Eigenschap:Korte samenvatting
| Kennismodel | Kennismodel GEMMA 2.0 |
|---|---|
| Type | Tekst |
| Geldige waarden | |
| Meerdere waarden toegestaan | Nee |
| Weergave op invulformulieren | Tekstvak |
| Defaultwaarde | |
| Toelichting | |
| Specialisatie van | |
| Tonen op scherm | Ja |
| Uploadable | Nee |
Deze eigenschap wordt gebruikt door de volgende elementtypen:
A
Organisaties die persoonsgegevens verwerken zijn conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de Uitvoeringswet AVG verplicht om aan te kunnen tonen dat een verwerking van persoonsgegevens aan de belangrijkste beginselen van verwerking voldoet, zoals rechtmatigheid, transparantie, doelbinding en juistheid. Om aan deze verantwoordingsplicht te kunnen voldoen is het van belang dat per verwerking de belangrijkste metagegevens van de verwerkingen worden vastgelegd. +
B
Gemeenten en leveranciers gebruiken de GEMMA voor verschillende doelen en op verschillende manieren. Door kennis hierover te delen kunnen partijen van elkaar leren. Op
GEMMA Online worden daarom nu ook 'best-practices' gepubliceerd, die beschrijven hoe de GEMMA binnen een bepaalde situatie is toegepast. +
D
Sinds dat op 1-7-2018 het [https://wetten.overheid.nl/BWBR0040936/2018-07-01 Tijdelijk Besluit Digitale Toegankelijkheid Overheid] verplicht is voor alle overheden zijn er verschillende versies van deze standaard ontwikkeld. In de GEMMA is de standaardversie EN 301 549 versie 2.1.2 (WCAG 2.1) opgenomen onder de standaard "Digitoegankelijk". Deze standaard is als verplicht opgevoerd bij [https://www.gemmaonline.nl/index.php/GEMMA2/0.9/id-819c2fe5-db4e-4b6f-8071-6a63fd400e34 diverse referentiecomponenten]. +
E
Zowel gemeenten als marktpartijen geven aan dat IV/ICT aanbestedingen het doel van de aanbestedingswet, waaronder het verminderen van lasten en het verbeteren van toegang tot overheidsopdrachten voor ondernemers, niet goed dienen. +
G
Vanuit meerdere kanalen bleek dat er behoefte is aan ondersteuning in het gebruik van de GIBIT Toolbox en overeenkomstengenerator voor zowel startende als ervaren gebruikers. Om deze reden zijn een drietal Webinars ingericht die een aantal maal herhaald worden: +
Update: Het onderzoek is inmiddels afgelopen.
Onlangs heeft GEMMA een update ondergaan, waarbij zowel de vormgeving als de structuur van GEMMA Online vernieuwd zijn. Om te achterhalen hoe onze bezoekers deze veranderingen ervaren, hebben we een gebruikerstevredenheidsonderzoek opgezet. +
Van 11-7-2023 tot 25-9-2023 is er een gebruikerstevredenheidsonderzoek geweest naar de GEMMA en GEMMA Online. In totaal zijn er 53 onderzoeken ontvangen met een gemiddeld waarderingscijfer van 7,3!
Een stijging van 0,2 ten opzichte van 2020. Wat ons betreft een mooi resultaat. +
Recent kregen we de vraag: wat houdt een releaseplanning in en hoe kan een gemeente invloed uitoefenen op de API's voor Zaakgericht werken? De inhoud van deze doorontwikkeling wordt bepaald door een groep gebruikers zoals gemeenten en omgevingsdiensten (functionele gebruikersgroep). Deze behoeften worden als user stories op github geplaatst zodat andere stakeholders hierop kunnen reageren en waar nodig aanvullingen of wijzingen kunnen aangeven.
<br>
<br>
Op basis van deze user stories worden de komende releases van de API's voor Zaakgericht werken gerealiseerd. De planning voor deze releases vindt u ook op github, op de pagina met de verschillende milestones: https://github.com/VNG-Realisatie/gemma-zaken/milestones. <br>
<br>
Zo staat per milestone aangegeven wat in de release opgenomen wordt en wat de planning is. Zolang de release nog in ontwikkeling is, heeft u altijd de mogelijkheid om de milestone aan te passen, bijvoorbeeld om een plotseling gevonden fout op te lossen. Wilt u als gemeente invloed uitoefenen op de ontwikkeling van API’s voor Zaakgericht werken? Plaats dan uw aanvullingen of wijzigingen op de user stories. Op deze manier zorgen we ervoor dat we optimaal aansluiten op de behoeften van gemeenten. +
H
Aan de BRK-bevragen en de BAG bevragingen API is weer een nieuwe functionaliteit toegevoegd. De BRK-bevragen API bevat behalve filiatie nu ook de mogelijkheid om een Kadastraal Onroerende Zaak met een KadastraleAanduiding met gemeentecode te zoeken. Handig voor het WOZ domein! Details over de BRK bevragen API v1.4 zijn te vinden op [https://vng-realisatie.github.io/Haal-Centraal-BRK-bevragen/ GitHub].
