Gegevenslandschap

Let op: Voorheen werd deze thema-architectuur aangeduid met de term 'GEMMA Gegevenslandschap'. Vanaf nu spreken we over 'de thema-architectuur Common Ground'.

De thema-architectuur Common Ground is de doelarchitectuur die is opgesteld om als gemeenten samen met andere partijen de Informatiekundige visie Common Ground te kunnen realiseren. De thema-architectuur Common Ground bestaat uit een samenhangende set van afspraken, standaarden, richtlijnen en beschrijft de processen en informatiefuncties die een gemeente minimaal ingericht moet hebben om op een veilige, transparante en AVG-compliant manier te kunnen werken met gegevens en gegevensdiensten.

De thema-architectuur Common Ground is opgebouwd uit een vijftal architectuurlagen die aansluiten bij de indeling die wordt gehanteerd binnen informatiekundige visie Common Ground. Binnen iedere laag van de thema-architectuur Common Ground zijn een aantal functies gepositioneerd die generiek van aard en ondersteunend zijn aan informatiesystemen die zijn ontworpen om aan te sluiten bij die informatiekundige visie. Voorbeelden zijn functies rondom het authentiseren en autoriseren van gebruikers en het vastleggen van de verwerking van (persoons)gegevens in overeenstemming met AVG-richtlijnen.

De onderste twee architectuurlagen van de thema-architectuur Common Ground (zie de illustratie hieronder) omvatten functies en richtlijnen die te maken hebben met gestandaardiseerde opslag en ontsluiting van gegevens en diensten. Binnen deze lagen wordt beschreven hoe omgegaan moet worden met bijvoorbeeld authenticatie en autorisatie van gegevens en diensten, ondersteuning van burgerregie en het modelleren en vastleggen van gegevens en metagegevens.

In de bovenste twee lagen van het model zijn functies beschreven die te maken hebben met de inrichting en gebruik van processen voor het leveren van producten en diensten, het faciliteren van regie op gegevens en het authentiseren en autoriseren van (eind)gebruikers. De processen die in deze lagen van het model worden vormgegeven maken bij uitvoering gebruik van diensten en gegevens die in de onderste lagen van het model worden aangeboden.

De middelste laag van het architectuurmodel verbindt de bovenste lagen van het model met de onderste. Deze omvat verbindingsfuncties die gebruikt worden bij het op een gestandaardiseerde en veilige manier verbinden van processen aan gegevensdiensten. Denk hierbij aan functies op het gebied van netwerken en netwerkbeveiliging, dienstencatalogi en verbindingsfuncties.

Visie thema-architectuur Common Ground

Een wijziging van de inrichting van de thema-architectuur Common Ground van gemeenten is vereist om te kunnen voldoen aan de eisen die ten aanzien van efficiency en effectiviteit aan gemeenten worden gesteld. Kern van de nieuwe inrichting is de scheiding van proceslogica en procesgegevens. Daar waar informatiesystemen nu zowel proceslogica als de voor de processen benodigde gegevens bevatten zullen deze in de toekomst hoofdzakelijk proceslogica bevatten. Gemeenten nemen gemeenten regie op de gemeentelijke gegevens door deze qua modellering en ontsluiting te standaardiseren. Hierdoor ontstaan op het vlak van de procesinrichting kansen voor een nieuwe inrichting en wordt het eenvoudiger om op het gebied van de inrichting standaardisatie door te voeren.

Aanleiding voor de thema-architectuur Common Ground

Het huidige landschap van gemeenten biedt onvoldoende mogelijkheden om de ambities van gemeenten op het vlak van moderne efficiënte dienstverlening aan burgers en bedrijven en efficiency van de interne organisatie mee te realiseren. Gemeentelijke processen zijn beperkt gestandaardiseerd, niet afzonderlijk en autonoom aan te spreken of uit te voeren, niet herbruikbaar aan te spreken door verschillende actoren en gegevens worden niet eenduidig en onweerlegbaar vastgelegd. De informatiesystemen waarmee gemeenten hun werk doen zijn in hoge mate verkokerd en de gegevens uit deze systemen zijn niet in een gestandaardiseerde vorm vrij beschikbaar voor gemeenten. De huidige inrichting vraagt veel inspanning van gemeenten om te voldoen aan de eisen die er vanuit onder andere de privacywetgeving, archiefwet en de (concept) wet open overheid (Woo) worden gesteld.

In het document aanleiding vernieuwing gemeentelijke informatievoorziening wordt een uitgebreid overzicht gegeven van de noodzaak tot het vernieuwen van de gemeentelijke informatievoorziening.

De doelarchitectuur van de thema-architectuur Common Ground is beschreven in een aantal documenten. Deze zijn gepubliceerd op de pagina 'Documentatie bij de thema-architectuur Common Ground'.

De fundamentele concepten of eigenschappen van een systeem in zijn omgeving belichaamd in zijn elementen, relaties en in de principes van zijn ontwerp en evolutie.

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.

Beschrijving van de gewenste situatie in architectuur ("Soll"). Kan van toepassing zijn op een domein of organisatie en is de tegenhanger van de beschrijving van "gestolde" architectuur ("Ist"-situatie).

Voor alle gevallen geldend, niet specifiek.

Het aantonen dat degene die zich identificeert ook daadwerkelijk degene is die zich als zodanig voorgeeft: ben je het ook echt? Authenticatie noemt men ook wel verificatie van de identiteit.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen.

Gegevens die context, inhoud, structuur en vorm van informatie en het beheer ervan door de tijd heen beschrijven.

Een weergave van een bepaald onderwerp. Een architectuurmodel geeft een kleinschalige, vereenvoudigde en/of abstracte weergave van het onderwerp.

Het opleggen van een bepaalde norm of standaard voor het ontwerp, de constructie, het testen of gebruiken van een product of proces.

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

Het geheel van mensen, middelen en maatregelen, gericht op de informatiebehoefte van de organisatie.