Neem gegevens als fundament

ArchiMate-modellen > GEMMA > Principles > Neem gegevens als fundament
Contextdiagram
Gebruik gegevens als fundament voor het ontwerp, realisatie en doorontwikkeling van de dienst en richt het beheer hiervan goed in. (Principle) Neem gegevens als fundament Digitale diensten voor de overheid zijn voor iedereen bruikbaar oftewel "digitoegankelijk". Bovendien hebben burgers en bedrijven belang bij een overheid die bereikbaar is via verschillende kanalen: bij voorkeur digitaal, indien gewenst via de telefoon, post of persoonlijk. Overheidsdienstverleners communiceren eenduidig via alle beschikbare kanalen en bieden begeleiding aan diegenen die er zonder hulp niet uitkomen, zodat iedereen ten volle kan deelnemen aan de samenleving. Ze sluiten aan bij de manier waarop afnemers contact met hen willen en kunnen onderhouden. Zowel wat betreft de beschikbare communicatiekanalen, als de tijdstippen waarop contact mogelijk is en de gebruikersvriendelijkheid van de communicatiemiddelen. (Goal) Toegankelijk Dit betekent dat inzichtelijk gemaakt moet worden hoe gegevens tot stand zijn gekomen, over de gehele verwerking in de keten heen. Dus van bronnen tot eindproduct. Van ieder gegeven zijn de herkomst en verwerkingen beschikbaar tot aan vernietiging (Requirement) Maak gegevens herleidbaar tot de bron (herkomst) Diensten en deeldiensten die bij elkaar horen worden gebundeld aangeboden aan burgers en bedrijven. Zo ervaren zij de dienstverlening als één geheel en worden ze beter bediend. Overheidsdienstverleners en ketenpartners werken samen om dit te bereiken. (Goal) Gebundeld Hanteer in de procesinrichting en informatie inrichting van de gemeente archivering by design om te kunnen voldoen aan digitale duurzaamheid en Archiefwet en wettelijke normenkaders op dit gebied. (Requirement) Archivering by design Stel overheidsdata actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. Beschouw dit aanbod als een dienst. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar. Vanuit o.a. de WOO richt de overheid zich op transparantie. Daarbij hoort het actief beschikbaar stellen dan wel delen van data. Wel met inachtneming van de beperkingen die daarbij gelden (bijv. vanuit de AVG). Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen. Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata. (Requirement) Maak zoveel mogelijk data - proactief beschikbaar als open data wa- arbij linked open data de v oorkeur heeft. Het niet hebben van een 'single point of truth (SPOT)' kan leiden tot divergerende data en mogelijk tot inconsistente beslissingen die op basis van de verschillende databronnen worden genomen. (Requirement) Stel voor ieder gegeven-  de unieke bron vast Maak heldere afspraken vanuit leveranciersmanagement over aanbieden en afnemen van diensten, waaronder eventueel van toepassing zijnde vergoedingen (afbakening van verantwoordelijkheden). Doe dit zowel vooraf als bij het afsluiten. Maak duidelijke afspraken over de gegarandeerde levensduur van de aangeboden dienst. Stem de opzet van je diensten af met dienstverleners van verwante diensten om overlap en dubbel werk te voorkomen. Voordat je een eigen dienst maakt, bekijk eerst of er al iets soortgelijks aanwezig is. Vraag en aanbod van diensten vind plaats door bundeling op overheidsniveau. (Requirement) Maak heldere afspraken over aanbieden en afnemen van diensten Voor een optimale dienstverlening aan burgers en bedrijven en voor effectieve en efficiënte samenwerking in het leveren van diensten tussen en binnen overheidsorganisaties, is het belangrijk om een gezamenlijk beeld te hebben van de informatie die hierbinnen worden gebruikt en nodig zijn. Dit is alleen mogelijk door informatieobjecten voor een dienst, systematisch te beschrijven met behulp van een informatiemodel dat de semantiek en syntax van de gegevens vastlegt. Zo kunnen de betrokken gebruikers de relevante informatieobjecten vinden, toepassen, (her)gebruiken en archiveren. Dit betekent dat een informatiemodel minimaal bevat: Informatietypen (entiteiten) (een ordening van informatieobjecten in zogenaamde informatietypen, ook wel de hoofdstructuur (entiteiten) van het informatiemodel met hun onderlinge relaties. Attributen (een ordening elementen die binnen de entiteiten zijn of worden opgenomen met de beschrijving daarvan). Regels (een opsomming van eisen waar de entiteiten en attributen aan moeten voldoen).Maak het informatiemodel bekend in een datacatalogus die inzicht geeft in de beschikbaarheid van data. En benut visualistatiemiddelen om het model en de samenhang/relaties tussen de objecten visueel inzichtelijk te maken. (Requirement) Beschrijf informatieobje- cten op een gestandaardis- eerde manier. Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren. (Requirement) Bevorder hergebruik van gegevens De overheidsdienstverlener gebruikt begrijpelijke taal in alle teksten over dienstverlening. Zo is de dienst voor iedereen begrijpelijk, kunnen burgers en bedrijven gemakkelijk een aanvraag doen, een benodigde actie uitvoeren, een vraag stellen en is de daaropvolgende communicatie helder. Het is voor burgers en bedrijven duidelijk wat de betekenis van de informatie is binnen het werkproces waar het is ontvangen of gemaakt. Het is bijvoorbeeld bekend wanneer de informatie is gemaakt, door wie, waar zij betrekking op heeft en wat de status is. Automatische besluitvorming (door toepassing van algoritmes) vindt altijd voor burgers en bedrijven op begrijpelijke wijze plaats. (Goal) Begrijpelijk Informatie moet toegankelijk zijn voor gebruikers, zowel mens als machine. Hiervoor moeten de gebruikers geen speciale toepassingen of hulpmiddelen nodig hebben. Daarbij moet het formaat waar de informatie in wordt opgeslagen toekomstbestendig zijn, zodat de informatie ook in de toekomst nog toegankelijk is. Dit betekent dat: Gebruik wordt gemaakt van een open standaard. Bij doorontwikkeling van de gebruikte formaten, het originele bronbestand opgeslagen blijft in zijn huidige formaat en het voorlaatste bestandformaat actief wordt gemigreerd naar het nieuwe formaat. Er voor het gebruik van het bestandsformaat geen afhankelijkheid is van één enkele leverancier en het onafhankelijk van hulpmiddelen of speciale toepassingen te gebruiken is. Het bestandsformaat goed is gedocumenteerd. Het formaat het eenvoudig uitwisselen met andere platforms en apparaten ondersteunt. Fouten in de bitopslag automatisch gedetecteerd kunnen worden en te herstellen zijn. Het formaat op grote schaal gebruikt wordt. (Requirement) Sla informatie - op in een duurzaam toegankelijk bestandsform- aat Pas de implicaties van de FAIR dataprincipes toe. Zie ook go.fair.org FAIR-principes. (Requirement) Pas de FAIR dataprincipes toe Als eigenaar van de bron wil je inzicht hebben in de toegang en inzage (CRUD) van de gegevens die vanuit de bron worden gebruikt. Voorkom dat auditgegevens verspreid raken over afnemende applicaties. (Requirement) Leg auditlogs vast bij de bronregistr- atie van het gegeven Veranderingen in techniek, organisatie of gebruikerswensen mogen niet van negatieve invloed zijn op de duurzame toegankelijkheid van informatie. Hetzelfde geldt voor bitrot (verlies van informatie door verval van opslagmedia). Neem vooraf maatregelen om informatie toekomstbestendig te maken, zodat deze toegankelijk blijft voor de van toepassing zijnde vormen van (her)gebruik. Dit betekent dat: Maak afgewogen keuzes in je leveranciersafhankelijkheid zodat duurzaamheid geborgd is. Analyse wordt gemaakt van welke gevolgen veranderingen (in techniek, organisatie, of gebruikerswensen) hebben voor de duurzame toegankelijkheid van informatie. Bij het ontwerpen van informatiesystemen na wordt gedacht over de te gebruiken technologie voor het beheren van informatie. (Requirement) Duurzaamheid by desgin Uniformiteit is er op gericht om burgers en bedrijven de overheid in haar dienstverlening zo veel mogelijk te laten ervaren als één organisatie. De overheid standaardiseert haar dienstverlening waar het kan en levert maatwerk waar het nodig is. Aspecten van dienstverlening die vergelijkbaar zijn krijgen op soortgelijke wijze vorm, door gebruik te maken van standaard bouwstenen. Daarbij kan het gaan om hergebruik van diensten, of onderdelen daarvan, of de toepassing van open standaarden op eigen processen en systemen. (Goal) Uniform Gebruik als overheid de basisregistraties ter voorkoming van dubbele opslag en daarmee kwaliteitsverlies van je gegevens en uiteindelijk fouten in de participatie,  procesuitvoering en dienstverlening (Requirement) Gebruik basisregistrati- es