Met de BAG huidige bevragingen API 1.4 versie kun je nu met geometrie adresseerbare objecten en panden zoeken. Deze zoekfunctie is ook te combineren met nieuwe parameters zoals oppervlakte, bouwjaar, gebruiksdoel etc. Deze API levert actuele gegevens over adressen, adresseerbare objecten en panden. Details zijn te vinden op [https://vng-realisatie.github.io/Haal-Centraal-BAG-bevragen/ GitHub]. +
De GEMMA is de referentiearchitectuur voor alle Nederlandse gemeenten. Maar waarvoor en hoe kun je de GEMMA als gemeente het beste gebruiken? Hoewel daarop geen eensluidend antwoord is te geven ("it depends"), zijn er in de vorm van handreikingen wel een aantal mogelijkheden en tips te geven. +
I
Vorig jaar is er een start gemaakt met het updaten van de GEMMA. Daarbij hebben we het uitgangspunt gehanteerd om vanuit de nieuwe versie van de NORA zoveel mogelijk over te erven in de GEMMA. We zijn namelijk toch met zijn allen onderdeel van één overheid met ieder een eigen rol en bijdrage. We werken van daaruit in samenhang aan de uitvoering van gezamenlijke wetten en beleid. +
N
De GEMMA is de referentiearchitectuur voor alle Nederlandse gemeenten. Maar waarvoor en hoe kun je de GEMMA als gemeente gebruiken? Hoewel daarop geen eensluidend antwoord is te geven ("it depends"), zijn er in de vorm van handreikingen wel een aantal aandachtspunten en tips te geven.
Via het menu 'Over GEMMA' op GEMMA Online vind je een nieuwe optie: '[[Werken met GEMMA]]. Je vindt daar een aantal handreikingen met verschillende soorten informatie over hoe je de GEMMA kunt gebruiken. Dat varieert van een korte uitleg over wat je met architectuur in het algemeen kunt doen tot hoe je het GEMMA Archimate-model kunt gebruiken tot waar je bij aanschaf en vervanging van applicaties rekening mee moet houden.
Het verschillende karakter van de handreikingen bevestigt de stelling dat hoe je de GEMMA, of meer algemeen architectuur, het beste kunt gebruiken van allerlei factoren afhankelijk is. De handreikingen kunnen je daarbij op weg helpen, maar uiteindelijk zul je als gemeente moeten bepalen wat bij jouw situatie past. +
De Ontwikkelagenda API-standaarden is een dynamisch overzicht van API-specificaties voor gegevensuitwisseling in het gemeentelijk domein. De (in ontwikkeling zijnde) API-specificaties zijn in een funnel geplaatst waarbij de status van idee tot releasekandidaat en implementeerbaar zijn weergegeven. In mei zijn een aantal nieuwe release kandidaten beschikbaar gekomen die de komende maanden het proces standaardisatie gaan doorlopen: +
O
Het Nationaal Archief ontwikkelt het DUTO-raamwerk. Dit is een praktisch hulpmiddel waarmee informatieprofessionals aan de slag kunnen om overheidsinformatie duurzaam toegankelijk te maken. Inmiddels is een openbare review gestart van de modules 3 tot en met 8 van dit kennisproduct. Geïnteresseerden zijn van harte uitgenodigd om te reageren op de conceptversies. Dit kan tot 29 oktober. +
Ken jij of ben jij beginnend overheidsarchitect? We gaan vanuit NORA en GEMMA een community opstarten waar beginnend en aankomend overheidsarchitecten (max 5 jaar ervaring) elkaar kunnen treffen en van elkaar kunnen leren. De community bepaalt zelf hoe dat er uit gaat zien - vooralsnog denken we aan intervisie, kijkje in elkaars keuken, voorstellen aan ervaren architecten uit de NORA en GEMMA netwerken en/of mentorschap. Heb jij interesse of ken je iemand voor wie dit interessant is, stuur dan een bericht naar [http://mailto:nora@ictu.nl nora@ictu.nl] om je aan te melden! +
P
Op GEMMA online is patch 31 van de sectormodellen StUF-BG 3.10, StUF-ZKN 3.10 en StUF-ZTC 3.10 gepubliceerd. Aanleiding daarvoor is de in werking treding van versie 3.14 van het LO GBAwaarin een wijziging is opgenomen m.b.t. titels/predikaten. Alle titels worden voortaan zonder hoofdletters geschreven. Naar aanleiding daarvan hebben we een wijziging doorgevoerd in een van de schema’s van StUF-BG 3.10. De enumeratie die voorheen op het element predikaat van toepassing was is vervangen door een vrij tekstveld.<br>
* Het volledige issue is te vinden op [https://github.com/VNG-Realisatie/StUF-Standaarden/issues/17 Titels/predicaten in LO GBA 3.14].
