Thema Totaal 3D/T3D Common Ground

T3D en Common Ground[bewerken]

Het is vanzelfsprekend dat de T3D architectuur zich conformeert aan de principes van Common Ground / GEMMA Gegevenslandschap. Om de samenhang te beschrijven is er een generiek model opgesteld waarin wordt aangegeven hoe de binnen T3D onderkende componenten zich verhouden tot de verschillende lagen van Common Ground.

Common ground data bronnen laag (Grouping) (1) Bronnen De 3D objectregistratie die het eindproduct is van het inwinnen van 3D data. (DataObject) 3D object registratie Dit is een verzamel item voor alle ingewonnen data. Dit kan data in verschillende formaten zijn, maar ook uit verschillende bronnen. Data kan door de gemeente zelf worden ingewonnen, worden aangeleverd door burgers, via projecten, etc. Dit moet nog veel verder worden uitgewerkt. Daarom is er nu voor een generieke component gekozen waar alle data binnenkomt. (DataObject) Ingewonnen data m.b.t. validatie, transformatie, verwerking (DataObject) Procesdata Naast de ingewonnen data worden er ook gegevesn opgeslagen die beschrijvend zijn (inwindatum, inwinner, reden inwinning, etc.). Deze gegevens worden centraal vastgelegd. (DataObject) metadata ingewonnen data Het generieke formaat waarin alle ingewonnen data wordt omgezet om vervolgens verwerkt te worden in een basisregistratie. Dit formaat zou moeten mappen op het generieke datamodel. (DataObject) 3D data Als data extern wordt aangeleverd, dan wordt het door de applicatie opgeslagen (via ADF). Als data al aanwezig is bij de gemeente en er is met de leverende partij een duidelijke SLA over de data, dan kan het opslaan van een verwijzing voldoende zijn. Twee keer opslaan van de data is onwenselijk omdat synchronisatie dan ook moet worden ingeregeld. Vandaar dat naast ingewonnen data ook een verwijzing kan worden aangeleverd. (DataObject) Verwijzing ingewonnen data Dit is een verzamel item voor alle ingewonnen data. Dit kan data in verschillende formaten zijn, maar ook uit verschillende bronnen. Data kan door de gemeente zelf worden ingewonnen, worden aangeleverd door burgers, via projecten, etc. Dit moet nog veel verder worden uitgewerkt. Daarom is er nu voor een generieke component gekozen waar alle data binnenkomt. (DataObject) Ingewonnen data De component Opslag heeft als doel het duurzaam beschikbaar houden van objectgegevens en bijbehorende metagegevens, zodat bronhouders deze gegevens kunnen beheren en zodat de gegevens beschikbaar zijn voor de verstrekker zodat deze ze kan verstrekken aan afnemers in de vorm van gegevens of daarvan afgeleide informatieproducten. (ApplicationComponent) Opslag Common ground data ontsluitingslaag (Grouping) (2) Ontsluiting De component Registratie heeft als doel om bronhouderorganisaties en gemachtigde organisaties in staat te stellen objectgegevens en bijbehorende meta-gegevens te beheren (toevoegen en wijzigen). Deze component biedt de services die bronhouders en gemachtigden daarvoor nodig hebben. De component Registratie biedt services voor informatiesystemen om objectgegevens te beheren (toe te voegen en te wijzigen). (ApplicationComponent) Registratie Het component logging zorgt voor het vastleggen van bepaalde kenmerken van de werking van van andere componenten zodanig dat er achteraf analyses gedaan kunnen worden. Deze analyses kunnen zowel voor beheer als voor verantwoording nodig zijn. (ApplicationComponent) Logging Het doel van de component Gegevenskwaliteit is om de afgesproken kwaliteitsindicatoren vast te leggen, te meten en monitoren wat de waarde van deze indicatoren is en zowel de indicatoren als de gemeten waarden beschikbaar te stellen voor bronhouders, afnemers en andere betrokkenen, zoals toezichthouders en beleidsverantwoordelijke. De kwaliteitsmetingen helpen de bronhouders en afnemers en andere betrokkenen (zoals toezichthouder en beleidsverantwoordelijke) met het krijgen van inzicht en leveren tevens fouten en signalen op die de bronhouder kan gebruiken om de gegevenskwaliteit te verbeteren. Met kwaliteitsmetingen kan de gegevenskwaliteit beoordeeld worden tegen vastgestelde kwaliteitsindicatoren. Het resultaat hiervan wordt inzichtelijk gemaakt. (ApplicationComponent) Gegevens-kwaliteit Common ground integratie laag (Grouping) (3) integratie De component Abonnementen heeft als doel om organisaties in staat