Federated Service Connectivity: bouwsteen voor de gemeentelijke architectuur

1 oktober 2025

De digitale samenwerking tussen gemeenten en hun partners wordt steeds intensiever. Gegevensuitwisseling en gezamenlijke dienstverlening vragen om betrouwbare, veilige en flexibele verbindingen. De Federated Service Connectivity (FSC) standaard speelt daarin een belangrijke rol en past naadloos binnen de GEMMA.

FSC is een standaard die beschrijft hoe organisaties op een veilige en gestandaardiseerde manier digitale diensten en gegevens kunnen uitwisselen binnen een netwerk van vertrouwde partijen. FSC werkt volgens een federatief model waarbij organisaties afspraken maken over een standaard manier van verbinden.

Kernbegrippen hierbij zijn:

• Federatie: elke organisatie blijft eigenaar van haar eigen systemen, maar maakt deel uit van een groter geheel.
• Vertrouwen en veiligheid: FSC regelt hoe authenticatie, autorisatie en versleuteling worden toegepast.
• Herbruikbaarheid: door 1 keer aan te sluiten kan verbinding worden gemaakt met meerdere diensten en partners.

FSC is door Forum Standaardisatie toegevoegd aan de Digikoppeling Koppelvlakstandaard REST-API op de lijst Pas toe of leg uit-standaarden. Dat betekent dat overheden FSC moeten gebruiken wanneer ze nieuwe verbindingen inrichten, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om dat niet te doen. Momenteel loopt de verdere implementatie: er worden pilots uitgevoerd, ervaringen gedeeld en ondersteunende voorzieningen ontwikkeld.

De GEMMA benadrukt het belang van standaarden voor gemeentelijke architectuur en beschrijft in de GEMMA-standaardenlijst de voor gemeenten belangrijke standaarden. FSC is voor gemeenten een strategische bouwsteen die de samenwerking met andere partijen kan verbeteren door:

• Veilige uitiwissling: FSC maakt het mogelijk om gegevens met ketenpartners, andere gemeenten en landelijke voorzieningen uit te wisselen zonder telkens nieuwe technische afspraken te hoeven maken.
• Minder maatwerk: door de standaardisatie vervalt de noodzaak voor veel één-op-één koppelingen, wat beheer en kosten verlaagt.
• Toekomstbestendig: de federatieve aanpak zorgt voor goede samenwerking binnen het overheidsdomein waarbij gemeentelijke autonomie blijft.

Door stapsgewijs de FSC-standaard te gaan gebruiken zetten gemeenten een belangrijke stap naar een veilig en samenhangend digitaal ecosysteem. FSC zorgt voor betrouwbaardere gegevensuitwisseling, maakt samenwerking eenvoudiger en past goed binnen de GEMMA.

Op fsc-standaard.nl vindt u een uitgebreide toelichting op de FSC-standaard en de manier waarop u er gebruik van kunt gaan maken.

Het digitaal overdragen van gegevens, bij voorkeur met gebruik van standaarden.

Een door een applicatie geleverde dienst (te gebruiken via applicatieinterfaces).

Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.

Afkorting van Gemeentelijke Modelarchitectuur. De referentiearchitectuur voor Nederlandse gemeenten, die beschrijft hoe gemeentelijke processen, informatiesystemen, gegevens en infrastructuur samenhangen, en richting geeft aan inrichting en ontwikkeling van de gemeentelijke informatievoorziening.

Het toekennen van rechten aan een gebruiker, apparaat of proces, zodat deze toegang krijgt tot een informatiebron of dienst.

Het verlenen van toegang tot middelen op basis van rollen of attributen.

Het opleggen van een bepaalde norm of standaard voor het ontwerp, de constructie, het testen of gebruiken van een product of proces.

De fundamentele concepten of eigenschappen van een systeem in zijn omgeving belichaamd in zijn elementen, relaties en in de principes van zijn ontwerp en evolutie.

Het opleggen van een bepaalde norm of standaard voor het ontwerp, de constructie, het testen of gebruiken van een product of proces.

Het digitaal overdragen van gegevens, bij voorkeur met gebruik van standaarden.