* De patches zijn gepubliceerd op GEMMA online:
• [https://www.gemmaonline.nl/images/gemmaonline/8/8b/Bg0310_20210926_patch31.zip bg0310_20211001_patch31.zip]
• [https://www.gemmaonline.nl/images/gemmaonline/8/88/Zkn0310_20210926_patch31.zip zkn0310_20211001_patch31.zip]
• [https://www.gemmaonline.nl/images/gemmaonline/2/21/Ztc0310_20210926_patch31.zip ztc0310_20211001_patch31.zip]
* In elke publicatie staat een overzicht van de aangebrachte wijzigingen. De complete patch 31 is gepubliceerd op:
• [https://www.gemmaonline.nl/images/gemmaonline/9/94/20210926_patch31.zip volledige_20211001_patch31.zip]
<br>
<br>
Als er vragen zijn over de nieuwe patch kan hiervoor een issue ingebracht worden op de [https://github.com/VNG-Realisatie/StUF-Standaarden/issues GitHub repository] van de StUF standaarden. +
R
Met de transitie naar de informatiekundige visie Common Ground zullen gemeenten in toenemende mate gebruik maken van API's voor het ophalen en muteren van gegevens in bronregistraties en het ontvangen van notificaties over plaatsgevonden wijzigingen. Ze zullen ook in toenemende mate zelf API's gaan aanbieden voor zowel in als extern gebruik. Nu een aantal standaard API-specificaties zijn gerealiseerd en vastgesteld (o.a. ZGW en HaalCentraal API’s) wordt het tijd om deze in gebruik te nemen. Gemeenten hebben behoefte aan een 'kookboek' of referentiearchitectuur waarin is beschreven welke referentiecomponenten nodig zijn en hoe ze moeten worden ingericht om goed met API's te kunnen werken. Waarbij er ruimte blijft voor lokaal beleid (waardoor verschillende technische oplossingen mogelijk blijven). +
Afgelopen maanden zijn we vanuit de VNG druk bezig geweest met de review van de huidige GEMMA. Hierbij is het leidende principe: "overerving vanuit de NORA".
Maar we hebben wat dingen samengevoegd en toegevoegd vanuit gemeentelijk perspectief. Met name vanuit de veranderende rol van de gemeente als wetgever naar een meer participatierol en vragen nu gemeenten om deze te reviewen. +
S
Als resultaat van feedback van gemeenten en leveranciers zijn onlangs de [https://www.gemmaonline.nl/index.php/GAO_-_Inleiding requirements] requirements voor Omgevingswetsoftware geüpdate.
