Thema Omgevingswet
Voor 2021 staat een nieuwe Nederlandse Omgevingswet op stapel. Deze wet richt zich op onze fysieke leefomgeving. Hiermee worden onder andere bouwwerken, infrastructuur, water, bodem, lucht, landschappen, natuur en cultureel erfgoed bedoeld. Een belangrijk onderwerp, want vrijwel alle activiteiten die burgers, bedrijven en overheden uitvoeren hebben grote invloed op de fysieke leefomgeving.
De huidige omgevingswetgeving is behoorlijk verbrokkeld, met veel specifieke wetten voor de afzonderlijke onderdelen (voor water, landschappen, lucht etc.). Die verbrokkeling zorgt ervoor dat er problemen ontstaan op het gebied van coördinatie en afstemming. Waardoor ook meer tijd en geld wordt besteed dan wenselijk is.
Met de komst van de nieuwe Omgevingswet moet onder andere de inzichtelijkheid en het gebruiksgemak van het omgevingsrecht worden vergroot. Daarnaast zal de nieuwe wet, zo is de verwachting, de besluitvorming over projecten in de fysieke leefomgeving versnellen en verbeteren. Op aandeslagmetdeomgevingswet.nl is uitgebreide informatie te vinden over de nieuwe wet en de invoering hiervan.
Ter ondersteuning van de uitvoering van de nieuwe Omgevingswet ontwikkelt KING in samenwerking met gemeenten en andere overheidspartijen een doelarchitectuur voor de Omgevingswet. Een doelarchitectuur voor 2021 en daarmee een groeipad voor nu.
Startpunt doelarchitectuur: de basisplaat omgevingswet[bewerken]
Als startpunt voor de doelarchitectuur hebben we de bovenstaande basisplaat omgevingswet gecreëerd. Door te klikken op onderdelen van de basisplaat kan verder worden genavigeerd naar verdiepende onderdelen (views) van de doelarchitectuur, zoals de omgevingswet processen, betrokken referentiecomponenten (applicaties), bedrijfsobjecten etc. Daarnaast helpt de basisplaat om vragen te stellen over de gemeente in het omgevingswet speelveld.
Direct naar de onderdelen van de doelarchitectuur?[bewerken]
- Organisatielaag - Procesarchitectuur (in BPMN). Dit zijn de binnengemeentelijke processen zoals deze in het VIVO traject samen met gemeenten zijn opgesteld.
- Organisatielaag - Bedrijfsarchitectuur (PDF-bestand, 2,41 MB) (nu nog ter download, wordt nog verwerkt in model). Dit document bevat de bedrijfsarchitectuur die samen met gemeenten is opgesteld in het UIVO-CG project.
- Informatie- & Systemenlaag. De pagina's bevatten de Informatiearchitectuur zoals deze is opgesteld door gemeenten in het UIVO-CG project. Binnenkort worden de informatiearchitectuur geïntegreerd met de resultaten van de bedrijfsarchitectuur.
Toelichting bij basisplaat omgevingswet[bewerken]
De basisplaat is een beeld op het totale speelveld en kent de volgende elementen:
- Gemeente: Centraal zien we de gemeente met daarin de verschillende gemeentelijke architectuurlagen.
- DSO beheerder: In het blauw staat het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) zoals dat nu onder aanvoering van I&M wordt gerealiseerd. Het DSO wordt de centrale plek in de digitale omgevingswet. Hier start middels een klant-interface het aanvragen van een vergunning. Hier worden omgevingsdocumenten geregistreerd.
voor de uitvoering van de omgevingswet.
- Ketenpartners: Overheidsorganisatie die als gelijkwaardige samenwerkt met andere overheidsorganisatie. Dit zijn: Omgevingsdienst, Veiligheidsregio, GGD, Private uitvoerder of een ander bevoegd gezag. Samenwerking gaat mogelijk via het DSO verlopen.
- Uitvoeringspartners: Private of overheidsorganisatie die als opdrachtnemer samenwerkt met een overheidsorganisatie (als opdrachtgever). Samenwerking gaat mogelijk via het DSO verlopen.
- Informatiebronnen: Onderaan vinden we de verschillende externe informatiebronnen die de gemeente gebruikt voor de uitvoering van de omgevingswet, van de toekomstige informatie producten tot basisregistraties en andere bronnen (bijvoorbeeld het risicoregister, InspectieView en PDOK).
Wat is de doelarchitectuur?[bewerken]
De doelarchitectuur beschrijft de gewenste eindsituatie wat betreft de gemeentelijke informatievoorziening in samenwerking met de keten. De doelarchitectuur geeft gemeenten inzicht in hoe zij hun informatievoorziening kunnen inrichten om de omgevingswet uit te kunnen voeren. De doelarchitectuur is gebaseerd op het NORA 5-laagsmodel, waarbij momenteel de drie middelste lagen (de organisatie-, informatie- en systemenlaag) worden uitgewerkt. Hiermee worden andere de voor de omgevingswet benodigde toekomstige processen, referentiecomponenten (applicaties) en informatie beschreven.
