Hergebruik voor kopen, voor maken

ArchiMate-modellen > GEMMA > Principles > Hergebruik voor kopen, voor maken
Contextdiagram
Ga uit van overheidsbreed hergebruik van diensten, of onderdelen daarvan voordat je overgaat tot het kopen of het laten maken. (Principle) Hergebruik voor kopen, voor maken Inventariseer de voor de dienst relevante standaardoplossingen voor gebieden zoals: identificatie authenticatie autorisatie onweerlegbaarheid encryptie semantiek toegankelijkheid presentatie en vormgeving Beoordeel de oplossingen op geschiktheid. Bij geschiktheid worden ze opgenomen in de opzet van de dienst. (Requirement) Identificeer de voor de dienst rele- vante standaardoplo- ssingen Overheidsdienstverlening legt zo min mogelijk belasting op het milieu en onze leefomgeving. Dit leidt tot lagere emissies, minder verbruik van grondstoffen, energie en een positieve bijdrage aan de leefomgeving. (Goal) Duurzaam Zorg voor open specificaties. Zodat deze hergebruikt kunnen worden over instellingen heen. Dit voorkomt dat verschillende organisaties hetzelfde wiel moeten uitvinden. Zie ook EIF principle 2: "Openness", aanbeveling 4. EIF-brochure (pdf) (Requirement) Zorg voor open specificaties Zorg er voor dat alle overheidsdata duurzaam toegankelijk is. Stel overheidsdata bovendien actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar. Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen. Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata. En het kan zorgen dat de overheid effectiever en efficiënter opereert. Bijvoorbeeld door het actief benutten van data om de eigen bedrijfsvoerings- en dienstverleningsprocessen te verbeteren. Zo gaan de kosten omlaag en de prestaties omhoog (Requirement) Deel open data Lever en regisseer functionaliteit voor gebruikers in de keten door inzet van meerdere gezamenlijke componenten. Zorg voor een register van diensten die voor hergebruik geschikt en beschikbaar zijn. (Requirement) Regisseer hergebruik diensten in de keten Zorg voor regie op je sourcing strategie zodat je regie op gegevens en functionaliteit behouden blijft. Kies hierbij voor cloud native oplossingen. Houd hierbij rekening met het definiëren van een goede exit strategie en interoperabiliteit standaarden om de vendor lock-in zo beperkt mogelijk te houden Het SaaS (Software as a Service) model richt zich primair op eindgebruikers. Deze zijn (vaak) te prefereren voor oplossingen die niet uniek of onderscheidend zijn voor de organisatie of het werkdomein. PaaS (Platform as a Service) richt zich vooral op ontwikkelaars waarmee ze een ontwikkelplatform ter beschikking krijgen waarbij de cloud dienstverlener zorgdraagt voor de infrastructurele aspecten. Bij IaaS (Infrastructure as a Service) neem je infrastructuur componenten uit de cloud af zoals servers, opslag, en netwerken.Bij Cloud oplossingen ga je eerst kijken of de functionele eisen met SaaS kunnen worden ingevuld. Als specifiek aan een applicatie-ontwikkelomgeving of infra de behoefte is, dan kies je uiteraard voor PaaS respectievelijk Iaas. (Requirement) Kies voor cloud native oplossingen Betere dienstverlening door digitalisering gaat in veel gevallen gepaard met een efficiëntere bedrijfsvoering en daarmee met lagere kosten voor overheidsorganisaties. Burgers en bedrijven verwachten een juist gebruik van middelen, dus zonder verspilling, en dat juist gebruik van middelen ook regelmatig wordt gecontroleerd. (Goal) Kostenefficient Uniformiteit is er op gericht om burgers en bedrijven de overheid in haar dienstverlening zo veel mogelijk te laten ervaren als één organisatie. De overheid standaardiseert haar dienstverlening waar het kan en levert maatwerk waar het nodig is. Aspecten van dienstverlening die vergelijkbaar zijn krijgen op soortgelijke wijze vorm, door gebruik te maken van standaard bouwstenen. Daarbij kan het gaan om hergebruik van diensten, of onderdelen daarvan, of de toepassing van open standaarden op eigen processen en systemen. (Goal) Uniform Maak technische schuld zichtbaar en stuur op het oplossen van technische schulden. Technische schuld (technical debt) treedt op als er - al dan niet bewust - voor een oplossing wordt gekozen die op de korte termijn voordelig is (of lijkt) en gelijktijdig op de langere termijn extra kosten met zich meebrengt en de algehele complexiteit verhoogt. (Requirement) Maak technische schuld inzichtelijk Bij gelijke geschiktheid heeft Open Source software de voorkeur bij het ontwikkelen van een dienst. Zie ook