GEMMA kennismodel

Laatst bewerkt: 1 juni 2022, 08:14:58

Wat is een (semantisch) kennismodel

Een kennismodel of metamodel beschrijft de architectuurobjecten en hun onderlinge samenhang. Bijvoorbeeld applicatieservices of applicatiefuncties. Het kennismodel is weergegeven in de concepten zoals gedefinieerd in de ArchiMate conventie.

Het GEMMA kennismodel toont de ArchiMate concepten die gebruikt worden voor het beschrijven van de informatievoorziening van het gemeentelijk domein. Het kennismodel fungeert tevens als basis voor de inrichting van deze wiki. Hierdoor wordt de kennis uit GEMMA 2.0 semantisch en kan als zodanig beter beheerbaar en toegankelijk gemaakt.

GEMMA modellering

Op GEMMA modellering wordt ingezoomd op de de modellering achter de GEMMA views.

Softwarecatalogus ArchiMate exportbestanden (AMEFF)

Gemeenten en leveranciers kunnen met de Softwarecatalogus een exportbestand opvragen van de GEMMA architectuur met daarin hun eigen applicatielandschap of portfolio opgenomen.

Op de pagina Softwarecatalogus AMEFF export is gedocumenteerd hoe het ArchiMate exportbestand eruitziet. U vind daar onder andere hoe de door u geregistreerde pakketten, de pakketversies en de koppelingen uit de Softwarecatalogus zijn verbonden met het GEMMA architectuurmodel:

View van GEMMA kennismodel

View van het GEMMA kennismodel en onder de view een tabel met alle gebruikte concepten en definities In deze view van het GEMMA kennismodel zijn alle in de GEMMA uitgewerkte ArchiMate element- en relatietypen weergegeven.

Element	Beschrijving	Elementtype
Actor	Een bedrijfsactor is een organisatorische eenheid die in staat is bepaald (actief) gedrag te vertonen.	BusinessActor
Applicatie-interface	Een applicatie-interface beschrijft hoe een component kan koppelen met zijn omgeving	ApplicationInterface
Applicatiecomponent	Een modulair, zelfstandig inzetbaar en vervangbaar deel van een systeem, dat zijn functionaliteit aanbiedt via goed gedefinieerde interfaces. Applicatiecomponenten stellen functionaliteit beschikbaar, die gebruikt wordt om de applicatiediensten mee te leveren.	ApplicationComponent
Applicatieservice	Een applicatieservice ontsluit functionaliteit naar afnemers van die functionaliteit. Een voorbeeld van een applicatieservice is de 'Aanmaken zaak' service.	ApplicationService
Bedrijfsfunctie	Een bedrijfsfunctie is een gedragselement dat gedrag groepeert op basis van een bepaalde verzameling criteria (zoals vereiste bedrijfsmiddelen en/of competenties). Eigenchappen van bedrijfsfunctie GEMMA type ='Bedrijfsfunctie' Een bedrijfsfunctie kan meerdere sub bedrijfsfuncties hebben. Sub bedrijfsfuncties hebben geen eigenschap GEMMA type	BusinessFunction
Bedrijfsobject	Een bedrijfsobject is een passief element dat vanuit bedrijfsperspectief relevantie heeft.	BusinessObject
Bedrijfsproces	Een bedrijfsproces is een gedragselement dat gedrag groepeert op basis van een volgordelijkheid van activiteiten en dat tot doel heeft een gedefinieerde verzameling producten of bedrijfsservices te produceren.	BusinessProcess
Bedrijfssamenwerking	Een bedrijfssamenwerking is een (tijdelijke) samenstelling van twee of meer bedrijfsrollen resulterend in een specifiek collectief gedrag in een bepaalde context.	BusinessCollaboration
Groep		Grouping
Rol	Een bedrijfsrol is de verantwoordelijkheid voor specifiek gedrag waar een bedrijfsactor aan toegewezen kan worden.	BusinessRole
Standaard	Een document dat een set van regels bevat die beschrijven hoe mensen materialen, producten, diensten, technologieën, taken, processen en systemen dienen te ontwikkelen en beheren Een standaard wordt gemodelleerd met het Archimate concept constraint, een beperking van de ontwerpruimte voor het realiseren van 'iets' Eigenschappen van een standaard GEMMA type='Standaard' GEMMA status - Status van de standaard op de GEMMA standaardenlijst. Alleen standaarden met status 'In gebruik' worden opgenomen in de Softwarecatalogus URL - Website met meer informatie over de standaard Afkorting - Afgekorte aanduiding voor de naam van de standaard Beheerder - Organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer van de standaard Compliancy - Compliancy instrument waarmee kan worden aangetoond dat een pakket de standaard correct heeft implementeerd Compliancy URL - Website met meer informatie over het compliancy instrument Grondslag - is het gebruik van de standaard verplicht op basis van wettelijke gebruik van een voorziening of de Pas-toe-of-leg-uit lijst	Constraint
Uitgangspunt	Uitgangspunten zijn algemene regels en richtlijnen, en zijn bedoeld voor: langdurig gebruik en worden zelden aangepast, de ondersteuning van het informeren en bereiken van de missie van een organisatie.	Principle

