Tips voor de architect
Als gemeentelijke architect vertaal je beleid en strategische doelen naar concrete architectuuroplossingen. Je hebt een verbindende rol: je brengt beleid, uitvoering en techniek bij elkaar, maakt verbanden zichtbaar en ondersteunt besluitvorming. Wat je precies doet, hangt af van de context: de opgaven van de gemeente, het type project en de fase waarin het zit. Op strategisch niveau vertaal je beleidsdoelen naar architectuurprincipes en kaders en adviseert bestuur en management over belangrijke keuzes en prioriteiten. Op tactisch niveau werk je modellen en processen uit en zorg je dat gemeentelijke principes en standaarden consistent worden toegepast. Op uitvoerend niveau ondersteun en toets je concrete projecten en implementaties via bijvoorbeeld een Project Start Architectuur (PSA) en je bewaakt dat keuzes aansluiten bij vastgestelde gemeentelijke uitgangspunten.
Tips[bewerken]
De GEMMA kan gemeentelijke architecten helpen door een gemeenschappelijk kader te bieden. Soms zijn delen van de GEMMA ongewijzigd over te nemen, soms moet de inhoud worden uitgewerkt of aangepast om goed te passen binnen de eigen gemeentelijke context. Er is geen handleiding voor hoe je als architect moet werken, maar er zijn wel een aantal algemene tips te geven. Hieronder staan een aantal van die tips, met doorverwijzingen naar relevante onderdelen van de GEMMA.
- Begin bij de bedoeling Architectuur is ondersteunend aan gemeentelijke opgaven. Start daarom met het bepalen van de bedoeling van je werk. Stel duidelijke doelen, zorg dat die voor betrokkenen duidelijk zijn en werk daar gericht naar toe. Leg uit wat keuzemogelijkheden en gevolgen ervan zijn. De GEMMA-laag Strategie in motivatie bevat elementen op verschillend abstractieniveau die bruikbaar zijn als startpunt om gemeentelijk beleid te concretiseren in architectuurkeuzes. Zie ook: Hulpmiddelen voor de architect.
- Zoek verbinding en werk samen Betrek collega’s uit bestuurd, beleid en uitvoering. Architectuur werkt pas echt als alle betrokkenen mee kunnen doen. Creëer een open en positieve sfeer en probeer gezamenlijk eigenaarschap te bereiken. Probeer niet teveel te zenden maar vraag vooral naar ideeën en meningen van anderen. Sta open voor suggesties en wees bereid om zaken aan te passen. Zie ook: Toelichting idEA-platen.
- Stem af op je publiek Weet met wie je van doen hebt en pas je verhaal hierop aan. Werk waar nodig architectuur diepgaand uit, maar vereenvoudig een en ander als je te maken hebt met stakeholders die weinig affiniteit met architectuur hebben. Spreek de taal van de ander en schrijf bijvoorbeeld voor besluitvorming niet meer op dan nodig is. Zie ook: Werken met GEMMA.
- Maak architectuur begrijpelijk Gebruik begrijpelijke taal en leg vaktermen helder uit. Visualiseer via modellen, schema’s en afbeeldingen om complexe zaken te verduidelijken en er een gesprek over te voeren (zie ook: Tekenen en modelleren). Maak gebruik van aansprekende voorbeelden uit de eigen of andere gemeenten (zie ook: Praktijkvoorbeelden). Zie ook: Toelichting idEA-platen.
- Leg architectuur gestructureerd vast Het is nuttig om architectuur met behulp van tooling gestandaardiseerd te beschrijven. De beschrijvingstaal Archimate helpt om architectuur gestructureerd en eenduidig te beschrijven en (her)gebruiken. Gebruik van Archimate bevordert overzicht en inzicht en helpt om als gemeente beter ‘onder architectuur’ te kunnen werken en gerichter te ontwikkelen. Zie ook: Toelichting Archimate en Modelleren met het GEMMA ArchiMate-model.
- Benut de GEMMA Gebruik de GEMMA als basis en pas aan en werk uit waar het binnen de lokale context nodig is. Dit voorkomt onnodig werk en bevordert de samenhang en samenwerking met andere gemeenten. Zie ook: Werken met GEMMA. Kijk of je je kennis en vaardigheid in gebruik van de GEMMA kunt vergroten door een training te volgen binnen de in 2026 te starten GEMMA Leergang.
- Blijf leren De wereld om ons heen verandert voortdurend. Houd je kennis actueel door regelmatig de nieuwsberichten en wijzigingen in de GEMMA te volgen (zie: Blijf op de hoogte). Volg 1 of meer trainingen binnen de GEMMA Leergang. Leer van andere gemeenten via praktijkvoorbeelden en wissel met elkaar van gedachten via het GEMMA-forum. Voor beginnende overheidsarchitecten is er de Community van beginnend overheidsarchitecten.