EIF principle 2 "Openness", aanbeveling 3. (Requirement) Gebruik open source Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren. (Requirement) Bevorder hergebruik van gegevens Innovaties kunnen oplossingen bieden voor maatschappelijke vraagstukken. Nieuwe innovatieve toepassingen vormen de technologische kennisbasis voor vernieuwing op tal van maatschappelijke terreinen. Innovatie maakt nieuwe oplossingen mogelijk, nu en in de toekomst. De overheid benut innovaties om de dienstverlening te verbeteren, bijvoorbeeld door nieuwe, meer flexibele en eigentijdse vormen van interactie met burgers en bedrijven. Als lerende organisatie stelt de overheid zich open voor innovatieve oplossingen van het bedrijfsleven en de wetenschap. En maakt ruimte voor innovatie door zich niet te richten op de oplossing maar op het gewenste resultaat. (Goal) Innovatief Eén organisatie is verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de geleverde dienst. (Requirement) Maak één o rganisatie verantwoordeli- jk voor de dienst De dienst is zodanig opgezet, dat andere organisaties deze in eigen diensten kunnen hergebruiken. De opzet van de dienst anticipeert op onvoorziene afnemers en gebruik. Deze implicatie beoogt de dienst interoperabel en bruikbaar voor een zo groot mogelijke groep afnemers te maken. Dit draagt bij aan een hoger rendement van de dienst. Hiervoor is het nodig dat de dienst: zó is beschreven dat de resultaten en voorwaarden ook in een andere context begrepen kunnen worden maximaal gebruik maakt van (open) standaarden om zo min mogelijk drempels op te werpen voor gebruik een minimum aan gebruiksvoorwaarden kent is aangemeld bij een landelijk serviceregister. (Requirement) Maak diensten herbruikbaar Verifieer doorlopend de kwaliteit en de juiste werking van de componenten en beheersmaatregelen van de dienst. Amsterdam: Borg gedurende de levensloop van onze digitale diensten dat deze passend, betrouwbaar, beschikbaar, actueel en veilig zijn met inachtneming van wettelijke kaders en beleidskaders. (Principle) Verifieer altijd Stel overheidsdata actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. Beschouw dit aanbod als een dienst. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar. Vanuit o.a. de WOO richt de overheid zich op transparantie. Daarbij hoort het actief beschikbaar stellen dan wel delen van data. Wel met inachtneming van de beperkingen die daarbij gelden (bijv. vanuit de AVG). Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen. Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata. (Requirement) Maak zoveel mogelijk data - proactief beschikbaar als open data wa- arbij linked open data de v oorkeur heeft. AssociationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship RealizationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship AssociationRelationship Deze svg is op 31-08-2024 03:03:44 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2024 ArchiXL. ArchiMedes 31-08-2024 03:03:44 CEST
Eigenschappen
Elementtype     Principle
Label     Hergebruik voor kopen, voor maken
Definitie     Ga uit van overheidsbreed hergebruik van diensten, of onderdelen daarvan voordat je overgaat tot het kopen of het laten maken.
Toelichting     Hergebruik van diensten of onderdelen daarvan is duurzaam en kostenefficiënt, en bovendien leidt dit tot standaardisering van dienstverlening en informatievoorzieningen. Als hergebruik niet mogelijk is, ga dan na of aanpassing op het bestaande mogelijk is. Pas daarna komt het alternatief om iets te kopen of desnoods te (laten) maken in zicht.
GEMMA type     Principe
Toelichting     Hergebruik van diensten of onderdelen daarvan is duurzaam en kostenefficiënt, en bovendien leidt dit tot standaardisering van dienstverlening en informatievoorzieningen. Als hergebruik niet mogelijk is, ga dan na of aanpassing op het bestaande mogelijk is. Pas daarna komt het alternatief om iets te kopen of desnoods te (laten) maken in zicht.
ID     GAP06
NORA principe     https://www.noraonline.nl/wiki/Hergebruik_v%C3%B3%C3%B3r_kopen_v%C3%B3%C3%B3r_maken
Heeft bron     NORA
GEMMA type     Principe
Object ID     c87027cc-9583-49ff-a4c7-d35eec50c45f
Object ID_nl     c87027cc-9583-49ff-a4c7-d35eec50c45f
Original ID     id-d78c3f24-70bd-11e4-67ab-0050568a6159
Semanticsearch     hergebruik voor kopen, voor maken
Implicaties
  • Identificeer de voor de dienst relevante standaardoplossingen (Inventariseer de voor de dienst relevante standaardoplossingen voor gebieden zoals:

