GEMMA Procesarchitectuur
Inhoud
De GEMMA Procesarchitectuur biedt gemeenten ondersteuning bij het inrichten van de gemeentelijke processen. Dit is de huidige versie van deze architectuur. Onderstaande figuur toont de structuur van de procesarchitectuur. Klik op een onderwerp voor meer informatie.
De procesarchitectuur is vormgegeven als een verzameling wiki-pagina’s zodat u direct kunt navigeren naar de voor u relevante onderdelen. Ga naar de leeswijzer voor meer informatie over pagina’s en doelgroepen.
GEMMA Basisprocessen[bewerken]
Met Basisprocessen willen gemeenten zich makkelijker en sneller aan kunnen passen aan veranderingen in de samenleving, technologie en/of wetgeving. Dit doen we door onze processen op verschillende niveaus te standaardiseren: (1) de wijze waarop we processen vastleggen en architecturele basis, (2) de modulaire bouwblokken waarmee we onze processen opbouwen en (3) de optelsom van bouwblokken die voor alle gemeenten gelijk zijn: de basis van het proces.
Met deze gemeenschappelijke standaarden worden de individuele investeringen van gemeenten in procesvernieuwing en ondersteunende ICT herbruikbaar. Een uitwerking van de het nieuwe concept van basisprocessen en bijhorende principes is te vinden op de aparte pagina GEMMA Basisprocessen.
Korte beschrijving van de onderdelen[bewerken]
Over de GEMMA procesarchitectuur[bewerken]
- Inleiding
Uitleg over wat de GEMMA procesarchitectuur is, wat de scope van de architectuur is en waarvoor die gebruikt kan worden. - Achtergrond
Uitleg over het ontstaan van de GEMMA procesarchitectuur. - Leeswijzer
Uitleg over de structuur van de GEMMA procesarchitectuur en hoe daar in te navigeren. - Context
Uitleg over aan de GEMMA procesarchitectuur gerelateerde architecturen en andere relevante stukken (bedrijfsarchitectuur, informatiearchitectuur, zaakgericht werken etc.) - FAQ
Antwoorden op een aantal veelgestelde vragen.
Uitgangspunten[bewerken]
Dit blok beschrijft de basis waarop de procesarchitectuur is opgesteld. De ontwerpkeuzes die in de procesarchitectuur gemaakt zijn, zijn gebaseerd op uitgangspunten die in dit blok beschreven worden. De volgende onderwerpen zijn beschreven:
- Waarde creëren
Dit betreft het voornemen om de architectuur niet louter op te stellen vanuit bedrijfsvoeringsperspectief maar vanuit het perspectief van "waarde creëren" voor meerdere doelgroepen. - Klantreizen en serviceformules
Dit betreft de methodiek van de klantreizen als vertrekpunt voor het inrichten van dienstverlening en processen en service blueprints als voorgestelde vernieuwingen daarin. En de verbinding tussen klantreizen en processen. - GEMMA architectuurprincipes
Dit betreft de acht architectuurprincipes die als uitgangspunt gelden voor heel GEMMA en ook als uitgangspunt zijn genomen bij het opstellen van de procesarchitectuur. - GEMMA bedrijfsarchitectuur
Dit betreft de andere onderdelen van de GEMMA bedrijfsarchitectuur, met name bedrijfsfuncties en bedrijfsobjecten, die van invloed zijn op de procesarchitectuur.
Visie[bewerken]
Als gemeentelijke organisatie zijn we de meest nabije overheid… We willen de kracht van inwoners, ondernemers wijken en buurten benutten door (digitale) participatie. Participatie in de democratie, bestuur, beleid en uitvoering. Tegelijkertijd bewegen we ons richting een open en transparante overheid. Informatie is tegenwoordig door nagenoeg iedereen snel en moeiteloos op te roepen; thuis, op het werk of elders. De wijze waarop mensen, ondernemers en organisaties met elkaar omgaan is door ontwikkelingen in informatietechnologie en informatiestromen ingrijpend veranderd. Informatie loopt in netwerken vliegensvlug over organisatiegrenzen heen. Hierin maken we integraal gebruik van elkaars voorzieningen om inwoners en ondernemers optimaal te bedienen.
Door in te zetten op processtandaardisatie en automatisch gegenereerde informatie - voor bijvoorbeeld sturing, verantwoording en bedrijfsvoering - werken we administratieve lasten terug. Het is onze bedoeling om nut en noodzaak van regels te beoordelen, procedures en structuren te vergemakkelijken en te vereenvoudigen in dienst van onze medewerkers en de samenleving. Zodoende creëren we niet alleen een gezonde klantwaarde, maar tegelijkertijd een solide businesswaarde, een prettig-leefbare-omgevingswaarde en een verantwoorde maatschappelijke waarde.