Eén organisatie is verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de geleverde dienst. (Requirement) Maak één o rganisatie verantwoordeli- jk voor de dienst Voor ieder gegeven en voor iedere verwerking moet er een verantwoordelijke gegevenseigenaar zijn. Dat vraagt een inventarisatie van alle relevante gegevensobjecten. (Requirement) Stel één v erantwoordelij- ke vast voor ieder gegeven De informatie die de overheid gebruikt en levert is -binnen afgesproken kwaliteitscriteria- in overeenstemming met de werkelijkheid. De informatie is correct, compleet en actueel. Burgers en bedrijven hebben inzage in de informatie die hen betreft, wanneer deze is gecreëerd, gelezen, gekopieerd, gewijzigd of vernietigd. Alle relevante informatie wordt verstrekt, er wordt niets verwijderd of achtergehouden. Gebruikte en verstrekte informatie is over diensten heen onderling consistent. (Goal) Integer Diensten en de hiervoor benodigde informatie, zijn op het juiste moment klaar voor gebruik. De overheidsdienstverlener zorgt voor de tijdigheid, continuïteit en robuustheid van de dienst, zodanig dat deze: # geleverd kan worden wanneer deze nodig is; # ook in de toekomst geleverd blijft worden; # bestand is tegen verstoringen en aanvallen. De overheidsdienstverlener legt daarom de vereisten over beschikbaarheid vast en evalueert deze regelmatig. De overheidsdienstverlener zorgt ervoor dat de dienst aan de verwachtingen blijft voldoen, die burgers en bedrijven redelijkerwijs mogen stellen. (Goal) Beschikbaar De overheidsdienstverlener zorgt voor goede informatievoorziening over het aanvragen en leveren van een dienst door deze gebruikersvriendelijk in te richten. De informatie wordt overzichtelijk en in onderlinge samenhang gepresenteerd. Dat is essentieel zodat burgers en bedrijven kunnen bepalen waar ze recht op hebben, en hoe dat recht kunnen halen. (Goal) Overzichtelijk Burgers en bedrijven kunnen informatie over dienstverlening vinden op de plaatsen waar ze die verwachten. Daarbij verwijst de overheidsdienstverlener zo nodig door naar andere overheidsdienstverleners. De dienstverlening is alleen doelmatig als de afnemer de dienst kan vinden. (Goal) Vindbaar Een gebruiker kan er op vertrouwen dat een informatieobject, zoals deze in de bron is vastgelegd, juist, actueel en volledig is. Fouten kunnen worden gemeld en hersteld. Daarbij is het van belang dat herstelwijzigingen worden gelogd, zodat traceerbaar is hoe foutieve gegevens zijn verwerkt en wat het effect daarvan is. Dit betekent dat: De kwaliteit van de informatie transparant, verankerd en geborgd moet zijn binnen de processen van de verantwoordelijke en leverende organisatie (datamanagement). Er gebruik moet worden gemaakt van gestandaardiseerde gegevensmodellen, gegevenswoordenboeken en catalogussen ten behoeve van machinematige verwerking van gegevens. De informatie tijdens de gehele levenscyclus moet worden gemonitord, gecontroleerd, gevalideerd op basis van regels, kaders, normen en standaarden waarbij wijzigingen traceerbaar moeten worden gemaakt. De informatie tijdens de gehele levenscyclus regelmatig moet worden getoetst aan wet- en regelgeving en daar verantwoording over moet worden afgelegd. Er cyclisch gerapporteerd moet worden over de kwaliteit van de gegevens. Voor afwijkingen moeten de juiste maatregelen worden getroffen om de betrouwbaarheid en de kwaliteit van de informatie te kunnen waarborgen. De informatie moet door de gehele lifecycle gevolgd kunnen worden vanaf de oorsprong tot aan het verwerken, opslaan, bewerken en beschikbaar stellen en/of vernietigen. (data-lineage). Er gebruik moet worden gemaakt van authentieke- en/of kwalitatieve bronnen. (Requirement) Draag zorg voor juiste en actuele en volledige infor- matie Stel voor ieder gegeven de kwaliteit vast volgens kenmerken van compleetheid, actualiteit en tijdigheid. (Requirement) Stel van ieder gegeven-  de kwaliteit vast Informatie wordt niet langer bewaard en niet eerder vernietigd dan wettelijk is toegestaan. Dit betekent dat: Er een selectielijst is, waarin opgenomen de te vernietigen informatieobjecten of onderdelen daarvan. Er vastgesteld in de organisatie verankerd beleid is met betrekking tot vernietigen. Bevoegdheden, rollen en verantwoordelijkheden en beleid rondom vernietigen zijn belegd. De