BIGOw Managementsamenvatting

Hoofdstuk: Managementsamenvatting

De BIG en de Omgevingswet

1. Managementsamenvatting
2. Inleiding
3. Architectuur
4. Bestuurlijke aspecten
5. Bevoegde gezagen
6. Relevante normen: Organisatie
7. Relevante normen: IB Processen
8. Relevante normen: Techniek
9. Bijlage A: Begrippen
10. Bijlage B: Architectuurplaat
11. Bijlage C: Basisnormen

---

Deze pagina is een onderdeel van De BIG en de Omgevingswet compleet: Hele document bekijken - Exporteren - Definitie

Context

Met de invoering van de nieuwe Omgevingswet vinden er op verschillende aspecten veranderingen plaats binnen gemeenten. Een belangrijke verandering is het gebruik van het Digitale Stelsel Omgevingswet, het DSO. De invoering van het DSO heeft impact op een groot aantal informatievoorzieningen, zoals die momenteel binnen de bevoegde gezagen voor komen.

Dit document helpt bevoegde gezagen, met in het bijzonder Nederlandse Gemeenten, om de juiste acties te nemen en maatregelen te treffen om veilig met gegevens te werken die binnen de uitvoer van de Omgevingswet noodzakelijk zijn.

Nieuw normenkader voor alle overheden
In 2020 geldt voor de gehele Nederlandse overheid één uniform normenkader voor informatiebeveiliging, de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Voorheen hanteerden gemeenten de Baseline Informatiebeveiliging voor Nederlandse Gemeenten (BIG) als normenkader. Rijk, de waterschappen en provincies hanteren hun eigen respectievelijke normen, de BIR, BIWA en IBI. Deze zijn nu samen met de BIG gebundeld in de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). De nieuwe baseline is het nieuwe normenkader voor alle overheden. De aanleiding voor de nieuwe baseline komt voort uit de verandering van de ISO. Het feit dat de BIO een gezamenlijke baseline is, voorkomt dat alle overheidslagen voor zichzelf een nieuwe baseline moeten opstellen. De BIO zal gezamenlijk beheerd worden, onder regie van het ministerie van BZK. Er wordt een wijzigingsproces ingericht waarin alle overheidslagen wijzigingen kunnen voorstellen. Gemeenten hanteren vanaf 1 januari 2020 samen met de rijksoverheid, de waterschappen en de provincies dit uniforme normenkader voor informatiebeveiliging. 2019 is een overgangsjaar waarin gemeenten zich kunnen voorbereiden op de BIO. Voor de inrichting van informatiebeveiligingsmaatregelen kunnen gemeenten gebruik maken van de ondersteuningsproducten van de IBD. Om gemeenten te begeleiden bij de implementatie van de BIO heeft de IBD de set aan BIG-ondersteuningsproducten aangepast aan de nieuwe situatie.

De BIO is gericht op de Informatiebeveiliging binnen de gehele gemeente. Echter zijn voor de invoering van de Omgevingswet niet alle normen uit de BIO relevant. In dit document wordt de verbinding gemaakt tussen de relevante normen uit de BIO en de aspecten binnen de Omgevingswet. Het uitgangspunt is dat de verwerkte gegevens met passende beveiligingsmaatregelen beschermd zijn, zoals dat vereist is door de geldende regelgeving en wetten.

Privacywetgeving
De privacywetgeving, de Algemene Verordening Gegevensbescherming (Nederlands: AVG, Internationaal: General Data Protection Regulation (GDPR)), is ook van toepassing op de gegevens welke worden verwerkt ten dienste van de Omgevingswet. Om gemeenten ook hierbij te helpen zijn er hulpmiddelen ontwikkeld, gericht op de privacywetgeving. Zie hiervoor de de frequently asked questions (FAQ) privacy en security Omgevingswet.

Dit document richt zich op het aspect Informatiebeveiliging binnen de Omgevingswet. De specifieke privacyaspecten zijn beschreven in bovengenoemd document.

Doel

Binnen de Nederlandse gemeenten is niet altijd de capaciteit of kennis aanwezig om de Informatiebeveiligingsaspecten die de implementatie van de Omgevingswet met zich meebrengt afdoende te adresseren. Om in deze gevallen de gemeenten te ondersteunen bij de correcte implementatie van de Omgevingswet is dit document ontwikkeld. Dit document helpt Nederlandse gemeenten (en in een aantal gevallen ook andere Nederlandse bevoegde gezagen) om Informatievoorzieningen en de processen daaromheen te implementeren en/of aan te passen en daarmee te voldoen aan de gestelde normen in de BIO.

Op deze wijze kunnen gemeenten op gestructureerde wijze kennis vergaren en de IB- aspecten adresseren, met een zo laag mogelijke belasting van de beschikbare medewerkers. Waar in dit document gesproken wordt over gemeente of gemeenten, worden daar ook de gemeentelijke samenwerkingsverbanden bedoeld.

Doelgroep

Dit document is bedoeld voor medewerkers die inhoudelijk en operationeel met informatiebeveiliging en informatievoorzieningen bezig zijn. Het bevat verbindingen tussen relevante normen uit de BIO naar concrete richtlijnen en maatregelen die bij de implementatie van de Omgevingswet gebruikt kunnen worden.

Aanbeveling

Om IB&P aspecten binnen de Omgevingswet goed te adresseren is het aan te raden de volgende zaken aandacht te geven:

• Zorg voor bestuurlijk bewustzijn en draagvlak.
• Maak management bewust van hun verantwoordelijkheid.
• Betrek tijdig de juiste expertise.
• Realiseer de relevante normen, zoals beschreven in dit document.
• Betrek uw leveranciers.

Structuur

Dit document is verdeeld in vier aandachtsgebieden. Het eerste aandachtsgebied is beschreven in de hoofdstukken 1 t/m 4. Deze hoofdstukken richten zich op de context, afbakening en de omgeving waarbinnen zaken met betrekking tot IB&P en de Omgevingswet zich afspelen. Dit is relevant om de andere drie aandachtsgebieden te kunnen positioneren. De andere drie aandachtsgebieden hebben een overeenkomend karakter. Ze bevatten relevante inhoudelijke normen waar men binnen de Omgevingswet rekening mee moet houden. Deze normen zijn uitgesplitst in drie expertisegebieden, namelijk:

1. Relevante normen in relatie met de organisatie.
2. Relevante normen in relatie met processen.
3. Relevante normen in relatie met techniek.

Gerelateerde documenten

Titel	Auteur	Jaartal	Omschrijving
BIO	IBD / VNG Realisatie	2019	Versie 1.03 Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO)
Baselinetoets BBN BIO	IBD / VNG Realisatie	2019	Versie 1.02 Baselinetoets BBN BIO
PTLU	Forum Standaardisatie	Actueel	Pas-toe-of-leg-uit
AVG	Europese Unie	2016	Algemene Verordening Gegevensbescherming
ISO 2700x	International Organization for Standardization	2013	ISO/IEC 27000:2018 ISO/IEC 27001:2013 ISO/IEC 27002:2013 ISO/IEC 27005:2018
GEMMA	VNG Realisatie/ VNG	Actueel	GEMMA Online

Een systeem waarbinnen organisaties via afspraken, standaarden en/of voorzieningen samenwerken om bepaalde functionaliteit te realiseren.

Het proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen.

Het proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen.

Een standaard set van beveiligingseisen die is gedefinieerd op basis van generieke schades en dreigingen voor de overheid

Het opleggen van een bepaalde norm of standaard voor het ontwerp, de constructie, het testen of gebruiken van een product of proces.

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.