Gemeentelijke Applicatiearchitectuur Omgevingswet
Hoofdstuk: Requirements Omgevingsbeleidscomponenten
- Inleiding
- Uitgangspunten en principes
- De referentiecomponenten voor de Omgevingswet
- Requirements Omgevingsbeleidscomponenten
- Requirements Regelbeheercomponenten
- Requirements Vergunning-, Toezicht- en Handhavingcomponenten
- Standaarden voor de Omgevingswet
- Koppelingen voor de Omgevingswet
Deze pagina is een onderdeel van Gemeentelijke Applicatiearchitectuur Omgevingswet compleet: Hele document bekijken - Exporteren - Definitie
Introductie
Op deze bladzijde bieden we in tabelvorm en ter download de requirements (specificaties) aan voor de omgevingsbeleidsoftware per 2022. Requirements geven inzicht in de wensen en eisen die we stellen aan software. Het betreft hier de software die nodig is voor het maken en wijzigen van omgevingsvisie, programma en omgevingsplan.
De requirements zijn bedoeld voor gemeenten die zich oriënteren op nieuwe software voor planvorming dan wel een verwerving gaan starten. Ze helpen de inhoudelijk specialisten (o.a. plan juristen) , medewerkers van ICT (functioneelbeheerders en informatiemanagers) en specialisten van inkoop en aanbesteding om gezamenlijk een beeld te vormen van de aan te verwerven software. Binnen de Gemeentelijke Model Architectuur (GEMMA) wordt deze groep componenten (applicaties) ook wel omgevingsbeleidcomponenten genoemd, of te wel de applicaties die het maken van beleid voor de Omgevingswet ondersteunen. Deze omgevingsbeleidcomponenten zijn modulair opgezet waardoor een gemeente afhankelijk van haar specifieke wensen meer of minder componenten kan gebruiken: zie voor meer informatie modulaire opzet.
Iteratief: Nu een 1.3 versie, straks een 1.4 versie
De requirements worden met input van gemeenten en softwareleveranciers iteratief opgesteld. De onderstaande versie betreft de 1.3 versie (september 2020). Het betreft hier nadrukkelijk niet de definitieve versie van de requirements. Gezien de ontwikkelingen binnen het Digitaal Stelsel Omgevingswet, weten we dat de eisen die we aan de software stellen nog worden aangepast. Denk hierbij aan de ontwikkeling van STOP-TPOD of de samenwerkingsruimte. Beide onderwerpen zijn nog in beweging en gaan zorgen voor aanpassingen in de requirements.
Versies
| Versie | Datum | Toelichting |
|---|---|---|
| 1.0 | Juni 2019 | Requirements akkoord bevonden door gemeenten en software leveranciers (n.a.v. VNG markttoets) en officieel vastgesteld. |
| 1.1 | November 2019 | De uitleg van veel requirements bijgewerkt. Twee requirements zijn vervallen en zijn er twee requirements toegevoegd. |
| 1.2 | Maart 2020 | Enkele requirements tekstueel bijgewerkt |
| 1.3 | September 2020 | Nieuwe versie met o.a. aandacht voor nieuwe rol van de stelselcatalogus en het koppelvlak tussen juridische- en toepasbasbare regels. Zie onderstaande tabel voor wijzigingen. |
Nieuw in versie 1.3
| Requirement | Toelichting |
|---|---|
| OB01 | Toegevoegd dat voor de realisatie van deze requirement de nog niet beschikbare download service benodigd is. |
| OB02 | Nieuwe requirement. Modulaire opzet van de software. Reacties gewenst! |
| OBR01 | Scherper verwoord dat het om het uitwisselen van informatie gaat. Tevens naar categorie onbepaald. |
| OBR02 | Toegevoegd - Kunnen inzien van de geldende regels op een te kiezen datum. |
| OBR07 | Tekst aangescherpt. Van categorie "could" naar categorie "onbepaald" waarmee de gemeente zelf het belang kan aangeven. |
| OBT02: | Toegevoegd dat ook begrippen moeten kunnen worden geannoteerd. Dit vanwege nieuwe werkwijze van de stelselcatalogus. |
| OBT06: | Toegevoegd dat het ook om importeren van waardelijsten gaat |
| OBT07 | Met nieuwe werking van de DSO Stelselcatalogus de requirement smaller gemaakt naar alleen het kunnen inzien en overnemen van begrippen. Opvoeren van nieuwe begrippen is hiermee komen te vervallen en gebeurt voortaan met de publicatie van een omgevingsplan. |
| OBWP07 | Nieuwe requirement. Hiermee wordt zaakgericht werken geïntroduceerd in de keten van plan tot publicatie. Requirement gaat dan enkele OBWP requirements vervangen. Reacties gewenst! |
| OBP05 | Tekst aangepast. Was: kunnen valideren van besluit. Is geworden: kunnen valideren van regeling. |
| OBV03 | Toegevoegd: Kunnen inzien van de geldende regels op een te kiezen datum |
Requirements en aanbesteding
Wil een gemeente software verwerven, dan bieden deze requirements een goede basis voor die aanbesteding. Wil je meer weten over de verschillende manieren van aanbesteden en op welke wijze je de daarbij requirements gebruikt? Volg dan de Masterclass verwerven van Omgevingswet software en lees de Handreiking Verwerking.
