Randvoorwaarden voor notificeren
Voor een bredere adoptie binnen de Nederlandse overheid van notificeren, en meer algemeen eventoriëntatie, moet aan verschillende soorten randvoorwaarden worden voldaan:
- Mindset: er is een verschuiving nodig van een gegevens- naar een meer gebeurtenisgerichte benadering. Veel organisaties baseren hun processen nog op statische gegevens, terwijl een notificatie juist reageert op gebeurtenissen. Zowel aanbieders als afnemers moeten nut en noodzaak ervan gaan inzien. Waar de noodzaak al wordt ingezien is dit vaak meer vanuit technische- dan vanuit business-motieven.
- Begrippen: een eenduidig begrippenkader is nodig om te zorgen dat alle betrokkenen dezelfde taal spreken en elkaar begrijpen. De thema-architectuur Event-oriëntatie sluit aan bij de terminologie die wordt gebruikt bij landelijke ontwikkelingen zoals de GDI-domeinarchitectuur Gegevensuitwisseling en de NL GOV for CloudEvents standaard.
- Juridisch: juridische vraagstukken, zoals rondom de privacywetgeving, spelen een belangrijke rol bij het verstrekken van notificaties. Wanneer er persoonsgegevens bij betrokken zijn moet toetsbaar zijn of voldoende grondslag bestaat om een verzoek tot ontvangen van notificaties in te willigen. Het redeneren vanuit gebeurtenissen sluit goed aan bij de notitie van de 'verwerkingsactiviteit', zoals beschreven in de AVG. Hier liggen dan ook kansen om uitdagingen op dit gebied beter te organiseren.
- Techniek: bronnen moeten niet meer alleen informatie verstrekken over wat er is gewijzigd, maar ook waarom dit is gebeurd. Veel bronnen zijn hier nu niet toe in staat en dus zijn technische aanpassingen nodig. Voor afnemers geldt dat zij applicaties geschikt moeten (laten) maken om goed om te kunnen gaan met verstrekte notificaties.
- Standaardisatie: vanwege de diversiteit aan betrokken partijen, gegevens en technische middelen is op verschillende vlakken standaardisatie nodig. Naarmate het gebruik van elders vastgelegde brongegevens toeneemt, neemt de noodzaak hiervan toe omdat afnemers uit steeds meer bronnen notificaties ontvangen.
- Betrouwbaarheid: Er is een gebrek aan vertrouwen in de gegevenskwaliteit van sommige bronregistraties. Reden waarom afnemers brongegevens lokaal opslaan en werken met bestandsvergelijkingen in plaats van notificaties. Waar nodig moet de kwaliteit van bronregistraties worden verbeterd en er op vertrouwd worden dat brongegevens betrouwbaar zijn.
- Inzicht: Afnemers moeten kunnen opvragen welke soorten notificaties er binnen de overheid worden aangeboden. Met deze informatie moet inzichtelijk worden wat de voorwaarden voor gebruik zijn en moeten specificaties voor gebruik (door mensen en machines) zijn op te vragen.
- Kosten: Vanuit de 1-overheidsgedachte is het wenselijk dat alle overheidsorganisaties die er belang bij hebben om te weten dat bepaalde gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, dit tijdig weten. De grootste meerwaarde van notificaties ligt vaak buiten de organisaties die events publiceren en daarvoor kosten moeten maken. Huidige kostenstructuren werken nog te vaak belemmerend voor het overheidsbreed optimaliseren van notificeren.
- Samenwerking: Notificaties zijn pas echt bruikbaar als ze aansluiten bij de behoeften van afnemers. Aanbieders moeten daarom vroegtijdig overleggen met (potentiële) afnemers over het soort te leveren notificaties en de inhoud daarvan. Aanbieders zijn vanuit hun taakstelling nu nog vaak, teveel gericht op vastlegging en beheer van brongegevens. Definiëren van gebeurtenistypes geeft een handreiking voor het benoemen van te notificeren gebeurtenissen.
Veel van deze randvoorwaarden zijn niet uniek voor notificeren, maar gaan over het gebruik van gegevens in het algemeen. Programma's als de Interbestuurlijke Datastrategie, met als onderdeel het project Federatief Datastelsel, hebben als doel om hier als overheid beter in te worden. Gebruik van event-driven architectuur kan een belangrijke bijdrage leveren aan realisatie van doelen zoals 'het faciliteren van zoeken, delen en in samenhang toepassen van hoogwaardige data uit verschillende databronnen voor meervoudig gebruik'.
Bovenstaande opsomming richt zich vooral op de overheidsbrede toepassing van notificeren. Maar individuele organisaties kunnen ook zelf stappen zetten door te bezien hoe gebruik van events de eigen informatievoorziening kan verbeteren. Denk aan het meervoudig gebruik van bronregistraties in plaats van gegevens vaker op slaan, het vervangen van periodieke bestandsuitwisselingen door notificaties of het binnen applicaties werken met notificaties in plaats van complexe voorgedefinieerde workflows.