Gemeentelijke Applicatiearchitectuur Omgevingswet
Hoofdstuk: Requirements Omgevingsbeleidscomponenten
- Inleiding
- Uitgangspunten en principes
- De referentiecomponenten voor de Omgevingswet
- Requirements Omgevingsbeleidscomponenten
- Requirements Regelbeheercomponenten
- Requirements Vergunning-, Toezicht- en Handhavingcomponenten
- Standaarden voor de Omgevingswet
- Koppelingen voor de Omgevingswet
Deze pagina is een onderdeel van Gemeentelijke Applicatiearchitectuur Omgevingswet compleet: Hele document bekijken - Exporteren - Definitie
Introductie
Op deze pagina bieden we in tabelvorm en ter download de requirements (specificaties) aan voor de omgevingsbeleidsoftware per 2024. Requirements geven inzicht in de wensen en eisen die we stellen aan software. De requirements zijn bedoeld voor gemeenten die zich oriënteren op nieuwe software voor omgevingsbeleid dan wel een aanbesteding gaan doen. Ze helpen de inhoudelijk specialisten (o.a. juristen, regelanalisten en vergunningverleners), medewerkers van ICT (functioneel beheerders en informatiemanagers) en specialisten van inkoop en aanbesteding om gezamenlijk een beeld te vormen van de aan te besteden software.
Iteratief: Nu een 1.5.1 versie
De requirements worden met input van gemeenten en softwareleveranciers iteratief opgesteld. De onderstaande versie betreft de 1.5.1 versie. Dit is een stabiele versie die een gemeente kan gebruiken bij het selecteren van software voor omgevingsbeleid. Gezien de ontwikkelingen binnen het Digitaal Stelsel Omgevingswet, weten we dat de eisen die we aan de software stellen nog worden aangepast. Denk hierbij aan de ontwikkeling van de standaard voor publiceren (STOP) en het Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (TPOD).
Per versie worden er releasenotes als ODS-bestand ter download beschikbaar gesteld, waarin de verschillen tussen de vorige versie en de nieuwe versie naast elkaar worden weergegeven. Lees vooraf het tabblad waarop de instructies staan.
Requirements en aanbesteding
Wil een gemeente starten met een aanbesteding, dan bieden deze requirements een goede basis voor die aanbesteding. Wil je meer weten over de verschillende manieren van aanbesteden en op welke wijze je de daarbij requirements gebruikt? VNG heeft een Handreiking Aanbesteden.
Naar verwachting zullen de meeste leveranciers aan de belangrijkste requirements gaan voldoen (zie ook onderstaande indeling in categorieën). Dit zorgt er voor dat je qua functionaliteit als gemeente niet snel een "foute" keuze kan maken. Toch zullen de leveranciers op onderdelen gaan verschillen. Om hier inzicht in te verkrijgen zullen op deze site en in de handreiking ook vragen verschijnen waarmee een gemeente die inzicht kan verkrijgen. Denk hierbij aan vragen als: Op welke manier zal de leverancier de workflow voor het opstellen van een omgevingsplan ondersteunen? Of op welke manier gaat de leverancier ondersteuning bieden aan het koppelen van juridische en toepasbare regels?
Uniforme manier van uitvragen
Met de requirements en de leveranciersvragen biedt VNG aan gemeenten een uniforme manier van uitvragen van de software voor toepasbare regels. Een uniforme manier van uitvragen is essentieel om komende periode van implementatie succesvol te laten verlopen. Softwareleveranciers staan al onder druk om in 2023 werkende software te kunnen leveren. Als iedere gemeente op haar eigen manier met eigen requirements de software gaat aanbesteden, levert dit voor de softwareleveranciers veel werk op. De tijd die ze daarmee besteden aan het meedoen met de aanbesteding, kunnen ze niet gebruiken om de software te ontwikkelen. Door op een als gemeenten op een uniforme wijze aan besteden, zorgen we er voor dat leveranciers kunnen focussen de ontwikkeling van software.
Categorieën voor requirements
We hanteren de volgende categorieën voor de requirements, die meer in lijn liggen met de ‘Minimale acties Omgevingswet’. De requirements zijn onderverdeeld in drie categorieën:
- Must Have: Deze functionaliteiten zijn noodzakelijk om de wet uit te kunnen voeren op het moment dat de wet in werking treedt. Het gaat om functionaliteiten om aan te kunnen sluiten op DSO-LV en andere verplichte landelijke voorzieningen en om functionaliteiten om essentiële processtappen uit te kunnen voeren. Functionaliteiten in deze categorie zijn in alle gevallen ‘Must Have’. Voorbeelden hiervan zijn, het kunnen produceren van een omgevingsplan in STOP-formaat en het kunnen publiceren van dit plan naar LVBB, het kunnen ophalen van een vergunningaanvraag in STAM-formaat en het kunnen verlenen van een omgevingsvergunning.