Naar verwachting zullen de meeste leveranciers aan de belangrijkste requirements gaan voldoen (zie ook onderstaande indeling in categorieën). Dit zorgt er voor dat je qua functionaliteit als gemeente niet snel een "foute" keuze kan maken. Toch zullen de leveranciers op onderdelen gaan verschillen. Om hier inzicht in te verkrijgen zullen op deze site en in de handreiking verwerving ook open vragen verschijnen waarmee een gemeente die inzicht kan verkrijgen. Denk hierbij aan vragen als: Op welke manier zal de leverancier de workflow voor het opstellen van een omgevingsplan ondersteunen? Of op welke manier gaat de leverancier ondersteuning bieden aan het koppelen van juridische en toepasbare regels?
Uniforme manier van uitvragen
Met de requirements en de open vragen in de handreiking biedt VNG aan gemeenten een uniforme manier van uitvragen van de plansoftware. Een uniforme manier van uitvragen is essentieel om komende periode van implementatie succesvol te laten verlopen. Softwareleveranciers op gebied van planvorming staan al onder druk om op 1 januari 2022 werkende software te kunnen leveren. Als iedere gemeente op haar eigen manier met eigen requirements de software gaat aanbesteden, levert dit voor de softwareleveranciers veel werk op. De tijd die ze daarmee besteden aan het meedoen met de aanbesteding, kunnen ze niet gebruiken om de software te ontwikkelen. Door op een als gemeenten op een uniforme wijze aan besteden, zorgen we er voor dat leveranciers kunnen focussen de ontwikkeling van software.
Doorontwikkeling applicaties: Na 1 januari 2022 zal de software voor planvorming zich verder ontwikkelen. Gemeenten hebben hierbij aangegeven dat ze graag zien dat de software gaat voldoen aan Common Ground en dat de gehele beleidscyclus (van visie, naar plan, vergunning verlening, toezicht, handhaving en evaluatie) wordt ondersteund met integrale software. Komende periode zal deze doorontwikkeling verder in beeld worden gebracht.
Soorten requirements
Wat is nu echt softwarefunctionaliteit die een gemeente per 1 januari 2022 nodig heeft? Welke is nodig, maar kan ook eventueel na 1 januari? En welke functionaliteit is niet essentieel en kan iedere gemeente voor zich zelf besluiten of ze deze functionaliteit wil gebruiken. Hiervoor hanteren we de onderstaande drie categorieën. Per requirement is aangegeven welke categorie het betreft.
- Must Have: Deze functionaliteiten zijn noodzakelijk om de wet uit te kunnen voeren op het moment dat de wet in werking treedt. Het gaat om functionaliteiten om aan te kunnen sluiten op DSO-LV en andere verplichte landelijke voorzieningen en om functionaliteiten om essentiële processtappen uit te kunnen voeren. Functionaliteiten in deze categorie zijn in alle gevallen ‘Must Have’. Voorbeelden hiervan zijn, het kunnen produceren van een omgevingsplan in STOP-formaat en het kunnen publiceren van dit plan naar LVBB, het kunnen ophalen van een vergunningaanvraag in STAM-formaat en het kunnen verlenen van een omgevingsvergunning.
- Should Have: Deze functionaliteiten zijn gezien vanuit het wettelijke minimum niet noodzakelijk om de wet uit te kunnen voeren, maar volgens VNG wel essentieel voor een adequate uitvoering. Deze functionaliteiten zijn volgens VNG minimaal ’Should Have’. U kunt besluiten om enkele van deze functionaliteiten als ‘Must Have’ te bestempelen als u ze voor uw eigen situatie noodzakelijk acht. Een voorbeeld van een functionaliteit in deze categorie is functionaliteit voor het aansluiten op de samenwerkingsfunctionaliteit van DSO-LV. Deze aansluiting is niet verplicht, maar wel essentieel om binnen de wettelijke termijn een vergunningaanvraag in samenwerking met andere partijen af te kunnen handelen.
