waarin gegevens uitgewisseld worden leggen we vast in berichtenstandaarden zoals sectormodellen en koppelvlakken.
Binnen GEMMA zijn diverse informatiemodellen, sectormodellen en koppelvlakken ontwikkeld. Daarnaast zijn door andere partijen berichtenstandaarden ontwikkeld op basis van StUF. Onderstaande figuur visualiseert deze standaarden in hun samenhang.
Gegevens- en StUF standaarden (uit model: GEMMA 2) - Toon SVG - Download als csv
Gegevensmanagement[bewerken]
Het benutten van de gegevens- en berichtenstandaarden vereist meer dan alleen het gebruiken van deze standaarden in software. Het is de uitdaging te managen dat de gemeente te allen tijde, voorspelbaar, kan beschikken over alle informatie die zij nodig heeft, van de juiste kwaliteit, tegen de verantwoorde kosten, en binnen wet- en regelgeving. Hoe u dat doet en daarbij de gegevens- en berichtenstandaarden inzet, daarover leest u meer op de pagina's over Gegevensmanagement.
Ondersteuning[bewerken]
Zoals hierboven blijkt, voorzien KING en andere organisaties in diverse gegevens- en berichtenstandaarden. Waar het om gaat is dat deze benut en gebruikt worden en blijven voldoen aan actuele informatiebehoeften. KING biedt daaraan ondersteuning die u aantreft op de ondersteuningspagina. Het betreft onder meer handreikingen, 'best practices', het beheermodel, tools en materiaal m.b.t. opleidingen. Ook vindt u daar de agenda's, verslagen en vergaderstukken van de bijeenkomsten van allerlei overleggroepen waarin de doorontwikkeling van de gegevens- en berichtenstandaarden begeleid wordt, zoals de Regiegroep Gegevens- en Berichtenstandaarden, de Expertgroep Informatiemodellen en de StUF Expertgroep.
Andere standaarden[bewerken]
Hierboven zijn de standaarden weergegeven op het gebied van gegevens en berichten waar we vanuit KING richting aan geven. Voor de ontwikkeling en de sturing op deze standaarden is er ondersteuning door regiegroep, expert- en werkgroepen. Daarnaast zijn er meer gegevens- en berichtenstandaarden waar gemeenten mee van doen hebben. Het overzicht van alle standaarden is hier te vinden.