te stellen abonnementen te registreren en beheren. We onderscheiden abonnementen op notificaties en abonnementen op Afname. (ApplicationComponent) Abonnementen De component Notificatie heeft als doel om afnemers op de hoogte te stellen van voor hen relevante gebeurtenissen die betrekking hebben op objectgegevens, zodat zij kunnen handelen naar die gebeurtenissen. Notificeren over gebeurtenissen past binnen het concept van eenmalige vastlegging en meervoudig gebruik. Binnen de gegevensuitwisseling zoals die in de gemeenschappelijke overheidsarchitectuur (GO) is voorzien, is de capability van notificeren een uitgangspunt. Het sluit aan op de visie van het GEMMA Gegevenslandschap en Common Ground zoals gemeenten en andere overheden die nu vormgeven en is complementair aan de Haal Centraal gedachte. Een Gebeurtenisgedreven Architectuur heeft onder meer notificaties nodig, omdat daarmee aan afnemers kennis wordt gegeven van een gebeurtenis die heeft geleid tot een wijziging van een object. Voor afnemers kunnen deze gewijzigde gegevens van belang zijn afhankelijk van de eigen processen en eerder gebruik van die gegevens. (ApplicationComponent) Notificatie De component Terugmelding heeft als doel dat meldingen van afnemers over de juistheid van gegevens geregistreerd kunnen worden en beschikbaar zijn voor bronhouders, zodat zij ze kunnen behandelen. Overheidspartijen die verplicht gebruik maken van basisregistraties hebben een terugmeldplicht. Zie ‘Eis 2: De afnemers hebben een terugmeldplicht’ Deze component biedt services waarmee afnemers twijfels over de juistheid van gegevens kunnen melden bij de objectenregistratie. (ApplicationComponent) Terugmelding De component Gegevenscatalogus heeft als doel om de in de objectenregistratie beschikbare gegevens en afgeleide gegevens te kunnen beschrijven en deze beschrijving te ontsluiten, zodat bronhouders, afnemers en andere betrokkenen hier kennis van kunnen nemen. De gegevenscatalogus verbindt definities, toelichtingen en uitleg van objecttypen en gegevenstypen, waardelijsten en gegevens met elkaar. De gegevenscatalogus beschrijft daarmee de betekenis van de gegevens en afgeleide gegevens. De uitwisselingsstandaarden en formaten om de gegevens en afgeleide gegevens te benaderen staan beschreven in de dienstencatalogus. (ApplicationComponent) Gegevens-catalogus Het component logging zorgt voor het vastleggen van bepaalde kenmerken van de werking van van andere componenten zodanig dat er achteraf analyses gedaan kunnen worden. Deze analyses kunnen zowel voor beheer als voor verantwoording nodig zijn. (ApplicationComponent) Logging De component Afname heeft als doel om afnemers in staat te stellen objectgegevens en daarvan afgeleide gegevens af te nemen, zodat ze deze gegevens en afgeleide gegevens kunnen gebruiken in hun eigen processen. Deze component biedt toegang tot alle voor afnemers beschikbare objectgegevens, inclusief meta-gegevens, en tot alle door de objectenregistratie beschikbaar gestelde afgeleide gegevens. De component Afname biedt services voor informatiesystemen om objectgegevens en afgeleide gegevens af te nemen. (ApplicationComponent) Afname De component Dienstencatalogus heeft als doel om de diensten van de objectenregistratie te beschrijven en deze beschrijvingen (interactief) te ontsluiten, zodat betrokkenen hier makkelijk en goed kennis van kunnen nemen. Diensten zijn volgens een gestandaardiseerde beschrijfwijze beschreven en worden middels een gemeenschappelijke gestandaardiseerde publicatiewijze aangeboden om als een geheel te worden ervaren. De uitwisselingsstandaarden en formaten om de gegevens en afgeleide gegevens te benaderen zijn, waar van toepassing, onderdeel van deze beschrijfwijze. Opmerking: De (structuur van de) gegevens en afgeleide gegevens staan beschreven in de gegevenscatalogus. Voor afnemers van diensten wordt een overzicht geboden om te overzien welke diensten beschikbaar zijn. (ApplicationComponent) Diensten-catalogus Common ground proceslogica laag (Grouping) (4) Proceslogica Het validatie component zorgt ervoor dat een ingewonnen dataset wordt gevalideerd op basis van vastgestelde validatie regels voordat er een transformatie kan plaatsvinden. Er kunnen straks verschillende soorten bestanden worden aangeleverd (BIM, LIDAR, PDF, etc.), elk met eigen leveringsspecificaties. Deze