organisatie inzicht heeft in informatieobjecten, bewaartermijnen, processen, Informatielaagsystemen en hun onderlinge samenhang. (Requirement) Hanteer bewaartermijn- en voor informatie Informatie-objecten moeten goed worden beheerd. Onderdeel hiervan is dat de context van een informatieobject goed moet zijn vastgelegd in metadata. Informatie en gegevens moeten duidelijk binnen een bepaalde context te plaatsen zijn. Metadata is daar het passende instrument voor. Context (vastgelegd in metadata) is nodig om gegevens te begrijpen voor verwerking. Zie DUTO eisen (ISO 23081) (Requirement) Leg de context van een informatieobje- ct vast in metadata De overheid doet in haar dienstverlening recht aan de zekerheid die burgers en bedrijven daarin mogen stellen. In haar dienstverlening zegt de overheid wat ze doet en doet wat ze zegt. Burgers en bedrijven kunnen uitgaan van een betrouwbare voorspelbare overheid. Zij kunnen vertrouwen dat informatie tijdig wordt verstrekt en dat deze correct, compleet en actueel is. De kwaliteit van diensten voldoet aan vooraf bepaalde normen. De monitoring en verantwoording hierop, alsmede de verbeteringen die hieruit voortvloeien zijn verankerd in de overheidsprocessen. Deze worden zo continu verbeterd. (Goal) Betrouwbaar Alle informatieobjecten moeten op basis van classificatie en/of autorisatie & authenticatie (policies) beschikbaar en bruikbaar zijn voor diegene die daar recht toe hebben. Onderscheid gemaakt moet worden in primaire en secundaire gebruikers op basis van doelbinding. De informatie beschikbaar moet worden gesteld in een bestandsformaat dat samenhangt met het doel waarvoor de informatie wordt gebruikt. (Requirement) Dataclassificat- ie en doelbinding op dataniveau RealizationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship RealizationRelationship RealizationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship Deze svg is op 02-09-2024 07:33:53 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2024 ArchiXL. ArchiMedes 02-09-2024 07:33:53 CEST
Eigenschappen
Elementtype     Principle
Label     Neem gegevens als fundament
Definitie     Gebruik gegevens als fundament voor het ontwerp, realisatie en doorontwikkeling van de dienst en richt het beheer hiervan goed in.
Toelichting     De kwaliteit en toegankelijkheid van gegevens bepaalt de waarde van de dienst. De onderliggende gegevens kennen meestal een veel langere levenscyclus dan de systemen waarin deze verwerkt wordt. Als gegevens op duurzame wijze toegankelijk zijn gemaakt voor mens én machine kunnen deze gegevens dienen als fundering voor verschillende diensten in verschillende toepassingen, door de tijd en over de hele keten heen.
GEMMA type     Principe
Toelichting     De kwaliteit en toegankelijkheid van gegevens bepaalt de waarde van de dienst. De onderliggende gegevens kennen meestal een veel langere levenscyclus dan de systemen waarin deze verwerkt wordt. Als gegevens op duurzame wijze toegankelijk zijn gemaakt voor mens én machine kunnen deze gegevens dienen als fundering voor verschillende diensten in verschillende toepassingen, door de tijd en over de hele keten heen.
ID     GAP10
NORA principe     https://www.noraonline.nl/wiki/Neem_gegevens_als_fundament
Heeft bron     NORA
GEMMA type     Principe
Object ID     e25e9d6f-8e3d-400c-b88d-6ac38df5f2bf
Object ID_nl     e25e9d6f-8e3d-400c-b88d-6ac38df5f2bf
Original ID     id-d78c3f24-70bd-11e4-67ab-0050568a6162
Semanticsearch     neem gegevens als fundament
Implicaties
  • Maak gegevens herleidbaar tot de bron (herkomst) (Dit betekent dat inzichtelijk gemaakt moet worden hoe gegevens tot stand zijn gekomen, over de gehele verwerking in de keten heen. Dus van bronnen tot eindproduct. Van ieder gegeven zijn de herkomst en verwerkingen beschikbaar tot aan vernietiging)
  • Archivering by design (Hanteer in de procesinrichting en informatie inrichting van de gemeente archivering by design om te kunnen voldoen aan digitale duurzaamheid en Archiefwet en wettelijke normenkaders op dit gebied.)
  • Maak zoveel mogelijk data proactief beschikbaar als open data waarbij linked open data de voorkeur heeft. (Stel overheidsdata actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. Beschouw dit aanbod als een dienst. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar.