View van GEMMA kennismodel uitgebreid

In het GEMMA kennismodel uitgebreid wordt aanvullendop de in de GEMMA gemodelleerde ArchiMate elementen beschreven:

• de gewensde uitbreidingen op de GEMMA, waaronder het toevoegen van de infrastructuur
• de elementen en relaties die gebruikt worden in projectarchitecturen. Een projectarchitectuur kan volledig Archimate gebruiken.

Element	Beschrijving	Toelichting	Elementtype
Actor	Een bedrijfsactor is een organisatorische eenheid die in staat is bepaald (actief) gedrag te vertonen.	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessActor
Applicatie-event			ApplicationEvent
Applicatie-interface	Een applicatie-interface beschrijft hoe een component kan koppelen met zijn omgeving	Bron: ArchiMate 2.1	ApplicationInterface
Applicatiecomponent	Een modulair, zelfstandig inzetbaar en vervangbaar deel van een systeem, dat zijn functionaliteit aanbiedt via goed gedefinieerde interfaces. Applicatiecomponenten stellen functionaliteit beschikbaar, die gebruikt wordt om de applicatiediensten mee te leveren.	Bron: ArchiMate 2.1	ApplicationComponent
Applicatiefunctie	Een samenhangende groep interne gedragingen van een applicatiecomponent. Een voorbeeld van een applicatiefunctie is de Raadplegen zaakdocumenten functie.	Bron: ArchiMate 2.1	ApplicationFunction
Applicatieproces			ApplicationProcess
Applicatieservice	Een applicatieservice ontsluit functionaliteit naar afnemers van die functionaliteit. Een voorbeeld van een applicatieservice is de 'Aanmaken zaak' service.	Bron: ArchiMate 2.1	ApplicationService
Artifact			Artifact
Bedrijfsfunctie	Een bedrijfsfunctie is een gedragselement dat gedrag groepeert op basis van een bepaalde verzameling criteria (zoals vereiste bedrijfsmiddelen en/of competenties). Eigenchappen van bedrijfsfunctie GEMMA type ='Bedrijfsfunctie' Een bedrijfsfunctie kan meerdere sub bedrijfsfuncties hebben. Sub bedrijfsfuncties hebben geen eigenschap GEMMA type	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessFunction
Bedrijfsobject	Een bedrijfsobject is een passief element dat vanuit bedrijfsperspectief relevantie heeft.	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessObject
Bedrijfsproces	Een bedrijfsproces is een gedragselement dat gedrag groepeert op basis van een volgordelijkheid van activiteiten en dat tot doel heeft een gedefinieerde verzameling producten of bedrijfsservices te produceren.	Bron: GEMMA procesarchitectuur 3.0	BusinessProcess
Bedrijfssamenwerking	Een bedrijfssamenwerking is een (tijdelijke) samenstelling van twee of meer bedrijfsrollen resulterend in een specifiek collectief gedrag in een bepaalde context.	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessCollaboration
Device			Device
Dienst	Een dienst voorziet in de behoefte van een klant binnen of buiten de organisatie.	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessService
Gebeurtenis	Een gebeurtenis is iets dat gebeurt (intern of extern) en gedrag beïnvloedt (bv. bedrijfsprocessen en bedrijfsfuncties)	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessEvent
Gegevensobject	Een gegevensobject is een passief element dat geschikt is voor geautomatiseerde verwerking.	Bron: ArchiMate 2.1	DataObject
Groep		Bron: GEMMA 2	Grouping
Infrastructuurfunctie			TechnologyFunction
Infrastructuurinterface			TechnologyInterface
Infrastructuurservice			TechnologyService
Kanaal			BusinessInterface
Node			Node
Product / voorziening	Een product is de coherente verzameling van diensten, vergezeld van een contract of verzameling overeenkomsten, die in zijn geheel wordt aangeboden aan (interne of externe) klanten.	Bron: ArchiMate 2.1	Product
Requirement	Beschrijving van dat wat nodig is om een doel te bereiken		Requirement
Rol	Een bedrijfsrol is de verantwoordelijkheid voor specifiek gedrag waar een bedrijfsactor aan toegewezen kan worden.	Bron: ArchiMate 2.1	BusinessRole
Standaard	Een document dat een set van regels bevat die beschrijven hoe mensen materialen, producten, diensten, technologieën, taken, processen en systemen dienen te ontwikkelen en beheren Een standaard wordt gemodelleerd met het Archimate concept constraint, een beperking van de ontwerpruimte voor het realiseren van 'iets' Eigenschappen van een standaard GEMMA type='Standaard' GEMMA status - Status van de standaard op de GEMMA standaardenlijst. Alleen standaarden met status 'In gebruik' worden opgenomen in de Softwarecatalogus URL - Website met meer informatie over de standaard Afkorting - Afgekorte aanduiding voor de naam van de standaard Beheerder - Organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer van de standaard Compliancy - Compliancy instrument waarmee kan worden aangetoond dat een pakket de standaard correct heeft implementeerd Compliancy URL - Website met meer informatie over het compliancy instrument Grondslag - is het gebruik van de standaard verplicht op basis van wettelijke gebruik van een voorziening of de Pas-toe-of-leg-uit lijst	Bron: NORA 3.0	Constraint
Systeemsoftware			SystemSoftware
Uitgangspunt	Uitgangspunten zijn algemene regels en richtlijnen, en zijn bedoeld voor: langdurig gebruik en worden zelden aangepast, de ondersteuning van het informeren en bereiken van de missie van een organisatie.	Bron: The Open Group	Principle

