Thema-architectuur Data

Aanleiding

De rol van data is van cruciaal belang in de moderne samenleving. Data wordt verzameld, opgeslagen, geanalyseerd en gebruikt om inzichten te verkrijgen en verbeteringen te kunnen realiseren. Data neemt zowel toe in omvang als in complexiteit. Van gemeenten wordt verwacht dat ze effectief gebruik maken van betrouwbare data. Ze moeten daarbij op een verantwoorde manier te werk gaan en rekening houden met privacy, beveiliging en ethische aspecten om het vertrouwen van de samenleving te behouden. Data vormt een essentieel onderdeel van de gemeentelijke informatievoorziening en stelt nieuwe eisen aan de gemeentelijke architectuur.

Doel

De thema-architectuur Data heeft als doel om gemeenten en leveranciers te helpen bij het inrichten van de gemeentelijke informatievoorziening zodat data optimaal kan worden gebruikt. Bijvoorbeeld voor betere dienstverlening, besluitvorming, innovatie en verbeteren van efficiency.

Het begrip 'data' staat binnen de GEMMA voor het meervoud van 'gegeven': "de weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat". Bij het optimaliseren van datagebruik spelen veel soorten overwegingen en stappen een rol. Deze thema-architectuur werkt een aantal van die aspecten uit en verwijst verder naar plaatsen binnen de overheid waar data-gerelateerde onderwerpen zijn uitgewerkt.

Architectuur

De GEMMA maakt onderscheid in 'bedrijfsarchitectuur', 'informatiearchitectuur' en 'technische architectuur' (zie Architectuurvisie). De bedrijfsarchitectuur beschrijft onder andere de betekenis van data en de eisen die aan data worden gesteld (bijvoorbeeld binnen bedrijfsfuncties, bedrijfsobjecten en bedrijfsprocessen). De informatiearchitectuur beschrijft hoe data goed is vast te leggen en gebruiken (bijvoorbeeld via standaardisatie van dataontsluiting). Technische architectuur moet borgen dat datagebruik veilig en verantwoord plaats kan vinden (bijvoorbeeld door gebruik van beveiligde verbindingen).

Deze thema-architectuur wordt stapsgewijs uitgebreid met onderwerpen die generiek van aard zijn. Waar van toepassing wordt daar vanuit de GEMMA-basisarchitectuur en de GEMMA thema-architecturen naar verwezen.

Hieronder staan bij 'Producten' een aantal binnen de GEMMA uitgewerkte data-gerelateerde onderwerpen. Onder 'Meer informatie' staan verwijzingen naar (ook) voor gemeenten bruikbare uitwerkingen.

Producten

• Gegevensmanagement

• Verschillende type modellen
• Bedrijfsobjecten
• Afspraken tussen GEMMA en het GGM

• Data-uitwisseling

Meer informatie
Gemeentelijk Gegevensmodel (GGM):

• Community (Pleio), Repository (GitHub), Handleiding

NORA:

• Gegevensmanagement, Data op het web

Digitale overheid:

• Data bij de bron, Open data, Big data

Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS):

• Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS), Realisatie Interbestuurlijke Datastrategie, Federatief Datastelsel

VNG:

• Position paper 'Data-aanbod: zo maken we het toegankelijk', VNG Datastrategie 'Opgavegericht en verantwoord datagedreven werken', Visiedocument 'Van open data naar samen data delen'

Metamodel voor Informatiemodellen (MIM):

• NORA toelichting op het MIM, MIM-standaard

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

Het geheel van mensen, middelen en maatregelen, gericht op de informatiebehoefte van de organisatie.

De fundamentele concepten of eigenschappen van een systeem in zijn omgeving belichaamd in zijn elementen, relaties en in de principes van zijn ontwerp en evolutie.

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

De fundamentele concepten of eigenschappen van een systeem in zijn omgeving belichaamd in zijn elementen, relaties en in de principes van zijn ontwerp en evolutie.

De inrichting van organisatie, producten en processen binnen een organisatie.

Een beschrijving van de structuur en interactie van de technologiediensten en technologiecomponenten.

Het opleggen van een bepaalde norm of standaard voor het ontwerp, de constructie, het testen of gebruiken van een product of proces.

Een beschrijving van de structuur en interactie van de technologiediensten en technologiecomponenten.

Voor alle gevallen geldend, niet specifiek.

Betekenisvolle gegevens.

Metamodel voor het maken van informatiemodellen. (Synoniem van: Metamodel Informatiemodellering )