    Vanuit o.a. de WOO richt de overheid zich op transparantie. Daarbij hoort het actief beschikbaar stellen dan wel delen van data. Wel met inachtneming van de beperkingen die daarbij gelden (bijv. vanuit de AVG).

    Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen. Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata.    )
  • Stel voor ieder gegeven de unieke bron vast (Het niet hebben van een 'single point of truth (SPOT)' kan leiden tot divergerende data en mogelijk tot inconsistente beslissingen die op basis van de verschillende databronnen worden genomen.)
  • Maak heldere afspraken over aanbieden en afnemen van diensten (Maak heldere afspraken vanuit leveranciersmanagement over aanbieden en afnemen van diensten, waaronder eventueel van toepassing zijnde vergoedingen (afbakening van verantwoordelijkheden). Doe dit zowel vooraf als bij het afsluiten. Maak duidelijke afspraken over de gegarandeerde levensduur van de aangeboden dienst. Stem de opzet van je diensten af met dienstverleners van verwante diensten om overlap en dubbel werk te voorkomen. Voordat je een eigen dienst maakt, bekijk eerst of er al iets soortgelijks aanwezig is. Vraag en aanbod van diensten vind plaats door bundeling op overheidsniveau.)
  • Beschrijf informatieobjecten op een gestandaardiseerde manier. (Voor een optimale dienstverlening aan burgers en bedrijven en voor effectieve en efficiënte samenwerking in het leveren van diensten tussen en binnen overheidsorganisaties, is het belangrijk om een gezamenlijk beeld te hebben van de informatie die hierbinnen worden gebruikt en nodig zijn. Dit is alleen mogelijk door informatieobjecten voor een dienst, systematisch te beschrijven met behulp van een informatiemodel dat de semantiek en syntax van de gegevens vastlegt. Zo kunnen de betrokken gebruikers de relevante informatieobjecten vinden, toepassen, (her)gebruiken en archiveren. Dit betekent dat een informatiemodel minimaal bevat: Informatietypen (entiteiten) (een ordening van informatieobjecten in zogenaamde informatietypen, ook wel de hoofdstructuur (entiteiten) van het informatiemodel met hun onderlinge relaties. Attributen (een ordening elementen die binnen de entiteiten zijn of worden opgenomen met de beschrijving daarvan). Regels (een opsomming van eisen waar de entiteiten en attributen aan moeten voldoen).Maak het informatiemodel bekend in een datacatalogus die inzicht geeft in de beschikbaarheid van data. En benut visualistatiemiddelen om het model en de samenhang/relaties tussen de objecten visueel inzichtelijk te maken.)
  • Bevorder hergebruik van gegevens (Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren.)
  • Sla informatie op in een duurzaam toegankelijk bestandsformaat (Informatie moet toegankelijk zijn voor gebruikers, zowel mens als machine. Hiervoor moeten de gebruikers geen speciale toepassingen of hulpmiddelen nodig hebben. Daarbij moet het formaat waar de informatie in wordt opgeslagen toekomstbestendig zijn, zodat de informatie ook in de toekomst nog toegankelijk is. Dit betekent dat: Gebruik wordt gemaakt van een open standaard. Bij doorontwikkeling van de gebruikte formaten, het originele bronbestand opgeslagen blijft in zijn huidige formaat en het voorlaatste bestandformaat actief wordt gemigreerd naar het nieuwe formaat. Er voor het gebruik van het bestandsformaat geen afhankelijkheid is van één enkele leverancier en het onafhankelijk van hulpmiddelen of speciale toepassingen te gebruiken is. Het bestandsformaat goed is gedocumenteerd. Het formaat het eenvoudig uitwisselen met andere platforms en apparaten ondersteunt. Fouten in de bitopslag automatisch gedetecteerd kunnen worden en te herstellen zijn. Het formaat op grote schaal gebruikt wordt.)