- Should Have: Deze functionaliteiten zijn gezien vanuit het wettelijke minimum niet noodzakelijk om de wet uit te kunnen voeren, maar volgens VNG wel essentieel voor een adequate uitvoering. Deze functionaliteiten zijn volgens VNG minimaal ’Should Have’. U kunt besluiten om enkele van deze functionaliteiten als ‘Must Have’ te bestempelen als u ze voor uw eigen situatie noodzakelijk acht. Een voorbeeld van een functionaliteit in deze categorie is functionaliteit voor het aansluiten op de samenwerkingsfunctionaliteit van DSO-LV. Deze aansluiting is niet verplicht, maar wel essentieel om binnen de wettelijke termijn een vergunningaanvraag in samenwerking met andere partijen af te kunnen handelen.
- Onbepaald: Deze functionaliteiten zijn niet noodzakelijk vanuit het wettelijke minimum of essentieel voor een adequate uitvoering. VNG kan daarom aan deze functionaliteiten geen belang toekennen. U dient zelf te bepalen hoe gewenst deze functionaliteiten voor situatie is. VNG raadt aan om deze softwarerequirements te internaliseren voordat u ze gebruikt bij het definiëren van een PvE voor uw software door uw lokale situatie te vertalen in ‘must haves’, ‘should haves’, ‘could haves’ en ‘won’t haves’.
VNG raadt aan om deze softwarerequirements te internaliseren voordat u ze gebruikt bij het definiëren van een PvE voor uw software door uw lokale situatie te vertalen in ‘must haves’, ‘should haves’, ‘could haves’ en ‘won’t haves’. Ga na welke softwarerequirement voor u van toepassing is en ga na of de hier aangegeven categorie ook bij u van toepassing is.
Requirements die niet meer gelden, zijn uit de lijst weggehaald. In de Releasenotes die horen bij deze versie is terug te vinden welke requirements nieuw zijn, welke requirements zijn aangepast en welke requirements zijn vervallen.
Doorontwikkeling applicaties: Na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal de software voor omgevingsbeleid zich verder ontwikkelen. Gemeenten hebben hierbij aangegeven dat ze graag zien dat de software gaat voldoen aan Common Ground en dat de gehele beleidscyclus (van visie, naar plan, vergunning verlening, toezicht, handhaving en evaluatie) wordt ondersteund met integrale software.
Overzicht Omgevingsbeleidcomponent
De Omgevingsbeleidcomponent bevat applicatiefuncties die benodigd zijn voor het opstellen van beleid voor de Omgevingswet. Denk hierbij aan het wijzigen van het omgevingsplan of het maken van een omgevingsvisie.
Modulaire opzet: De omgevingsbeleidcomponent bestaat uit een component met functies gericht op omgevingsbeleid en een component gericht op viewer functionaliteit. De viewercomponent kan onderdeel zijn van de omgevingsbeleidcomponent, maar kan ook als los component ingezet worden. Het is aan de gemeente om te kiezen op welke manier zij de componenten willen aanschaffen.
Omgevingsplan uitbesteed aan een bureau? Met de modulaire opzet ondersteunen de requirements zowel gemeenten die zelf hun omgevingsplan gaan onderhouden, als gemeenten die deze taak uitbesteden aan een bureau. Een gemeente die het wijzigen van haar plan uitbesteedt, zal vermoedelijk voldoende hebben aan de viewercomponent. Waarbij een gemeente die haar plannen zelf maakt, de gehele omgevingsbeleidcomponent en mogelijk ook de viewercomponent zal gebruiken.
De requirements per applicatiefunctie
Onderstaande tabellen tonen de requirements per applicatiefunctie.
De opgenomen requirements kunnen per applicatiefunctie als CSV bestand worden gedownload. Deze bestanden kunt u gebruiken bij het opstellen van een Programma van Eisen.
- Ondersteunen van generieke OB-functionaliteit (download als CSV)
- Beheren van regelingen (download als CSV)
- Aanleveren van besluiten en documenten (download als CSV)
- Inzien van regelingen (download als CSV)
- Samenwerken aan besluiten (download als CSV)
In onderstaande tabellen wordt onderscheid gemaakt in welke requirements verplicht zijn bij de inwerkingtreding (MUST), welk requirements door VNG worden geadviseerd (SHOULD) en welke requirements aanvullende functionaliteit bieden (ONBEPAALD).
Requirements met categorie MUST
Onderstaande tabel toont alle requirements die gelden voor de Omgevingsbeleidcomponent met de categorie MUST. De Omgevingsbeleidcomponent moet bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet voldoen aan onderstaande requirements.
