Informatiekundige visie Common Ground

'Common Ground' is de noemer waaronder gemeenten samen met partners initiatieven ontplooien om de gemeentelijke informatievoorziening te moderniseren. Er wordt gestreefd naar een wendbare inrichting die gemeenten in staat stelt om hun bedrijfsvoering en dienstverlening op een snelle en flexibele manier te verbeteren. Common Ground is onderdeel van de Samen Organiseren beweging waar gemeenten van elkaar leren en elkaar versterken.

Common Ground kent een informatiekundige visie (zie onder) waarin de gegevens die binnen processen worden gebruikt zijn gescheiden van de logica en presentatie die daarbij een rol speelt. Daarbij worden applicatiecomponenten gebruikt die zelfstandig functioneren en gestandaardiseerd gegevens uit bronregistraties gebruiken. De informatiearchitectuur voor Common Ground is beschreven in de Thema-architectuur Common Ground. Daarin wordt met behulp van een 5-lagenmodel toegelicht welke soorten functionaliteit worden onderscheiden en hoe daar op een goede manier invulling aan kan worden gegeven.

Gemeenten hebben als collectief afspraken gemaakt over hoe ze de beoogde modernisering van de informatievoorziening samen met partners willen realiseren. De Common Ground realisatieprincipes beschrijven bijv. dat ontwikkeling binnen community's plaatsvindt en dat ontwikkelde software bij voorkeur als open source wordt gepubliceerd. Door een groot aantal partijen is een Groeipact ondertekend met afspraken over de noodzakelijke samenwerking daarbij.

De website commonground.nl bevat informatie over verschillende aspecten van Common Ground. Er is daar ruimte voor initiatieven die passen bij de gedachte achter Common Ground en er is gelegenheid om in groepen over thema's van gedachten te wisselen. Ook staat er een agenda met data waarop aan Common Ground gerelateerde evenementen plaatsvinden. Vanuit commonground.nl wordt verwezen naar gemmaonline.nl wanneer het onderdelen betreft van de GEMMA Modelarchitectuur.

Wat is de informatiekundige visie Common Ground?[bewerken]

De informatiekundige visie Common Ground beoogt een modernisering van de gemeentelijke informatievoorziening. Er wordt gestreefd naar een wendbare inrichting die gemeenten in staat stelt om hun bedrijfsvoering en dienstverlening op een snelle en flexibele manier te verbeteren. Daarvoor is het noodzakelijk dat gemeenten als collectief afspraken maken en werken aan verdere standaardisatie. Aangezien gemeenten onderdeel zijn van de digitale overheid in brede zin is gemeenten overstijgende adoptie van de informatiekundige visie wenselijk en gelden afspraken en standaarden bij voorkeur overheidsbreed.

Kern van deze informatiekundige visie is het scheiden van de gegevens die binnen processen worden gebruikt van de logica en presentatie die daarbij een rol speelt. Gegevens worden zo breed als mogelijk beschikbaar gesteld en kunnen voor verschillende doelen worden gebruikt. Hierbij worden verschillende applicatiecomponenten gebruikt die zelfstandig functioneren en gegevens gestandaardiseerd uitwisselen. Daarbij wordt maximaal gebruik gemaakt van gegevens uit bronregistraties.

Om gegevens goed te kunnen vastleggen en verstrekken is standaardisatie nodig van de syntax, semantiek en samenhang van gegevens en van de manier waarop systemen via interfaces gegevens beschikbaarstellen. De informatiekundige visie beoogt standaardisatie hiervan op een zo hoog mogelijk niveau (overheidsbreed, per domein of taakgebied).

Vanuit het oogpunt van transparantie, bescherming van de privacy, informatiebeveiliging en duurzame toegankelijkheid is het van belang dat gemeenten in control zijn van de verwerking van gegevens binnen de organisatie. Het beheren en controleren van de toegang tot gegevens is hiervoor nodig. Hoe minder duplicaten van gegevens er binnen gemeenten zijn hoe eenvoudiger dit is. Het streven vanuit de informatiekundige visie Common Ground is daarom om het aantal kopieën van gegevens zoveel mogelijk te beperken en gegevens zoveel mogelijk direct vanuit de bron te gebruiken. Het wordt hierdoor ook beter mogelijk om kwaliteit en actualiteit van gegevens te waarborgen. De kern van de informatiekundige visie Common Ground laat zich samenvatten in onderstaande uitgangspunten:

  • Processen zijn gescheiden van gegevens.
  • Syntax, semantiek en samenhang van gegevens zijn gestandaardiseerd.
  • Gegevens worden gestandaardiseerd verstrekt.
  • Applicatiecomponenten zijn ontkoppeld zodat zij onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren en communiceren via gestandaardiseerde interfaces.
  • Applicatiecomponenten en gegevenscomponenten worden onderling verbonden via een landelijk gestandaardiseerd verbindingsmechanisme.
  • Binnen processen benodigde gegevens worden zoveel mogelijk opgehaald uit bronregistraties.
  • Bij inrichting en ontwikkeling van systemen zijn informatiebeveiliging, duurzame toegankelijkheid en privacy zijn ‘by-design’ geborgd.
  • Waar toegestaan wordt aan burgers en bedrijven inzicht geboden in vastgelegde gegevens en plaatsgevonden verwerkingen.


Realisatie van de informatiekundige visie is ambitieus en uitdagend en vereist commitment en langdurige inzet van alle betrokken partijen: gemeenten, andere overheidsorganisaties en softwareleveranciers. De informatiekundige visie is daarbij richtinggevend voor alle ontwikkelingen. Gemeenten hebben in de vorm van realisatieprincipes beschreven welke voorkeuren zij hebben met betrekking hoe de informatiekundige visie wordt gerealiseerd. In de praktijk kunnen echter verschillende wegen naar Rome leiden en kan realisatie op verschillende manieren plaatsvinden. Zolang de informatiekundige visie maar wordt gerespecteerd.

De generieke uitgangspunten die horen bij de informatiekundige visie Common Ground worden in de Thema-architectuur Common Ground vertaald naar principes, standaarden en handreikingen die bepalen welke (informatie)functies, processen en (applicatie)componenten een gemeente minimaal ingericht moet hebben om op een veilige, transparante en AVG-compliant manier te kunnen werken.

Leidraad[bewerken]

De leidraad bij de informatiekundige visie Common Ground is bedoeld als hulpmiddel om te bepalen in welke mate toekomstige of bestaande systemen in lijn zijn met de informatiekundige visie Common Ground. Passend bij een visie hebben de eisen een algemeen karakter en schrijven ze bijvoorbeeld geen specifieke aanpak of technologie voor. Het is aan gemeenten om de eisen, passend bij de eigen situatie en ambitie, nader uit te werken.

De leidraad beschrijft de belangrijkste eisen die op basis van deze visie aan gemeentelijke informatiesystemen zijn te stellen. De eisen zijn geordend in de categorieën ‘verplicht’, ‘zeer gewenst’ en ‘gewenst’.

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 21 mei 2024 om 15:45.