  • Pas de FAIR dataprincipes toe (Pas de implicaties van de FAIR dataprincipes toe. Zie ook go.fair.org FAIR-principes.)
  • Leg auditlogs vast bij de bronregistratie van het gegeven (Als eigenaar van de bron wil je inzicht hebben in de toegang en inzage (CRUD) van de gegevens die vanuit de bron worden gebruikt. Voorkom dat auditgegevens verspreid raken over afnemende applicaties.)
  • Duurzaamheid by desgin (Veranderingen in techniek, organisatie of gebruikerswensen mogen niet van negatieve invloed zijn op de duurzame toegankelijkheid van informatie. Hetzelfde geldt voor bitrot (verlies van informatie door verval van opslagmedia). Neem vooraf maatregelen om informatie toekomstbestendig te maken, zodat deze toegankelijk blijft voor de van toepassing zijnde vormen van (her)gebruik. Dit betekent dat: Maak afgewogen keuzes in je leveranciersafhankelijkheid zodat duurzaamheid geborgd is. Analyse wordt gemaakt van welke gevolgen veranderingen (in techniek, organisatie, of gebruikerswensen) hebben voor de duurzame toegankelijkheid van informatie. Bij het ontwerpen van informatiesystemen na wordt gedacht over de te gebruiken technologie voor het beheren van informatie.)
  • Gebruik basisregistraties (Gebruik als overheid de basisregistraties ter voorkoming van dubbele opslag en daarmee kwaliteitsverlies van je gegevens en uiteindelijk fouten in de participatie,  procesuitvoering en dienstverlening)
  • Maak één organisatie verantwoordelijk voor de dienst (Eén organisatie is verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de geleverde dienst.)
  • Stel één verantwoordelijke vast voor ieder gegeven (Voor ieder gegeven en voor iedere verwerking moet er een verantwoordelijke gegevenseigenaar zijn. Dat vraagt een inventarisatie van alle relevante gegevensobjecten.)
  • Draag zorg voor juiste en actuele en volledige informatie (Een gebruiker kan er op vertrouwen dat een informatieobject, zoals deze in de bron is vastgelegd, juist, actueel en volledig is. Fouten kunnen worden gemeld en hersteld. Daarbij is het van belang dat herstelwijzigingen worden gelogd, zodat traceerbaar is hoe foutieve gegevens zijn verwerkt en wat het effect daarvan is. Dit betekent dat: De kwaliteit van de informatie transparant, verankerd en geborgd moet zijn binnen de processen van de verantwoordelijke en leverende organisatie (datamanagement). Er gebruik moet worden gemaakt van gestandaardiseerde gegevensmodellen, gegevenswoordenboeken en catalogussen ten behoeve van machinematige verwerking van gegevens. De informatie tijdens de gehele levenscyclus moet worden gemonitord, gecontroleerd, gevalideerd op basis van regels, kaders, normen en standaarden waarbij wijzigingen traceerbaar moeten worden gemaakt. De informatie tijdens de gehele levenscyclus regelmatig moet worden getoetst aan wet- en regelgeving en daar verantwoording over moet worden afgelegd. Er cyclisch gerapporteerd moet worden over de kwaliteit van de gegevens. Voor afwijkingen moeten de juiste maatregelen worden getroffen om de betrouwbaarheid en de kwaliteit van de informatie te kunnen waarborgen. De informatie moet door de gehele lifecycle gevolgd kunnen worden vanaf de oorsprong tot aan het verwerken, opslaan, bewerken en beschikbaar stellen en/of vernietigen. (data-lineage). Er gebruik moet worden gemaakt van authentieke- en/of kwalitatieve bronnen.)
