Thema-architectuur Data
Aanleiding[bewerken]
De rol van data is van cruciaal belang in de moderne samenleving. Data wordt verzameld, opgeslagen, geanalyseerd en gebruikt om inzichten te verkrijgen en verbeteringen te kunnen realiseren. Data neemt zowel toe in omvang als in complexiteit. Van gemeenten wordt verwacht dat ze effectief gebruik maken van betrouwbare data. Ze moeten daarbij op een verantwoorde manier te werk gaan en rekening houden met privacy, beveiliging en ethische aspecten om het vertrouwen van de samenleving te behouden. Data vormt daarmee een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke architectuur.
Doel[bewerken]
De thema-architectuur Data heeft als doel om gemeenten en leveranciers te helpen bij het inrichten van de gemeentelijke informatievoorziening zodat data effectief en verantwoord is te gebruiken. Bijvoorbeeld voor het verbeteren van dienstverlening, besluitvorming, innovatie en efficiency. Bij het optimaliseren van datagebruik spelen veel aspecten een rol. Deze thema-architectuur werkt een beperkt aantal van die aspecten uit. Daarnaast wordt verwezen naar plaatsen binnen de overheid waar bepaalde data-gerelateerde onderwerpen al zijn uitgewerkt.
Architectuur[bewerken]
De GEMMA maakt onderscheid in bedrijfs-, informatie- en technische architectuur (zie Wat is de basisarchitectuur). Binnen alle drie typen architectuur spelen data een rol. De bedrijfsarchitectuur beschrijft bijvoorbeeld de betekenis van data en de eisen die er aan worden gesteld (bijvoorbeeld binnen bedrijfsfuncties, bedrijfsobjecten en bedrijfsprocessen). De informatiearchitectuur beschrijft hoe data goed is vast te leggen en gebruiken (bijvoorbeeld via standaardisatie van data-uitwisseling). De technische architectuur beschrijft de componenten en services die nodig zijn om data vast te leggen en veilig uit te wisselen (bijvoorbeeld met gebruik van databases en beveiligde verbindingen).
Deze thema-architectuur wordt stapsgewijs uitgebreid met onderwerpen die generiek van aard zijn. Waar van toepassing wordt daar vanuit de GEMMA-basisarchitectuur en de GEMMA thema-architecturen naar verwezen.
Hieronder staan bij 'Producten' binnen de GEMMA uitgewerkte data-gerelateerde onderwerpen:
- Het onderwerp 'Datagedreven werken' is opgenomen als apart onderdeel binnen deze thema-architectuur omdat het een belangrijke ontwikkeling is binnen gemeenten om beter in te kunnen spelen op complexe opgaven en vraagt om een architectuur die samenhang, datakwaliteit en privacy borgt.
- Voor 'Gegevensmanagement' geldt dat een groot deel van de GEMMA-informatie ondertussen is opgenomen binnen de NORA. Binnenkort zal de GEMMA-informatie daarop worden aangepast.
- Het NORA Vijflaagsmodel kent een aparte laag 'Informatie'. De pagina 'Informatielaag' bevat, naast informatie over verschillende aspecten van data, verwijzingen naar alle pagina's die raken aan het onderwerp 'informatie'.
Het blok 'Meer informatie' bevat verwijzingen naar bronnen met (ook) voor gemeenten bruikbare data-gerelateerde informatie.
Binnen de GEMMA worden de termen 'data' en 'gegevens' als synoniem gezien. Onder een 'gegeven' wordt, in overeenstemming met de NORA, 'een vastgelegde waarneming of bewering over een eigenschap van een object' verstaan.
Producten
Datagedreven werken:
Inrichten databeheer:
Bedrijfsobjecten:
Diverse toelichtingen:
Meer informatie
Gemeentelijk Gegevensmodel (GGM):
NORA:
Digitale overheid:
Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS):
- Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS), Realisatie Interbestuurlijke Datastrategie, Federatief Datastelsel
VNG:
- Position paper 'Data-aanbod: zo maken we het toegankelijk', Visiedocument 'Van open data naar samen data delen', Datavolwassenheidscan voor gemeenten
Metamodel voor Informatiemodellen (MIM):