Versie 1.4 sluit nu beter aan bij de laatste ontwikkelingen van het Digitaal Stelsel Omgevingswet – Landelijke Voorziening. Gemeenten kunnen deze requirements gebruiken bij het opstellen van een Programma van Eisen voor het aanbesteden van Omgevingswetsoftware (Omgevingsbeleidcomponent, Regelbeheercomponent en VTH-component) . +
Het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid is al enige jaren (sinds 1 juli 2018) van kracht. In dit besluit staat dat websites en mobiele apps van Nederlandse overheidsinstanties moeten voldoen aan bepaalde toegankelijkheidseisen. <br>
<br>
Voor de laatste release hebben we de standaarden voor digitale toegankelijkheid in de GEMMA-architectuur en de Softwarecatalogus opnieuw bekeken. We kwamen daarbij een aantal componenten tegen met webinterfaces die door inwoners en ondernemers worden gebruikt, maar waarvoor deze standaarden (nog) niet als verplicht waren beschreven. In de laatste release is dit hersteld. Dat betekent dat de standaarden voor digitale toegankelijkheid nu óók verplicht worden toegepast bij de Ideeëncomponent, de Cocreatiecomponent en de Buurtmarktplaatscomponent. <br>
<br>
De eisen voor toegankelijkheid gelden niet alléén voor applicaties die door inwoners en ondernemers worden gebruikt. Ook (nieuwe) intra- en extranetten moeten aan de toegankelijkheidseisen voldoen. Daarom hebben we de digitoegankelijk-standaard ook als verplichte standaard gekoppeld aan de Intranetcomponent. <br>
<br>
Goed om te weten: ook cloudapplicaties (denk aan HR-portalen, reserveringssystemen voor ruimtes) kunnen (afhankelijk van hoe ze worden aangeboden) binnen de definitie van intra- en extranetten vallen, en moeten na vervanging mogelijk aan dezelfde eisen voldoen als websites en intranetten. Iets om rekening mee te houden... <br>
<br>
Meer informatie over standaarden voor digitale toegankelijkheid - https://digitoegankelijk.nl/ <br>
Meer informatie over toepassing bij in- en extranetten. https://digitoegankelijk.nl/wetgeving/specifieke-situaties/intranetten-extranetten-en-cloudapplicaties +
T
Het Aanjaagteam Digitale Toegankelijkheid van VNG en de Nederlandse vereniging voor raadsleden werken samen om het aantal gemeenten met een toegankelijkheidsverklaring te laten groeien. Op zaterdag 6 november wordt een digitale ‘Raad op Zaterdag’ gehouden, een ochtend met verschillende workshops om raadsleden te informeren over actuele onderwerpen. <br>
Het Aanjaagteam Digitale Toegankelijkheid geeft een speciale sessie over digitale toegankelijkheid. Een mooie gelegenheid voor raadsleden om laagdrempelig meer te weten te komen over de GIBIT kwaliteitsnorm ‘digitale toegankelijkheid’ of de GEMMA referentiecomponent (n.a.v. de vulling in de softwarecatalogus.) <br>
<big>Vandaar onze tip</big>: Wijs de raad van je gemeente op deze informatieve ochtend. Meer informatie: https://2021.raadopzaterdag.nl +
Afgelopen november vond een tweede overleg plaats met gebruikers van het StUF Testplatform (STP) over de noodzaak van het testplatform. Hierbij een kort verslag van het overleg.
Gemeenten maken nog volop gebruik van StUF koppelingen en vragen deze ook uit bij nieuwe aanbestedingen. De nieuwe software praat daarom nog vaak via StUF berichten met elkaar. Daarnaast wordt bij het ontwikkelen van nieuwe releases regelmatig gebruik gemaakt van het StUF Testplatform, het testplatform wordt onder andere gebruikt voor:
* Ad hoc testen bij de ontwikkeling van software
* Test scenario’s (in mindere mate) aangezien de standaarden al lang bestaan
* De rol van onpartijdig adviseur tussen leveranciers bij discussie.
Ook kwam aan de orde hoe met de StUF standaarden om te gaan in relatie tot de API's. Suggesties uit het overleg:
* Geef StUF standaarden een end of life datum, zo komt er druk op te staan. Geef bijvoorbeeld de StUF Regiegroep hierbij een rol
* Spreek gemeenten aan op uitvragen met StUF Standaarden
* Zorg voor afspraken met de StUF beheer groepen over de overgang naar API’s
* Behandel de verschillende StUF standaarden één voor één en niet allemaal tegelijk. Rond elke standaard zijn andere ontwikkelingen en snelheden ontstaan.
In 2022 gaan we deze punten oppakken. Verder gaat in de organisatie rondom het STP het één en ander veranderen. De gebruikersondersteuning vanuit VNG Realisatie blijft hetzelfde. Ook blijft de technische ondersteuning verzorgd door JNET, die opgaat in EnableU. Facturatie van de bijdrage van leveranciers verandert wel: met ingang van 1 januari gebeurt dit vanuit EnableU.