Waarom een doelarchitectuur?[bewerken]
- Inzicht: schets van de gewenste toekomstige situatie en beantwoorden van vragen over deze nieuwe situatie.
- Analyse: startpunt voor de analyse van de locale situatie binnen de gemeente (een stappenplan hiervoor verschijnt 19-10 op het ROMnetwerk).
- Kader: bij realisatie van een digitaal stelsel passend bij de omgevingswet.
Welke vragen gaat de doelarchitectuur beantwoorden?[bewerken]
Vanuit de basisplaat omgevingswet kunnen we vele vragen stellen welke we in de verdiepende onderdelen adresseren:
- Met welke keten- en uitvoeringspartners werkt de gemeente wanneer samen?
- Welke processen dien ik als gemeente voor de omgevingswet aan te passen?
- Welke applicatie functies worden in het DSO gebouwd en wat dient een gemeente dan zelf te realiseren?
- Welke opties zijn er op gebied van collectiviteit?
- Op welke manier gaat een gemeente wanneer informatie uitwisselen met het DSO, welke standaarden zijn daarvoor beschikbaar?
- Welke (externe) informatie gebruikt een gemeente bij het uitvoeren van de omgevingswet?
Ontwikkeling doelarchitectuur[bewerken]
De ontwikkeling van de doelarchitectuur is een iteratief proces van: vragen stellen, antwoorden verkrijgen en verwerken, publiceren, nieuwe vragen stellen etc. Dit is een proces waarin we samenwerken met vele partijen: van gemeenten, Rijksoverheid, provincies, tot waterschappen en uitvoeringsdiensten. Gezamenlijk ontdekken we de gevolgen van de omgevingswet en zoeken we naar antwoorden. Denk hierbij aan de koppelvlakken met het DSO of een verdieping van de toekomstige processen. Deze antwoorden publiceren wij middels de doelarchitectuur. Die vervolgens weer aanleiding is voor een volgende ronde verdiepende vragen. Hiermee is de doelarchitectuur een product dat in beweging is.
Releasebeleid[bewerken]
KING Architectuur team Omgevingswet streeft er naar om tot het eind 2017 iedere zes weken een update te doen van de Doelarchitectuur Omgevingswet.
Nieuw in de 0.8 versie (huidige versie) van de doelarchitectuur:
- Welke applicaties zijn betrokken bij de Omgevingswet: applicatielandschap gemeente en DSO Omgevingswet
- Welke applicaties ondersteunen een Omgevingswet proces: koppeling tussen VIVO processen en referentie componenten
- Hoe verloopt tijdens een proces de gegevensuitwisseling tussen DSO, LVBB enerzijds en een gemeente anderzijds: interactieview
Op de lijst voor de 0.9 versie:
- Update gemeentelijke processen n.a.v. interbestuurlijk (UIVO-I) procesmodel
- Toevoeging Handreiking Nulmeting & Analyse
- Toevoeging informatiemodel Omgevingswet
Zelf aan de slag? Download 0.8 versie van de doelarchitectuur in ArchiMate Exchange format:
- AMEFF Model Omgevingswet.zip (, "AMEFF Model Omgevingswet (20171013).zip" bestaat niet)
Relatie doelarchitectuur & andere producten[bewerken]
In samenhang met de doelarchitectuur ontwikkelt KING ook andere ondersteunende producten:
- Checklist Informatievoorziening: lijst met acties voor een gemeente om op gebied van de informatievoorziening om klaar te zijn voor de omgevingswet. (via DA2020)
- Handreiking Nulmeting & Analyse Omgevingswet: hulpmiddel bij het doen van een nulmeting en analyse van de omgevingswet informatievoorziening (via ROMnet)
- Collectiviteit & Sourcing: analyse van zaken die collectief kunnen worden opgepakt waaronder gezamenlijke software aanbestedingen
- Informatiebeveiliging & Privacy en de Omgevingswet: handreiking bij de vraag wat dient een gemeente op gebied van IB&P voor de omgevingswet te realiseren?
Relatie met GEMMA[bewerken]
GEMMA is vertrekpunt voor deze doelarchitectuur. Met name de referentiecomponenten zijn overgenomen en indien nodig aangepast aan de toekomstige vereisten vanuit de omgevingswet. Ook zijn er nieuwe componenten aan toegevoegd. Per gebruikt object is in GEMMA Online aangegeven wat het corresponderende element is in GEMMA. Dit zal ook in de toekomst leiden tot bijwerking in GEMMA.