Gradaties van interoperabiliteit

Standaarden kunnen als producten worden getypeerd in eindproducten, halffabrikaten, grondstoffen en gegevensstandaarden. Deze typering is een indicatie wat de benodigde inspanning is om op basis van de standaard tot een werkende koppeling te komen.

Bij eindproduct-standaarden zijn de functionaliteit, de (web)services en rolverdeling tussen systemen gedetailleerd en scherp gedefinieerd. Juiste toepassing is preventief goed testbaar en daardoor is de voorspelbaarheid op goed functioneren hoog.

Voor halffabrikaat-standaarden dient de opdrachtgever aanvullende specificaties toe te voegen. Voor grondstof-standaarden moeten nog meer specificaties en activiteiten worden uitgevoerd om interoperabiliteit te kunnen realiseren. Dit vergt specialistische kennis.

VNG Realisatie adviseert gemeenten bij voorkeur functioneel passende eindproduct-standaarden te gebruiken en pas daarna (in aflopende prioriteit) halffabrikaat- en grondstof-standaarden, en als laatste maatwerk toe te passen.

Daarnaast worden nog de gegevensstandaarden onderkend. Om ervoor te zorgen dat de uitgewisselde gegevens juist zijn en op de juiste manier worden gebruikt, met de juiste betekenis, dienen er zeer goede afspraken gemaakt te worden. De afspraken over het meervoudig gebruik van gegevens en de (gemeentelijke) gegevensuitwisseling zijn vastgelegd in gegevensstandaarden. Ook hiervoor geldt dat de leverancier dient aan te geven op welke wijze hieraan wordt voldaan.

Als ik een keuze ga maken, welke standaard kies ik?

Hoe strakker de standaard, hoe beter getest kan worden of een leverancier de standaard juist heeft geïmplementeerd. Dat maakt het voor de opdrachtgever (gemeenten) makkelijker om te specificeren welke informatie uitgewisseld moet worden en ervoor te zorgen dat de inhoud van de berichten ook geschikt is om de functionele eisen te vervullen. De interoperabiliteit van systemen en uitwisselbaarheid van gegevens wordt daarmee groter. De onderstaande tabel geeft inzicht voor het beantwoorden van de volgende vragen:

• Wat zijn de verschillen tussen de verschillende typen StUF standaarden?
• Hoeveel werk heb ik als gemeente aan het gebruik van een standaard?

Gradatie	Type StUF standaard	Inhoud van de standaard	Interoperabiliteitskenmerken	Benodigde aanvullende specificaties bij opdrachtverstrekking	Geschikt voor toepassing door
Eindproduct	Koppelvlakspecificatie (zoals Zaak- en Documentservices, Documentcreatie services ...)	Specificatie van webservices met berichten en toegewezen aan referentiecomponenten. Hergebruik van andere StUF sectormodellen	Scherpe en concrete specificatie toegesneden op een keten of afgebakend werkingsgebied. Inclusief de rolverdeling van de (web)services over systemen. Goed testbaar.	Enkele regels Referentiecomponent Rol en keuze van voorgedefinieerde varianten / opties	ICT en I&A professional – algemeen Functionele deel van specificatie leesbaar voor niet ICT-ers
	StUF verticaal sectormodel (StUF HR, StUF WKPB, ...)	Berichtspecs voor koppeling van gemeentelijke software met landelijke een voorziening. (soms) aangevuld met protocolbinding	Concreet en redelijk scherp. Meestal toegesneden op een koppeling met een landelijke voorziening of standaard voor een specifieke domein (bijv WOZ) Testbaarheid varieert – over het algemeen goed testbaar. Gedeeltelijke rolverdeling over systemen	Afhankelijk van sectormodel	ICT professional Functionele deel van de specificatie (meestal) leesbaar voor niet ICT-ers
Halffabrikaat	StUF berichtencatalogus (StUF BG BAG berichtencatalogus)	Berichtspecs per (informatie)gebeurtenis.	Generiek / onscherp Deels testbaar Niet toegewezen aan systemen	2- 10 pagina’s A4. Interactiepatroon Restricties dataset(s) Protocolbinding (zie stuf bestekteksten)	Applicatie-integratie Architect / expert
	StUF horizontaal sectormodel (StUF BG, StUF ZKN)	Breed toepasbare set van berichtonderdelen met basistypes, entiteit- en berichtschema’s	Generiek en breed toepasbaar / Zeer uitgebreid, onscherp Deels testbaar Niet toegewezen naar specifieke systemen, ketens of koppelingen	2-20 pagina’s A4 Interactiepatroon Restricties dataset(s) Protocolbinding	Applicatie-integratie Architect / expert
Grondstof	StUF (onderlaag)	"Kookboek" - algemene StUF regels voor het ontwerp van StUF sectormodellen		40-100 pagina’s (zie StUF bestekteksten)	Berichtontwerper Expert
	StUF protocolbinding	Alleen protocolniveau en verbinding naar content	Alleen transportprotocol - zonder berichtcontent		Applicatie-integratie Architect / expert (op middleware niveau)

Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.

Het vermogen van organisaties (en hun processen en systemen) om effectief en efficiënt informatie te delen met hun omgeving.

Het verstrekken aan en ontvangen van gegevens tussen (informatiesystemen van) overheidsorganisaties onderling en (informatiesystemen van) andere organisaties of personen.

Betekenisvolle gegevens.

Afkorting voor 'Standaard Uitwisseling Formaat': een berichtenstandaard met afspraken over de basisprincipes voor het uitwisselen van gegevens tussen applicaties in het gemeentelijke veld.

Een samenhangende hoeveelheid werk met een welgedefinieerde aanleiding en een welgedefinieerd eindresultaat, waarvan kwaliteit en doorlooptijd bewaakt moeten worden.

Een type applicatiecomponent dat binnen een referentiearchitectuur benoemd is als elementair bouwblok

Groepering van services die aan afnemers worden aangeboden, met als doel het bevorderen van uniformiteit en efficiëntie binnen de overheid.

Iets dat binnen of buiten een organisatie is gebeurd en binnen die organisatie of daarbuiten gevolgen heeft.

Voor alle gevallen geldend, niet specifiek.

Afkorting voor 'Standaard Uitwisseling Formaat': een berichtenstandaard met afspraken over de basisprincipes voor het uitwisselen van gegevens tussen applicaties in het gemeentelijke veld.

Een computerprogramma om een specifieke taak uit te voeren die geen betrekking heeft op de werking van de computer zelf.