FAQ Gemeentelijk Gegevenslandschap
Wat is het verschil met GEMMA?[bewerken]
De GEMMA, de Gemeentelijke Modelarchitectuur, is een referentiearchitectuur voor het proces- en informatielandschap van gemeenten. Het beschrijft welke processen, bedrijfsfuncties, referentiecomponenten, applicatiefuncties en standaarden gemeenten allemaal kennen over alle gemeentelijke domeinen heen. De informatiearchitectuur Gemeentelijk Gegevenslandschap beschrijft een gelaagd architectuurmodel, waarbij gegevens en procesafhandeling van elkaar worden gescheiden en gegevens worden geraadpleegd en gewijzigd bij de bron en werkt de functies die hiervoor benodigd zijn verder uit. Het Gemeentelijk Gegevenslandschap zegt niets over op welke applicaties, processen of gegevens dit betrekking heeft. GEMMA en het Gemeentelijk Gegevenslandschap zijn hierin dus complementair.
Is het Gemeentelijk Gegevenslandschap hetzelfde als Common Ground?[bewerken]
De architectuur van het Gemeentelijk Gegevenslandschap is een uitwerking van het 5-lagenmodel dat door Common Ground wordt gehanteerd. Common Ground is een initiatief dat werkt aan de realisatie van het Gemeentelijk Gegevenslandschap en maakt daarom ook keuzes over wanneer en hoe de verschillende componenten te realiseren. Daar doet het Gemeentelijk Gegevenslandschap geen uitspraak over. Het Gemeentelijk Gegevenslandschap kent dan ook Informatiearchitectuurprincipes: realisatie-neutrale principes die richting geven aan het applicatielandschap van gemeenten. Common Ground kent “realisatieprincipes”: principes die zeggingskracht hebben over de manier waarop dit gerealiseerd wordt.
Waarom heet het Gemeentelijk Gegevenslandschap?[bewerken]
Het Gemeentelijk Gegevenslandschap vindt, overigens net als Common Ground, haar oorsprong in een landelijk programma dat wij werken aan een overheidsbreed Gegevenslandschap (zie https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/gegevenslandschap/). VNG Realisatie werkt dit verder uit naar de gemeentelijke context. Om duidelijk te maken wanneer we het specifiek over deze uitwerking voor gemeenten hebben, noemen we dit het Gemeentelijk Gegevenslandschap.
Waarom staan er meer dan 5 lagen in het plaatje?[bewerken]
De belangrijkste gedachte achter het Gemeentelijk Gegevenslandschap is het scheiden van gegevens en processen/applicaties, gefaciliteerd door een integratiefaciliteit. Dit zijn drie lagen die duidelijk in het plaatje terug te vinden zijn. Aan de onderkant kunnen gegevensbronnen en diensten (API’s) van elkaar onderscheiden worden. Aan de bovenkant interactie en procesinrichting, al heeft dit minder met de kern van de doelstellingen van het gegevenslandschap te maken. Dit resulteert in het vijf-lagenmodel dat door Common Ground gehanteerd wordt. Alle verdere invulling moet als detaillering van deze vijf lagen gezien worden.
Ik mis de uitwerking van de functies notificeren, autorisatie of ..[bewerken]
Dat klopt. Het Gemeentelijk Gegevenslandschap is op hoofdlijnen beschreven in een document, plaat en principes. Op de punten aangeduid door de dik omkaderde functies is een nadere uitwerking beschikbaar. De komende tijd zullen er nog verdere uitwerkingen van andere functies beschikbaar komen. Hou de pagina over het Gemeentelijk Gegevenslandschap in de gaten.
Ik heb vragen of opmerkingen op het Gegevenslandschap, mag dat?[bewerken]
Uiteraard. Zonder vragen, opmerkingen of suggesties kunnen we onze producten niet beter maken. Bovenaan iedere pagina staat een “Denk Mee”-knop. Dan komt u op De [[Cocreatie:Denk_mee_met_het_Gemeentelijk_Gegevenslandschap|Denk Mee!] pagina voor het Gemeentelijk Gegevenslandschap. Op deze pagina’s kunt u uw vragen of suggesties kwijt. Deze zullen we dan zo spoedig mogelijk beantwoorden. Een mailtje aan gemmaonline@vng.nl mag ook altijd.
Wat is het verschil tussen het Gemeentelijk Gegevenslandschap en de Sectorarchitectuur Gemeenten?[bewerken]
De Sectorarchitectuur Gemeenten is een architectuur op het niveau van de bedrijfstak gemeenten en vergelijkbaar met een enterprise- of concernarchitectuur binnen één organisatie. Het bevat kaders en richtlijnen voor het realiseren van gemeentelijke informatievoorziening. Welke kaders gelden voor gemeentelijke ketens, hoe sluiten we aan op landelijke voorzieningen, wat doen gemeenten collectief en wat individueel etc. Het Gemeentelijk Gegevenslandschap is één van deze kaders die in de Sectorarchitectuur wordt meegenomen, maar zegt bijvoorbeeld niets over de bedrijfsarchitectuur, samen te organiseren voorzieningen of generieke bouwstenen ten behoeve van meerdere ketens.
Wanneer is het af?[bewerken]
Dit is moeilijk te zeggen. Enerzijds omdat we agile werken en daarmee geen grote vaststaande planning hebben voor het uitwerken van de architectuur van het Gemeentelijk Gegevenslandschap. Anderzijds omdat veel andere ontwikkelingen rondom het Gegevenslandschap, Common Grund, de GDI en andere gemeentelijke projecten ook onze aandacht vragen en we met beperkte resources aan deze architectuur werken. Tot slot is het ook nog zoeken naar het optimale niveau van diepgang van de diverse uitwerkingen. We zoeken een niveau dat diep genoeg is om voldoende houvast te geven aan o.a. leveranciers en ontwikkelaars van API’s om zo te zorgen dat de verschillende initiatieven voldoende op elkaar zijn afgestemd. Anderzijds willen we voorkomen om teveel op de stoel van de ontwerper te gaan zitten. Opmerkingen of suggesties hieromtrent zijn welkom. In ieder geval hopen we tegen eind 2019 een groot deel van de openstaande architectuurvragen te hebben uitgewerkt.
Waarom staat de NLX niet beschreven in het Gemeentelijk Gegevenslandschap?[bewerken]
Dit heeft te maken met het verschil tussen het Gemeentelijke Gegevenslandschap en Common Ground. Het Gemeentelijk Gegevenslandschap beschrijft enkel neutraal de architectuur, los van implementatie: waar willen we naartoe bewegen. Common Ground wil hier ook dingen van realiseren en geeft invulling aan het ‘hoe’. Zo beschrijft het Gemeentelijk Gegevenslandschap enkel de benodigde “integratiefaciliteit” en de bijbehorende functies. Binnen Common Ground wordt hier op dit moment verder invulling aan gegeven door een Proof-of-Concept met de NLX. Maar eventuele toekomstige andere invullingen van deze integratiefaciliteit zijn voor het Gemeentelijk Gegevenslandschap dus ook mogelijk.
Moet de architectuur van het Gemeentelijk Gegevenslandschap niet worden verwerkt in de GEMMA?[bewerken]
Goede vraag. In principe hebben we in het verleden altijd alle nieuwe architectuurinzichten verwerkt in de GEMMA. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in GEMMA 2, waarvan we uiteindelijk het versienummer hebben laten vervallen en hebben vastgesteld dat de laatste versie van GEMMA altijd die op GEMMA Online zou zijn. Om meerdere redenen verwerken we de inzichten uit het Gemeentelijk Gegevenslandschap nu toch niet in de GEMMA. Allereerst is het een enorme bak werk, waar we geen middelen voor hebben. Alle referentiecomponenten moeten dan, conform het ‘scheiden van proces en gegevens’ worden geknipt in een gegevensdeel en een processendeel. Inclusief alle relaties die aan de referentiecomponenten hangen. Dit zou tot een explosie aan referentiecomponenten leiden, waar niemand echt op zit te wachten. Door de introductie van bijvoorbeeld de zaken- en documenten registratiecomponent in GEMMA 2, hebben we hier wel al deels een voorschot op genomen. Implementatie in de praktijk blijft echter achter. Dit is meteen de tweede reden: de GEMMA beschrijft het huidige landschap van gemeenten, met een lichte toekomsthorizon van een jaar of twee. Dit wordt ook gereflecteerd in het gebruik van de GEMMA Referentiecomponenten in de Softwarecatalogus, waarbij de huidige softwarepakketten gerelateerd worden aan de GEMMA. Als we te ver vooruit gaan lopen met de GEMMA, dan kan dit niet meer. De derde reden is het niveau van de uitwerking. GEMMA beschrijft componenten, functies en processen. Het Gemeentelijke Gegevenslandschap vel gedetailleerder de werking van het Gegevenslandschap, richtlijnen voor het realiseren van API’s etc. Dit opnemen in de bestaande GEMMA zou tot veel verlies aan detail geven. Vast staat wel dat als we niets doen, de GEMMA zal verouderen en het Gemeentelijk Gegevenslandschap en de nieuw op te stellen Sectorarchitectuur Gemeenten dit gat niet zullen kunnen dichten. We werken aan een nieuw productbeleid GEMMA dat hier een antwoord op moet geven.
Meer vragen of opmerkingen?[bewerken]
Stel ze op onze Denk Mee! pagina of via gemmaonline@vng.nl.