Beschrijving van architectuurobjecten en hun onderlinge samenhang met behulp van concepten uit de ArchiMate architectuurbeschrijvingstaal

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.

Het geheel van mensen, middelen en maatregelen, gericht op de informatiebehoefte van de organisatie.

De fundamentele concepten of eigenschappen van een systeem in zijn omgeving belichaamd in zijn elementen, relaties en in de principes van zijn ontwerp en evolutie.

Een weergave van een bepaald onderwerp. Een architectuurmodel geeft een kleinschalige, vereenvoudigde en/of abstracte weergave van het onderwerp.

Door een Applicatiecomponent aangeboden interface die (andere) Applicatiecomponenten, Nodes of Actoren Applicatieservices kunnen gebruiken.

Een samenhangende hoeveelheid werk met een welgedefinieerde aanleiding en een welgedefinieerd eindresultaat, waarvan kwaliteit en doorlooptijd bewaakt moeten worden.

Een door een applicatie geleverde dienst (te gebruiken via applicatieinterfaces).

Activiteiten die zijn gegroepeerd omdat daarvoor vergelijkbare bedrijfsmiddelen, kennis of competenties nodig zijn.

Activiteiten die zijn gegroepeerd omdat daarvoor vergelijkbare bedrijfsmiddelen, kennis of competenties nodig zijn.

Een concept dat binnen een bepaald domein wordt gebruikt en betekenis heeft.

Reeks opeenvolgend uit te voeren activiteiten die bijdraagt aan een specifiek resultaat, zoals de levering van een product of Product of Dienst.

Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.

Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.

Betekenisvolle gegevens.

Groepering van services die aan afnemers worden aangeboden, met als doel het bevorderen van uniformiteit en efficiëntie binnen de overheid.

Het geheel van voorzieningen dat nodig is om een land of organisatie, zoals een bedrijf of een instelling, goed te laten functioneren.

Een modulair, zelfstandig inzetbaar en vervangbaar deel van een systeem, dat zijn functionaliteit aanbiedt via goed gedefinieerde interfaces.

Onderdeel van de bedrijfsarchitectuur met principes en afspraken voor het inrichten van bedrijfsprocessen.

Een afgebakende prestatie van een persoon of organisatie (de dienstverlener), die voorziet in een behoefte van haar omgeving (de dienstafnemer(s)).

Iets dat binnen of buiten een organisatie is gebeurd en binnen die organisatie of daarbuiten gevolgen heeft.

Samenhangende set gegevens die geautomatiseerd kan worden verwerkt.

Een samenhangende set Diensten, Bedrijfsobjecten en/of Representaties die onder in een Overeenkomst beschreven voorwaarden kan worden afgenomen.