    identificatie authenticatie autorisatie onweerlegbaarheid encryptie semantiek toegankelijkheid presentatie en vormgeving

    Beoordeel de oplossingen op geschiktheid. Bij geschiktheid worden ze opgenomen in de opzet van de dienst.    )
  • Zorg voor open specificaties (Zorg voor open specificaties. Zodat deze hergebruikt kunnen worden over instellingen heen. Dit voorkomt dat verschillende organisaties hetzelfde wiel moeten uitvinden. Zie ook EIF principle 2: "Openness", aanbeveling 4. EIF-brochure (pdf))
  • Deel open data (Zorg er voor dat alle overheidsdata duurzaam toegankelijk is. Stel overheidsdata bovendien actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar. Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen. Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata. En het kan zorgen dat de overheid effectiever en efficiënter opereert. Bijvoorbeeld door het actief benutten van data om de eigen bedrijfsvoerings- en dienstverleningsprocessen te verbeteren. Zo gaan de kosten omlaag en de prestaties omhoog)
  • Regisseer hergebruik diensten in de keten (Lever en regisseer functionaliteit voor gebruikers in de keten door inzet van meerdere gezamenlijke componenten. Zorg voor een register van diensten die voor hergebruik geschikt en beschikbaar zijn.)
  • Kies voor cloud native oplossingen (Zorg voor regie op je sourcing strategie zodat je regie op gegevens en functionaliteit behouden blijft. Kies hierbij voor cloud native oplossingen. Houd hierbij rekening met het definiëren van een goede exit strategie en interoperabiliteit standaarden om de vendor lock-in zo beperkt mogelijk te houden Het SaaS (Software as a Service) model richt zich primair op eindgebruikers. Deze zijn (vaak) te prefereren voor oplossingen die niet uniek of onderscheidend zijn voor de organisatie of het werkdomein. PaaS (Platform as a Service) richt zich vooral op ontwikkelaars waarmee ze een ontwikkelplatform ter beschikking krijgen waarbij de cloud dienstverlener zorgdraagt voor de infrastructurele aspecten. Bij IaaS (Infrastructure as a Service) neem je infrastructuur componenten uit de cloud af zoals servers, opslag, en netwerken.Bij Cloud oplossingen ga je eerst kijken of de functionele eisen met SaaS kunnen worden ingevuld. Als specifiek aan een applicatie-ontwikkelomgeving of infra de behoefte is, dan kies je uiteraard voor PaaS respectievelijk Iaas.)
  • Maak technische schuld inzichtelijk (Maak technische schuld zichtbaar en stuur op het oplossen van technische schulden. Technische schuld (technical debt) treedt op als er - al dan niet bewust - voor een oplossing wordt gekozen die op de korte termijn voordelig is (of lijkt) en gelijktijdig op de langere termijn extra kosten met zich meebrengt en de algehele complexiteit verhoogt.)
  • Gebruik open source (Bij gelijke geschiktheid heeft Open Source software de voorkeur bij het ontwikkelen van een dienst. Zie ook EIF principle 2 "Openness", aanbeveling 3.)
  • Bevorder hergebruik van gegevens (Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren.)
  • Maak één organisatie verantwoordelijk voor de dienst (Eén organisatie is verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de geleverde dienst.)
  • Maak diensten herbruikbaar (De dienst is zodanig opgezet, dat andere organisaties deze in eigen diensten kunnen hergebruiken. De opzet van de dienst anticipeert op onvoorziene afnemers en gebruik. Deze implicatie beoogt de dienst interoperabel en bruikbaar voor een zo groot mogelijke groep afnemers te maken. Dit draagt bij aan een hoger rendement van de dienst. Hiervoor is het nodig dat de dienst: zó is beschreven dat de resultaten en voorwaarden ook in een andere context begrepen kunnen worden maximaal gebruik maakt van (open) standaarden om zo min mogelijk drempels op te werpen voor gebruik een minimum aan gebruiksvoorwaarden kent is aangemeld bij een landelijk serviceregister.)
  • Maak zoveel mogelijk data proactief beschikbaar als open data waarbij linked open data de voorkeur heeft. (Stel overheidsdata actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. Beschouw dit aanbod als een dienst. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar. Vanuit o.a. de WOO richt de overheid zich op transparantie. Daarbij hoort het actief beschikbaar stellen dan wel delen van data. Wel met inachtneming van de beperkingen die daarbij gelden (bijv. vanuit de AVG). Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen. Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata.)
Relaties
Uitgaand    
ArchiMate-views
Komt voor op view    

De GEMeentelijke ModelArchitectuur met een verzameling samenhangende kaders, richtlijnen, referentiemodellen en standaarden die gemeenten helpt bij het inrichten van hun IT-omgeving en processen.

Een kwalitatieve intentieverklaring waaraan de architectuur moet voldoen. (Synoniem van: Architectuurprincipe )

Een afgebakende prestatie van een persoon of organisatie (de dienstverlener), die voorziet in een behoefte van haar omgeving (de dienstafnemer(s)).

Het bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen.

Het aantonen dat degene die zich identificeert ook daadwerkelijk degene is die zich als zodanig voorgeeft: ben je het ook echt? Authenticatie noemt men ook wel verificatie van de identiteit.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen.

Leer van de betekenis van woorden en woordgroepen

Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.

Het vermogen van organisaties (en hun processen en systemen) om effectief en efficiënt informatie te delen met hun omgeving.

Een door een applicatie geleverde dienst (te gebruiken via applicatieinterfaces).

De persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een afgebakende prestatie (dienst) aan haar omgeving (de afnemers).

Het geheel van voorzieningen dat nodig is om een land of organisatie, zoals een bedrijf of een instelling, goed te laten functioneren.

Een computerprogramma om een specifieke taak uit te voeren die geen betrekking heeft op de werking van de computer zelf.

Overgenomen van "https://www.gemmaonline.nl/index.php?title=GEMMA/id-c87027cc-9583-49ff-a4c7-d35eec50c45f&oldid=133948"
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 29 aug 2024 om 16:27.