  • Stel van ieder gegeven de kwaliteit vast (Stel voor ieder gegeven de kwaliteit vast volgens kenmerken van compleetheid, actualiteit en tijdigheid.)
  • Hanteer bewaartermijnen voor informatie (Informatie wordt niet langer bewaard en niet eerder vernietigd dan wettelijk is toegestaan. Dit betekent dat: Er een selectielijst is, waarin opgenomen de te vernietigen informatieobjecten of onderdelen daarvan. Er vastgesteld in de organisatie verankerd beleid is met betrekking tot vernietigen. Bevoegdheden, rollen en verantwoordelijkheden en beleid rondom vernietigen zijn belegd. De organisatie inzicht heeft in informatieobjecten, bewaartermijnen, processen, Informatielaagsystemen en hun onderlinge samenhang.)
  • Leg de context van een informatieobject vast in metadata (Informatie-objecten moeten goed worden beheerd. Onderdeel hiervan is dat de context van een informatieobject goed moet zijn vastgelegd in metadata. Informatie en gegevens moeten duidelijk binnen een bepaalde context te plaatsen zijn. Metadata is daar het passende instrument voor. Context (vastgelegd in metadata) is nodig om gegevens te begrijpen voor verwerking. Zie DUTO eisen (ISO 23081))
  • Dataclassificatie en doelbinding op dataniveau (Alle informatieobjecten moeten op basis van classificatie en/of autorisatie & authenticatie (policies) beschikbaar en bruikbaar zijn voor diegene die daar recht toe hebben. Onderscheid gemaakt moet worden in primaire en secundaire gebruikers op basis van doelbinding. De informatie beschikbaar moet worden gesteld in een bestandsformaat dat samenhangt met het doel waarvoor de informatie wordt gebruikt.)
Relaties
Uitgaand    
ArchiMate-views
Komt voor op view    

Een afgebakende prestatie van een persoon of organisatie (de dienstverlener), die voorziet in een behoefte van haar omgeving (de dienstafnemer(s)).

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.

Een kwalitatieve intentieverklaring waaraan de architectuur moet voldoen. (Synoniem van: Architectuurprincipe )

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

Betekenisvolle gegevens.

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Gestructureerde beschrijving van de structuur, semantiek en de eigenschappen van informatie over dingen in de werkelijkheid.

Leer van de betekenis van woorden en woordgroepen

Betekenisvolle gegevens.

Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.

Iedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem.

De mate waarin de organisatie zich voor de informatievoorziening kan verlaten op een informatiesysteem. De betrouwbaarheid van een informatiesysteem is daarmee de verzamelterm voor de begrippen beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen.

Het aantonen dat degene die zich identificeert ook daadwerkelijk degene is die zich als zodanig voorgeeft: ben je het ook echt? Authenticatie noemt men ook wel verificatie van de identiteit.

Overgenomen van "https://www.gemmaonline.nl/index.php?title=GEMMA/id-e25e9d6f-8e3d-400c-b88d-6ac38df5f2bf&oldid=133951"
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 29 aug 2024 om 16:27.