- Onbepaald: Deze functionaliteiten zijn niet noodzakelijk vanuit het wettelijke minimum of essentieel voor een adequate uitvoering. VNG kan daarom aan deze functionaliteiten geen belang toekennen. U dient zelf te bepalen hoe gewenst deze functionaliteiten voor situatie is. VNG raadt aan om deze softwarerequirements te internaliseren voordat u ze gebruikt bij het definiëren van een PvE voor uw software door uw lokale situatie te vertalen in ‘must haves’, ‘should haves’, ‘could haves’ en ‘won’t haves’.
Overzicht Omgevingsbeleidcomponenten
De Omgevingsbeleidcomponenten vormen gezamenlijk de software die benodigd is voor het opstellen van beleid voor de Omgevingswet. Denk hierbij aan het wijzigen van het omgevingsplan of het maken van een omgevingsvisie. Onder de Omgevingsbeleidcomponent vallen een aantal subcomponenten.
Overzicht Omgevingsbeleidcomponenten (uit model: Omgevingswet) - Toon SVG - Download als csv
Modulaire opzet: De omgevingsbeleidcomponent is modulair opgezet. Iedere subcomponent is of een module binnen een grotere softwaresuite of een apart aan te schaffen applicatie. Het is aan de gemeente om te kiezen op welke manier zij de applicaties willen aanschaffen. Zie ook requirement OB02.
Omgevingsplan uitbesteed aan een bureau? Met de modulaire opzet ondersteunen de requirements zowel gemeenten die zelf hun omgevingsplan gaan onderhouden, als gemeenten die deze taak uitbesteden aan een bureau. Een gemeente die het wijzigen van haar plan uitbesteed zal vermoedelijk voldoende hebben aan de publicatie- en viewer component. Waarbij een gemeente die haar plannen zelf maakt de gehele omgevingsbeleidcomponent zal gebruiken. Momenteel (september 2020) onderzoekt de VNG op welke manier gemeenten en stedenbouwkundige bureaus's digitaal samen kunnen werken onder de Omgevingswet.
Onderstaande geeft een overzicht van de component met sub-componenten. Van iedere component kunnen de requirements als CSV worden gedownload.
Omgevingsbeleidcomponent (download als CSV) waarbinnen vallen de:
- Regelingcomponent (download als CSV)
- Tekstcomponent (categorie: wettelijk verplicht) (download als CSV)
- Geometriecomponent (categorie: basis) (download als CSV)
- Werkprocescomponent (categorie: basis) (download als CSV)
- Publicatiecomponent (categorie: wettelijkverplicht) (download als CSV)
- Viewercomponent (categorie: basis) (download als CSV)
De requirements
Onderstaande tabellen tonen de requirements per (sub-)component. We starten met de hoofdcomponent, de omgevingsbeleidcomponent.
Omgevingsbeleidcomponent
Omschrijving: Component voor het ontwikkelen, beheren en digitaal beschikbaar stellen van omgevingsdocumenten (omgevingsplan, omgevingsvisie en programma) conform de Omgevingswet standaarden. Hiermee is de Omgevingsbeleid component de opvolger van de GEMMA WRO-component. De Omgevingsbeleidcomponent bevat diverse functionalteiten voor omgevingswetbesluiten (voorbereidingsbesluiten).
Hieronder staan de generieke requirements die voor alle omgevingsbeleidcomponenten (visie, programma en plan) gelden. De drie componenten zijn specialisaties van de Omgevingsbeleid- en regelbeheercomponent en overerven daarmee dus de generieke functies.
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV
Regelingcomponent
Omschrijving:
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV
Tekstcomponent
Omschrijving:
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV
Geometriecomponent
Omschrijving:
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV
Werkprocescomponent
Omschrijving:
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV
Publicatiecomponent
Omschrijving:
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV
Viewercomponent
Omschrijving: Component voor het weergeven van omgevingsbeleid (omgevingsplan, omgevingsvisie en programma) in tekst en kaart onder andere bedoeld voor het ondersteunen van besluitvorming. Deze component is onderdeel van omgevingsbeleidcomponent, maar kan ook als individuele component door een organisatie worden verworven.
Functionele requirements
Aantal: 0| Requirement | Toelichting | Categorie |
|---|
- Download als CSV