worden door verschillende soorten leveranciers ingewonnen. Voordat deze verwerkt gaan worden in de 3D object registratie is het goed om deze eerst te valideren. Hiervoor zijn verschillende componenten (vaak vanuit standaard open source libraries) beschikbaar die via een API worden aangeroepen. Een groot deel van deze validaties is gelijk voor alle gemeenten. Gezamenlijke ontwikkeling lijkt dan ook een optie. (ApplicationComponent) Validatie Het component beslisregel beheer maakt het mogelijk om geautomatiseerde beslissingen te nemen mbt tot gegevensbewerkingen. Met name de componenten Workflow beheer, Transformatie en Validatie zullen gebruik maken van dit component. (ApplicationComponent) Beslisregel beheer Het component workflow beheer zorgt voor de mogelijkheid om in bepaalde volgorde van stappen gegevens te bewerken (transformeren, registreren, valideren, etc.). (ApplicationComponent) Workflow beheer Voor het beheren van de betalingen van betaalde diensten door de gebruikers van die diensten, indien sprake is van betaalde diensten. Betalen kan op verschillende manieren worden ingericht, zoals vooraf, bij afname van de dienst of achteraf. Betalingen is 1 op 1 gekoppeld met abonnementen. Betalingen levert het betaalmechanisme. (ApplicationComponent) Betalingen Het component logging zorgt voor het vastleggen van bepaalde kenmerken van de werking van van andere componenten zodanig dat er achteraf analyses gedaan kunnen worden. Deze analyses kunnen zowel voor beheer als voor verantwoording nodig zijn. (ApplicationComponent) Logging De component Machtigingen heeft als doel dat een gebruikersorganisatie een andere organisatie kan machtigen om als gegevensleverancier of gegevensafnemer met bepaalde bevoegdheden voor bepaalde gegevenssoorten op te treden namens de machtigende gebruikersorganisatie. Alleen een gebruikersorganisatie in de rol van bronhouder kan gegevensleveranciers machtigen. Of machtigen voor afnemers nodig is moet nog blijken. Een machtiging is geldig voor een bepaalde periode, zodat toegang voor de duur van de afspraken en contracten kan worden verleend. (ApplicationComponent) Machtigingen Het component Representatie zorgt voor het genereren van een 3D model op basis van beschikbare gegevens. (ApplicationComponent) Representatie (rendering) Het component Transformatie draagt zorg voor de transformatie van een set aan gegevens volgens de ene standaard naar de andere standaard (bijvoorbeeld BIM naar CityGML) (ApplicationComponent) Transformatie Common ground presentatie laag (Grouping) (5) Presentatie Interactiecomponenten horende bij de objectenregistratie hebben als doel om de diensten en de gegevens van de objectenregistratie aan eindgebruikers (personen in de rol van bronhouder of afnemer) te presenteren en de mogelijkheden te bieden om er mee te interacteren. De opdrachtgever en opdrachtnemer(s) voor de objectenregistratie kunnen overeenkomen verschillende generieke interactiecomponenten te bieden, bijvoorbeeld een viewer voor het bekijken, zoeken en raadplegen van objectgegevens (inzage), portalen voor het beheren van machtigingen en loketten voor het indienen van terugmeldingen en het beheren van abonnementen. (ApplicationComponent) Interactie Toegang heeft als doel het bewaken van de toegang door te bepalen wie een gebruiker is en wat die gebruiker mag om de gebruiker toegang tot een dienst te verlenen. De gebruiker kan een persoon of een informatiesysteem zijn. Toegang voor informatiesystemen betreft de toegang tot services (Common Ground laag 2). Toegang voor personen betreft de toegang via interactiecomponenten (Common Ground laag 5). De afbeelding bij het thema Identity & Accessmanagement van de NORA geeft dit goed weer. (ApplicationComponent) Toegang Deze svg is op 10-06-2024 23:31:44 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2024 ArchiXL. ArchiMedes 10-06-2024 23:31:44 CEST

De fundamentele concepten of eigenschappen van een systeem in zijn omgeving belichaamd in zijn elementen, relaties en in de principes van zijn ontwerp en evolutie.

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.

Voor alle gevallen geldend, niet specifiek.

Overgenomen van "https://www.gemmaonline.nl/index.php?title=Thema_Totaal_3D/T3D_Common_Ground&oldid=39322"
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 21 mei 2024 om 15:31.