Element | Beschrijving | MoSCoW |
---|---|---|
OB03 Kunnen onderhouden van regelingen conform STOP-TPOD - Release A | Releases worden volgens Parallele Versionering uitgebracht. De specificatie van STOP-TPOD - Release A is te vinden via
|
Must |
OB05 Kunnen borgen van duurzame toegankelijkheid | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBG01 Kunnen onderhouden van geometrie | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBG02 Kunnen importeren van geometrie | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBP01 Kunnen genereren van was/wordt instructies | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBP05 Kunnen valideren ten behoeve van aanlevering | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBP10 Kunnen aanleveren aan de landelijke voorziening ten behoeve van bekendmaken en beschikbaarstellen | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBR02 Kunnen tijdreizen in regelingversies | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBR04a Kunnen ondersteunen van tegelijk werken aan (lopende) regeling | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBR10 Kunnen verwerken van een aangeboden regelingversie | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBR11 Kunnen ophalen van geconsolideerde regeling | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBR12 Kunnen valideren van regelingversie op consistentie van de structuur | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBT01 Kunnen opstellen, wijzigen en intrekken van juridische regels en waarden | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBT05 Kunnen leggen van een relatie met geometrie | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBT10 Kunnen annoteren van juridische regels | Hieronder wordt verstaan:
titel van het structuurdeel (hoofdstukken, afdelingen en paragrafen)
nummer en de titel van het artikel, het lidnummer en inhoudelijke annotaties van de tekst van artikel en lid, zoals werkingsgebied
|
Must |
OBV01 Kunnen tonen van regelingen en wijzigingen op een kaart | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBV02 Kunnen tonen van regelingen en wijzigingen als tekst | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBV03 Kunnen tijdreizen in regeling | Hieronder wordt verstaan:
|
Must |
OBWP08 Kunnen ondersteunen van separate processen voor verschillende tegelijkertijd onderhanden wijzigingen | Kunnen ondersteunen van separate processen voor verschillende tegelijkertijd onderhanden wijzigingen in omgevingsdocumenten (visie, progamma, plan, voorbereidingsbesluit)
|
Must |
Requirements met categorie SHOULD
Onderstaande tabel toont alle requirements die gelden voor de Omgevingsbeleidcomponent met de categorie SHOULD. VNG hecht grote waarde aan het voldoen van de Omgevingsbeleidcomponent aan onderstaande requirements, maar deze requirements zijn niet verplicht tijdens de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Als gemeente kunt u deze requirements uitvragen aan een leverancier als toevoeging op uw Programma van Eisen (PvE). Mogelijk dat een leverancier deze requirements nog niet heeft gerealiseerd in zijn oplossing.
Element | Beschrijving | MoSCoW |
---|---|---|
OB02 Component kent een modulaire opzet | Toelichting modulaire opzet:
|
Should |
OB04 Kunnen onderhouden van regelingen conform STOP-TPOD - Release B | Releases worden volgens Parallele Versionering uitgebracht. De specificatie van STOP-TPOD - Release B is te vinden via
|
Should |
OBR01 Kunnen beschikbaar stellen van informatie over activiteiten aan de toepasbare regel component (lokaal) | Hieronder wordt verstaan:
|
Should |
OBR06 Kunnen bieden van kwaliteitsbewaking | Hieronder wordt verstaan:
|
Should |
OBT08 Kunnen navigeren in tekst | Hieronder wordt verstaan:
|
Should |
OBT09 Kunnen afnemen van (meta)gegevens uit de Stelselcatalogus | Hieronder wordt verstaan:
|
Should |
Requirements met categorie ONBEPAALD
Onderstaande tabel toont alle requirements die gelden voor de Omgevingsbeleidcomponent met de categorie ONBEPAALD. VNG onderkent een aantal requirements die op dit moment van toepassing kunnen zijn op de Omgevingsbeleidcomponent. VNG heeft hier echter geen waarde aan toegekend. Als gemeente kunt u eventueel deze requirements uitvragen aan een leverancier als toevoeging op uw Programma van Eisen (PvE). Bepaal dan wel vooraf de categorie die u hieraan zelf toekent: MUST of SHOULD. Mogelijk dat een leverancier deze requirements nog niet heeft gerealiseerd in zijn oplossing.
Element | Beschrijving | MoSCoW |
---|---|---|
OBC01 Kunnen exporteren van een ter besluitvorming voor te leggen wijzigingsbesluit in PDF formaat | Hieronder wordt verstaan:
Het kunnen genereren van een versie van het wijzigingsbesluit in een archiefwaardig PDF-formaat.
|
Onbepaald |
OBG05 Kunnen ondersteunen van 3D | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBG06 Kunnen annoteren vanuit geometrie | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBR04b Kunnen ondersteunen van tegelijk werken aan (lopende) regeling tussen organisaties | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBR07 Kunnen bieden van inzicht in inhoud van regeling | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBR09 Kunnen leggen van relatie tussen regelingen | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBR13 Kunnen aanbieden van een regelingversie aan een andere organisatie (waaronder een gemeente) | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBV04 Kunnen plaatsen van opmerkingen bij tekst dan wel kaart | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBWP01 Kunnen besturen van gehele werkproces | Kunnen besturen van werkproces voor het opstellen van omgevingsdocumenten (visie, progamma, plan, voorbereidingsbesluit).
|
Onbepaald |
OBWP05 Kunnen ondersteunen van samenwerking | Hieronder wordt verstaan:
Het kunnen ondersteunen van integraal/samenhangend werken voor het samenbrengen van diverse activiteiten en thema's in de lopende regeling binnen de eigen organisatie.
|
Onbepaald |
OBWP06 Werkproces kunnen aanpassen | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |
OBWP07 Zaakgericht kunnen uitvoeren van het proces voor het wijzigen van het omgevingsplan | Hieronder wordt verstaan:
|
Onbepaald |