Informatiemodellen

Voor een optimale dienstverlening aan burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties te bereiken is samenwerking tussen de diverse organisatie-eenheden van de gemeente randvoorwaardelijk. Dit kan in de vorm van een organisatorische oplossing (zoals het inrichten van een gemeentelijk KlantContactCentrum voor een meer persoonsgerichte aanpak), het (her)ontwerpen van transparante en klantgerichte dienstverleningsprocessen, het introduceren van het zaakgericht werken (zodat de voortgang over een zaak voor alle betrokkenen duidelijk is) en het zorgdragen dat ICT-voorzieningen op elkaar zijn afgestemd en gekoppeld. Essentieel voor een goede samenwerking is een duidelijke en heldere communicatie tussen de (gemeentelijke) organisatie-eenheden.

Communicatie kan leiden tot spraakverwarring. Spraakverwarring ontstaat wanneer twee partijen hetzelfde begrip gebruiken maar daarbij ieder een eigen “beeld” hebben. Ter illustratie denk aan de verschillende beelden die men kan hebben bij het begrip 'kip'.

Om miscommunicatie te voorkomen tussen mensen en organisatie-eenheden moeten er afspraken gemaakt worden over wat onder een bepaald begrip of gegeven verstaan wordt. Beknopt gezegd geldt voor de Gemeente (en de e-Gemeente in het bijzonder) het volgende:

  • Ieder gemeentelijk taakveld hanteert (conform de eigen taakstellingen) een eigen ‘beeld’ van een gegeven onderwerp.
  • Uitwisseling van gegevens tussen gemeentelijke taakvelden omvat daarmee het afstemmen van ‘beelden’.
  • Basisregistraties bevatten een vastgestelde doorsnede van deze ‘beelden’ en vormen daarmee een ‘Basisregistratie Beeld’.
  • Afstemming en definitie van het eigen ‘beeld’ is daarmee een essentiële randvoorwaarde voor het kunnen uitwisselen van gegevens.

Om ervoor te zorgen dat de uitgewisselde gegevens juist zijn en op de juiste manier worden gebruikt, met de juiste betekenis van de inhoud van berichten, dienen er zeer goede afspraken gemaakt te worden. De afspraken over het meervoudig gebruik van gegevens en de (gemeentelijke) gegevensuitwisseling zijn vastgelegd in gegevensstandaarden die we informatiemodellen noemen. Het belang van deze gegevensstandaarden wordt getoond in het volgende korte filmpje.

Wat is een informatiemodel?[bewerken]

Een informatiemodel vormt de formele beschrijving van alle informatie die van belang is binnen een gegeven domein. Een informatiemodel beschrijft dit domein in termen van objecten, gegevens (attributen) daarvan en relaties daartussen en doet dat op een inhoudelijke manier. Met inhoudelijk (of semantisch) bedoelen we dat er geen enkele relatie is naar een mogelijke implementatie of toepassingsomgeving (software). Er worden geen regels toegepast die gerelateerd zijn aan de manier waarop de informatie ingewonnen, opgeslagen, beheerd en uitgewisseld wordt. Er wordt puur naar de semantiek gekeken.

Een domein is daarbij bepaald door het beeld van de echte of hypothetische wereld dat past binnen de context van waaruit het domein beschouwd wordt. Een domein kan van alles zijn. De informatiemodellen die we hier beschouwen, betreffen in dit kader (beleids)sectoren die omwille van bestuurlijke en beheersmatige redenen geïdentificeerd en georganiseerd zijn. Voorbeelden daarvan zijn ruimtelijke ordening, waterbeheer, kadastrale boekhouding, cultuurhistorisch en ook voorbeelden als kentekenregistratie, registratie onroerende zaken. In de meeste gevallen bouwen deze domeinen registraties of gegevenssets op die de gegevens in de domeinen omvatten.

Metamodel voor informatiemodellen[bewerken]

In het algemeen is een model een representatie van een afgebakend deel (domein) van de werkelijkheid. Daarbij is het model dus essentieel beperkt door de vereenvoudigingen die inherent zijn aan de gekozen representatie en de afbakening. Een informatiemodel beschrijft een domein in termen van objecten, kenmerken en relaties tussen objecten. Het informatiemodel beschrijft de semantiek en syntax van de gegevens binnen een domein. Met semantisch wordt bedoeld dat het onafhankelijk is van een mogelijke implementatie of toepassingsomgeving. Er zijn geen regels toegepast die gerelateerd zijn aan de manier waarop de gegevens ingewonnen, opgeslagen, beheerd en uitgewisseld wordt. Er wordt alleen puur naar de semantiek gekeken.
Een informatiemodel is gebaseerd op een metamodel. Een metamodel is een model van een model en beschrijft op een hoger abstractie niveau de regels en constructies van het onderliggende (informatie)model. Het metamodel is de basis van een modelleertaal waarin een informatiemodel is uitgedrukt.
De beschrijving van het metamodel is een randvoorwaarde om te komen tot een stelsel van samenhangende informatiemodellen. Zonder een gemeenschappelijk metamodel wordt het moeilijk om modellen met elkaar te vergelijken en op basis daarvan gegevens uit te wisselen. VNG Realisatie en Kadaster hebben gezamenlijk het Metamodel voor informatiemodellen beschreven. Dit nieuwe metamodel is toegepast door VNG Realisatie, voor de gemeentelijke informatiemodellen en is toegepast voor IMKAD.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 21 mei 2024 om 14:46.