Vragen over het StUF Testplatform? Laat het ons weten via: stpbeheerders.realisatie@vng.nl +
Tijdens de Inspiratiedag Omnichannel in november is de referentiearchitectuur ProductDienstStatus (PDS) versie 0.9 gepresenteerd. De referentiearchitectuur PDS is in samenwerking met een aantal overheidsorganisaties uitgewerkt. Commerciële partijen als PostNL en Bol.com hebben de afgelopen jaren geoptimaliseerde klantportalen en ‘track & trace’-functionaliteit ontwikkeld waarmee bestellingen op ieder moment te volgen zijn. De overheid is op dit gebied nog minder ver. Reden genoeg om je in de referentiearchitectuur Omnichannel te verdiepen met een referentiearchitectuur PDS.
PDS is een publieke variant op ‘track & trace’, aansluitend bij publieke waarden, die voldoet aan wet en regelgeving die voor overheden geldt. De referentiearchitectuur PDS (gebaseerd op o.a. de nieuwe Zaakgericht Werken componenten en API’s) moet een solide basis vormen om de komende jaren te werken aan informatievoorzieningen die niet alleen bijdragen aan een betere dienstverlening aan burgers, ondernemers en instellingen maar ook ambtenaren zo goed mogelijk ondersteunt in hun werk. De komende tijd wordt de referentiearchitectuur opgenomen in GEMMA Online als verdiepingspagina achter de pagina [[Overzicht referentiearchitectuur Omnichannel]]. Vooralsnog is de referentiearchitectuur PDS op de hoofdpagina als [https://www.gemmaonline.nl/images/gemmaonline/1/19/20211118_-_Referentiearchitectuur_PDS_v0.9.pdf PDF-document] te downloaden. +
U
Het landelijke project Notificatie Services nadert het einde van de voorbereidingsfase en daarmee het eind van dit innovatieproject van Binnenlandse Zaken(BZK). In 2021 is vooral gefocust op het opleveren en beproeven van standaard architectuur uitgangspunten en een concept berichtenstandaard. +
V
In het laatste kwartaal van 2022 zijn verschillende acties uitgevoerd om de GEMMA te verbeteren. Daarbij hebben de werkzaamheden zich gericht op de volgende aspecten:
* '''Inhoud''': Doel en typering van de GEMMA verduidelijken
* '''Eenduidigheid''': GEMMA-begrippen beschrijven en consistent gebruiken
* '''Samenhang''': de relatie tussen GEMMA en Common Ground verduidelijken.
* '''Bruikbaarheid''': betere GEMMA-teksten en doelgroep-ondersteuning op GEMMA Online.
* '''Toegankelijkheid''': betere vormgeving, layout en toegankelijkheid van GEMMA Online.
Hieronder volgt een korte toelichten per aspect. Sommige verbetering zijn al doorgevoerd, andere zullen de komende maanden zichtbaar worden. +
Het Common Ground vijflaagsmodel, onderdeel van de GEMMA thema-architectuur Common Ground, is geactualiseerd en verbeterd en wordt nu gemodelleerd met behulp van de Archimate architectuur-beschrijvingstaal. Het model is hierdoor beter bruikbaar om de architectuur te beschrijven van de door Common Ground nagestreefde gemeentelijke informatievoorziening. +
Onlangs is de domeinarchitectuur Ruimtelijk Domein vervangen door de [[Domeinarchitectuur fysieke leefomgeving|domeinarchitectuur Fysieke leefomgeving]]. De nieuwe naam past beter bij de ontwikkelingen die de laatste tijd plaatsvinden in onder andere de Omgevingswet. Ook wordt de term vaak gebruik in relatie tot de landelijke ontwikkelingen. Een werkgroep van VNG, gemeente Den Haag en gemeente Eindhoven heeft de afgelopen periode hieraan gewerkt. +
De GEMMA referentiearchitectuur voor Nederlandse gemeenten is met haar pakweg 20 jaar een van de oudste dochters van de NORA ('Nederlandse Overheids Referentie Architectuur'). In de loop der jaren zijn er steeds meer (architectuur)producten bij gekomen. Onder andere Common Ground heeft geleid tot een flinke uitbreiding van de GEMMA. De GEMMA is daarom recent geherstructureerd en verbeterd zodat ze beter bruikbaar wordt voor gemeenten en leveranciers. +
W
In 2017 zijn gemeenten, VNG en leveranciers onder de naam ‘Common Ground’ een nieuwe informatiekundige weg ingeslagen. Eén gevolg was het ontwikkelen van nieuwe API-standaarden die aansluiten bij het vijflagenmodel en de REST-architectuurstijl volgen. +
Deze pagina is het laatst bewerkt op 8 feb 2017 om 21:40.