Processen, informatie en techniek zijn (ieder afzonderlijk maar ook geïntegreerd) een bron voor vernieuwing, een strategisch middel voor dienstverlening en ook een basis voor een gezonde bedrijfsvoering. De nieuwe ontwikkelingen in de samenleving, wetenschap en technologie maken de veranderopgave van de overheid noodzakelijk. Een gemeente kan kiezen voor kennis en kunde op nieuwe innovatieve IT-vakgebieden zoals digitale transformatie (substitutie/vervanging), data- en gamification, robotisering, sensorisering, sociale media, Internet of Things en meer van deze Smart City technieken. Gemeenten zetten technologie in om de stad slimmer te laten functioneren met als doel om inwoners beter in hun stad te faciliteren. Een stad met beperkte overheidsbemoeienis waar mensen langer zelfstandig en gezond kunnen wonen. We ontwikkelen dit niet alleen, maar doen dit samen met onze partners, inwoners en ondernemers.
Als gemeenten meer overlaten aan de samenleving, dan betekent dit een fundamentele verandering voor governance en controle. De ingezette ontwikkeling wordt doorgaans ook intern aangewend om organisatieonderdelen te ondersteunen bij o.a. het realiseren van de participatiemaatschappij, beleidsvorming en beleidsvalidatie. Ook wij als overheidsorganisatie willen slimmer functioneren en elkaar beter faciliteren. Door de ingezette ontwikkeling leren we de stad / het dorp en elkaar steeds beter kennen. We zetten in op collectiviteit in de informatievoorziening, zodat de behoefte aan maatwerk mogelijk wordt gemaakt. Door het collectief organiseren van de generieke informatievoorziening waar organisatieonderdelen op aansluiten, creëren we maximale ruimte voor autonomie in de uitvoering van de kerntaken. Bovendien wordt door uniformiteit de dienstverlening voor inwoners en maatschappij eenduidiger.
Onderwerpen[bewerken]
Dit blok beschrijft op basis van welke visie de procesarchitectuur is samengesteld. Dit blok definieert de kernconcepten en geeft uitleg over hoe de procesarchitectuur is vormgeven. De volgende onderwerpen zijn beschreven:
- Proceshiërarchie
Dit betreft de granulariteit en samenstelling van processen. - Klant-tot-klantproces
Dit betreft de uitleg over begin en eindpunt van een proces gezien vanuit de klant. - Procesbouwstenen
Dit betreft het onderkennen van herbruikbare procesbouwstenen waarmee processen ingevuld kunnen worden. - Besturing en procesverbetering
Dit betreft de methodieken om processen en uitvoering te besturen en continu te blijven verbeteren. Hieronder vallen de PDCA-cyclus en het INK-model - Variaties
Dit betreft de keuzes die gemeenten kunnen maken bij het inrichten van processen.
Uitwerking[bewerken]
Dit blok beschrijft de uitwerking van de elementen uit het blok Visie tot concrete landschappen, catalogi, overzichten en referentieprocessen, en legt tevens de relatie naar andere, op de procesarchitectuur aansluitende thema's zoals zaakgericht werken en procesmodellering. Dit is voor gemeenten wellicht het belangrijkste hoofdstuk. De volgende onderwerpen zijn beschreven:
- Processenlandschap
Dit betreft de "landkaart" met de gemeentelijke processen en hun samenhang, met beschrijving. - Actoren en rollen
betreft de rollen (binnen de gemeenten) en belangen (buiten de gemeenten) die een rol spelen in de procesarchitectuur. - Procesbouwstenencatalogus
Dit betreft een opsomming van onderkende procesbouwstenen met beschrijving. - Relatie met zaakgericht werken
Dit betreft de samenhang met het zaakgericht werken, dat elders binnen de GEMMA is beschreven. - Van procesarchitectuur naar procesmodel
Dit betreft het uitwerken van procesmodellen in BPMN en hoe de procesarchitectuur daarbij kan helpen. - Referentieprocessen
Dit betreft enkele voorbeeldprocessen die volgens bovenstaande punten zijn uitgewerkt in BPMN-modellen.
Praktisch[bewerken]
Dit blok biedt concrete praktijkgerichte ondersteuning voor wie daadwerkelijk met de procesarchitectuur binnen de gemeentelijke context aan de slag wil gaan met procesinrichting en procesmanagement. De volgende onderwerpen zijn beschreven: