Op deze bladzijde bieden we in tabelvorm en ter download de requirements (specificaties) aan voor de software voor toepasbare regels per 2024. Requirements geven inzicht in de wensen en eisen die we stellen aan software. De requirements zijn bedoeld voor gemeenten die zich oriënteren op nieuwe software voor toepasbare regels dan wel een aanbesteding gaan doen. Ze helpen de inhoudelijk specialisten (o.a. juristen, regelanalisten en vergunningverleners), medewerkers van ICT (functioneel beheerders en informatiemanagers) en specialisten van inkoop en aanbesteding om gezamenlijk een beeld te vormen van de aan te besteden software.
Iteratief: Nu een 1.5.1 versie
De requirements worden met input van gemeenten en softwareleveranciers iteratief opgesteld. De onderstaande versie betreft de 1.5.1 versie. Dit is een stabiele versie die een gemeente kan gebruiken bij het selecteren van software voor toepasbare regels. Gezien de ontwikkelingen binnen het Digitaal Stelsel Omgevingswet, weten we dat de eisen die we aan de software stellen nog worden aangepast. Denk hierbij aan de ontwikkeling van de standaard voor toepasbare regels STTR.
Per versie worden er releasenotes als ODS-bestand ter download beschikbaar gesteld, waarin de verschillen tussen de vorige versie en de nieuwe versie naast elkaar worden weergegeven. Lees vooraf het tabblad waarop de instructies staan.
Wil een gemeente starten met een aanbesteding, dan bieden deze requirements een goede basis voor die aanbesteding. Wil je meer weten over de verschillende manieren van aanbesteden en op welke wijze je de daarbij requirements gebruikt? VNG heeft een Handreiking Aanbesteden.
Naar verwachting zullen de meeste leveranciers aan de belangrijkste requirements gaan voldoen (zie ook onderstaande indeling in categorieën). Dit zorgt er voor dat je qua functionaliteit als gemeente niet snel een "foute" keuze kan maken. Toch zullen de leveranciers op onderdelen gaan verschillen. Om hier inzicht in te verkrijgen zullen op deze site en in de handreiking ook vragen verschijnen waarmee een gemeente die inzicht kan verkrijgen. Denk hierbij aan vragen als: op welke manier gaat de leverancier ondersteuning bieden aan het koppelen van juridische en toepasbare regels?
Uniforme manier van uitvragen
Met de requirements en de leveranciersvragen biedt VNG aan gemeenten een uniforme manier van uitvragen van de software voor toepasbare regels. Een uniforme manier van uitvragen is essentieel om komende periode van implementatie succesvol te laten verlopen. Softwareleveranciers staan al onder druk om in 2023 werkende software te kunnen leveren. Als iedere gemeente op haar eigen manier met eigen requirements de software gaat aanbesteden, levert dit voor de softwareleveranciers veel werk op. De tijd die ze daarmee besteden aan het meedoen met de aanbesteding, kunnen ze niet gebruiken om de software te ontwikkelen. Door op een als gemeenten op een uniforme wijze aan besteden, zorgen we er voor dat leveranciers kunnen focussen de ontwikkeling van software.
Categorieën voor requirements
We hanteren de volgende categorieën voor de requirements, die meer in lijn liggen met de ‘Minimale acties Omgevingswet’. De requirements zijn onderverdeeld in drie categorieën:
Must. Deze functionaliteiten zijn noodzakelijk om de wet uit te kunnen voeren op het moment dat de wet in werking treedt. Het gaat om functionaliteiten om aan te kunnen sluiten op DSO-LV en andere verplichte landelijke voorzieningen en om functionaliteiten om essentiële processtappen uit te kunnen voeren. Functionaliteiten in deze categorie zijn in alle gevallen ‘Must Have’. Voorbeelden hiervan zijn, het kunnen produceren van een omgevingsplan in STOP-formaat en het kunnen publiceren van dit plan naar LVBB, het kunnen ophalen van een vergunningaanvraag in STAM-formaat en het kunnen verlenen van een omgevingsvergunning.
Should. Deze functionaliteiten zijn gezien vanuit het wettelijke minimum niet noodzakelijk om de wet uit te kunnen voeren, maar volgens VNG wel essentieel voor een adequate uitvoering. Deze functionaliteiten zijn volgens VNG minimaal ’Should Have’. U kunt besluiten om enkele van deze functionaliteiten als ‘Must Have’ te bestempelen als u ze voor uw eigen situatie noodzakelijk acht. Een voorbeeld van een functionaliteit in deze categorie is functionaliteit voor het aansluiten op de samenwerkingsfunctionaliteit van DSO-LV. Deze aansluiting is niet verplicht, maar wel essentieel om binnen de wettelijke termijn een vergunningaanvraag in samenwerking met andere partijen af te kunnen handelen.
Onbepaald. Deze functionaliteiten zijn niet noodzakelijk vanuit het wettelijke minimum of essentieel voor een adequate uitvoering. VNG kan daarom aan deze functionaliteiten geen belang toekennen. U dient zelf te bepalen hoe gewenst deze functionaliteiten voor situatie is. VNG raadt aan om deze softwarerequirements te internaliseren voordat u ze gebruikt bij het definiëren van een PvE voor uw software door uw lokale situatie te vertalen in ‘must haves’, ‘should haves’, ‘could haves’ en ‘won’t haves’.
Doorontwikkeling applicaties: Na de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal de software voor toepasbare regels zich verder ontwikkelen. Gemeenten hebben hierbij aangegeven dat ze graag zien dat de software gaat voldoen aan Common Ground en dat de gehele beleidscyclus (van visie, naar plan, vergunning verlening, toezicht, handhaving en evaluatie) wordt ondersteund met integrale software.
Requirements Toepasbare regelscomponent
De Toepasbare regelscomponent bevat applicatiefuncties die benodigd zijn voor het beheren en digitaal beschikbaar stellen van toepasbare regels op basis van de regels uit beleid. Denk hierbij aan een omgevingsvisie, programma of omgevingsplan.
De opgenomen requirements kunnen per applicatiefunctie als CSV bestand worden gedownload. Deze bestanden kunt u gebruiken bij het opstellen van een Programma van Eisen.
In onderstaande tabellen wordt onderscheid gemaakt in welke requirements verplicht zijn bij de inwerkingtreding (MUST), welk requirements door VNG worden geadviseerd (SHOULD) en welke requirements aanvullende functionaliteit bieden (ONBEPAALD).
Requirements met categorie MUST
Onderstaande tabel toont alle requirements die gelden voor de Toepasbare regelscomponent met de categorie MUST. De Toepasbare regelscomponent moet bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet voldoen aan onderstaande requirements.
Het kunnen toepasbaar maken van de activiteiten in de functionele structuur in DSO-LV zodat toepasbare regels geregistreerd kunnen worden. Door het creëren en wijzigen van attributen van activiteiten in de functionele structuur en het toevoegen van regelbeheerobjecten. Aan die ‘regelbeheerobjecten’ kunnen vervolgens de toepasbare regels worden gehangen.
Het kunnen registreren, wijzigen en beëindigen van de toepasbare regels in de Registratie Toepasbare Regels van DSO-LV, middels Standaard Toepasbare Regels STTR.
Om toepasbare regels te kunnen registreren is een koppeling nodig tussen het lokale regelbeheersysteem en het digitaal stelsel op basis van de standaard Digikoppeling.
Het kunnen importeren van toepasbare regels in STTR-formaat. DSO-LV biedt de mogelijkheid om toepasbare regels als STTR-bestand te downloaden.
Wijzigingen:
27-11-2019: MoSCoW-indeling
4-12-2020: MoSCoW-indeling veranderd van Onbepaald naar Should omdat kunnen importeren nodig is om de toepasbare regels bij de bruidsschat te kunnen importeren en aanpassen.
08-04-2022: MoSCow-indeling aangepast van Should naar Must
Het kunnen beheren van de behandeldienstconfiguratie waarmee een bevoegd gezag een activiteit waarvoor zij verantwoordelijk is kan koppelen aan een behandeldienst.
Deze functionaliteit is wel noodzakelijk, maar hoeft niet per se onderdeel van toepasbare-regels-software te zijn.
14-7-2021: Verwijzing naar informatie over beheren behandeldienstconfiguratie aangepast
14-7-2020: Tekstopmaak aangepast
8-7-2020: Beschrijving van de status van de service van het DSO geactualiseerd. Toegevoegd dat deze functionaliteit wel nodig is, maar niet per se onderdeel van toepasbare-regels-software dient te zijn. MoSCoW-indeling gewijzigd in Must.
14-7-2021: MoSCoW-indeling gewijzigd in Must omdat de service beschikbaar is.
14-7-2021: Alinea dat deze functionaliteit nog in ontwikkeling is verwijderd
14-7-2021: Verwijzing naar informatie over het beheren van de omgevingsoverlegconfiguratie toegevoegd
14-7-2020: Tekstopmaak aangepast
8-7-2020: Beschrijving van de status van de service van het DSO geactualsieerd. Toegevoegd dat deze functionaliteit wel nodig is, maar niet per se onderdeel van toepasbare-regels-software dient te zijn.
Kunnen ophalen van werkzaamheden uit de landelijke voorziening.
Werkzaamheden zijn bedoeld voor de incidentele initiatiefnemers zodat zij ondersteund worden om de juiste activiteiten te vinden tijdens het checken. Werkzaamheden zijn gekoppeld aan de laagste activiteit. Een werkzaamheid kan een koppeling hebben met één of meerdere activiteiten, een activiteit kan een koppeling hebben met één of meerdere werkzaamheden.
Wijzigingen:
04-05-2022: Nieuw toegevoegd
Must
Requirements met categorie SHOULD
Onderstaande tabel toont alle requirements die gelden voor de Toepasbare regelscomponent met de categorie SHOULD. VNG hecht grote waarde aan het voldoen van de Toepasbare regelscomponent aan onderstaande requirements, maar deze requirements zijn niet verplicht tijdens de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Als gemeente kunt u deze requirements uitvragen aan een leverancier als toevoeging op uw Programma van Eisen (PvE). Mogelijk dat een leverancier deze requirements nog niet heeft gerealiseerd in zijn oplossing.
Het kunnen zoeken in toepasbare regels met als zoekingang minimaal tekst, bijvoorbeeld door in een zoekveld tekst in te voeren met als zoekresultaat de toepasbare regels die die tekst bevatten. Daarnaast het kunnen zoeken op de relatie naar juridische activiteit en werkingsgebied als deze relaties in de software beschikbaar zijn.
Andere mogelijke zoekcriteria zijn:
Begin en einddata van toepasbare regels
Of toepasbare regels wel of niet zijn geregistreerd in DSO-LV en wanneer
Het kunnen afspelen van toepasbare regels voor checken en voor aanvragen zonder gebruik te maken van het omgevingsloket van DSO-LV.
Gemeenten willen hun toepasbare regels kunnen bekijken en testen voordat ze deze registreren in DSO-LV. Dit maakt het mogelijk om de eigen toepasbare regels op te stellen, te beproeven en aan te passen zonder ze steeds eerst in DSO-LV te moeten registreren. Aandachtspunten bij het afspelen zijn of de toepasbare regels werken conform verwachtingen, of er geen overbodige vragen worden gesteld, of de helpteksten kloppen en of de toepasbare regels tot de juiste conclusies leiden.
Het kunnen verifiëren van een STTR-bestand met de verificatieservice van DSO-LV of andere verificatie-functionaliteit. De verificatie-functie controleert de regels in het bestand en laat weten of de regels aan de standaard voldoen. De bestanden worden bij het controleren niet opgeslagen in het Register toepasbare regels.
Het kunnen ophalen van regels bij activiteiten uit de omgevingsbeleidcomponent.
De omgevingsbeleidcomponent bevat de juridische regels en bijbehorende werkingsgebieden en activiteiten waarvoor toepasbare regels opgesteld of aangepast gaan worden. De toepasbare regelscomponent vraagt bij de omgevingswetbeleidcomponent gegevens op over (Omgevingswet-)activiteiten en/of (bijbehorende) juridische regels, regelteksten en locaties.
Wijzigingen:
04-05-2022: Nieuw toegevoegd
Should
Requirements met categorie ONBEPAALD
Onderstaande tabel toont alle requirements die gelden voor de Toepasbare regelscomponent met de categorie ONBEPAALD. VNG onderkent een aantal requirements die op dit moment van toepassing kunnen zijn op de Toepasbare regelscomponent . VNG heeft hier echter geen waarde aan toegekend. Als gemeente kunt u eventueel deze requirements uitvragen aan een leverancier als toevoeging op uw Programma van Eisen (PvE). Bepaal dan wel vooraf de categorie die u hieraan zelf toekent: MUST of SHOULD. Mogelijk dat een leverancier deze requirements nog niet heeft gerealiseerd in zijn oplossing.
Het kunnen analyseren van juridische regels als basis voor het opstellen en beheren van toepasbare regels, omdat toepasbare regels hun grondslag hebben in de juridische regels.
Analyseren houdt onder andere in het onderkennen van de juridische activiteiten in de regelgeving en het onderkennen welke criteria bepalen wanneer een initiatief toestemmingsvrij, vergunningsplichtig, meldingsplichtig of informatieplichtig is en wat de indieningsvereisten zijn.
Het analyseren van juridische regels kan ook zonder software worden gedaan.
N.B. Onder toepasbare regels verstaan we hier (conform IMTR 1.1.2):
Toepasbare regels zijn begrijpelijke regels die zijn opgesteld op grond van juridische regels (zoals omgevingswet, AMvB’s, omgevingsplannen, en verordeningen). Zij bestaan uit: bedrijfsregels (business logica), uitvoeringsregels, eventueel conversieregels (uitvraging en koppeling data aan bedrijfsregels) en interactieregels (presentatielogica). Zij resulteren in begrijpelijke vragenbomen aan de initiatiefnemer.
Het kunnen vastleggen van de relatie tussen toepasbare regels en de juridische regels waarop ze zijn gebaseerd.
Voor het beheren van toepasbare regels is het zinvol om de relatie met de juridische regels waar ze op gebaseerd zijn te kennen. Bij wijzigingen in de juridische regels is dan te zien welke toepasbare regels hier mogelijk door geraakt worden.
Deze requirement betreft het kunnen relateren van juridische en toepasbare regels bij het bevoegd gezag zelf (vandaar 'lokaal' in de titel), bijvoorbeeld als omgevingsplan en de bijbehorende toepasbare regels nog in bewerking zijn en het omgevingsplan nog niet bekend is gemaakt. De requirement betreft niet het relateren van toepasbare regels aan de activiteiten in DSO-LV. Dat laatste is noodzakelijk en behoort tot requirement TR03.
Het kunnen beheren van verschillende versies van toepasbare regels en van sets van bij elkaar horende toepasbare regels, zoals de bij dezelfde juridische activiteit horende toepasbare regels voor checken (conclusie) en voor aanvragen (indieningsvereisten). Door wijzigingen in juridische regels of verbeteringen van de toepasbare regels zelf kunnen verschillende versies van toepasbare regels ontstaan.
Voor beheer van versies is het nodig om te kunnen zien welke versies zijn geregistreerd in DSO-LV en wat de begin- en einddata van de verschillende versies zijn.
Bij gemeenten werken vaak meerdere personen aan de toepasbare regels, zowel van binnen als van buiten de eigen organisatie. Deze moeten gelijktijdig de toepasbare regels kunnen beheren.
Het met meerdere personen kunnen werken aan toepasbare regels vraagt o.a. om het kunnen in- en uitchecken van toepasbare regels in een repository en logging van wijzigingen.
Het kunnen toetsen van de formuleringen van toepasbare regels (de vragen) aan een schrijfwijzer.
Er is online een schrijfwijzer voor teksten voor toepasbare regels beschikbaar op https://iplo.nl/digitaal-stelsel/toepasbare-regels-maken-aanleveren/schrijfwijzer/. Het doel van deze schrijfwijzer is dat iedereen op dezelfde manier schrijft voor het Omgevingsloket en het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). Gebruikers kunnen de teksten daardoor beter begrijpen en de vragen gemakkelijker beantwoorden.
Wijzigingen:
14-7-2021: Verwijzing naar schrijfwijzer vervangen
Het (deels) geautomatiseerd af kunnen leiden van toepasbare regels uit juridische regels of een andere basis voor de juridische en toepasbare regels, bijvoorbeeld een doelenboom.
Het kunnen ontsluiten van toepasbare regels voor andere software anders dan via STTR, o.a. voor hergebruik van de gegevens, het beheren van relaties (bijvoorbeeld met juridische regels) en het kunnen migreren naar andere software.
Enkele mogelijke vormen zijn bestandsuitwisseling, databasetoegang en services.
Het kunnen presenteren van toepasbare regels, inclusief alle achterliggende gegevens, aan personen die geen gebruiker van de software zijn.
Het opstellen van goede toepasbare regels vraagt de betrokkenheid van verschillende deskundigen. Het moet mogelijk zijn de toepasbare regels te bespreken met en te laten reviewen door verschillende deskundigen die geen toegang hebben tot de software en ook niet getraind zijn in het gebruiken ervan.
Enkele mogelijke vormen zijn een document (PDF, Word e.d.) en een webportaal gericht op raadplegen en reviewen in plaats van opstellen en beheren.
Een systeem waarbinnen organisaties via afspraken, standaarden en/of voorzieningen samenwerken om bepaalde functionaliteit te realiseren.
Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.
Een eis die geldt voor een specifiek informatiesysteem of onderdeel daarvan binnen de architectuur.
Een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.
Systematische en meestal in een informatiesysteem opgeslagen beschrijving van instanties van concepten.
Een systeem waarbinnen organisaties via afspraken, standaarden en/of voorzieningen samenwerken om bepaalde functionaliteit te realiseren.
Een door een applicatie geleverde dienst (te gebruiken via applicatieinterfaces).
Betekenisvolle gegevens.
Groepering van services die aan afnemers worden aangeboden, met als doel het bevorderen van uniformiteit en efficiëntie binnen de overheid.
Systematische en meestal in een informatiesysteem opgeslagen beschrijving van instanties van concepten. (Synoniem van: Registratie )
Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.
Afkorting van 'application programming interface': een manier om twee of meer computerprogramma's met elkaar te laten communiceren. Het is een soort software-interface die een dienst aanbiedt aan andere stukjes software.
Iedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem.
Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 1 dec 2024 om 18:34.
