Bedrijfsprocessen omgevingswet

Processenmodel

Door de invoering van de Omgevingswet zal een groot aantal gemeentelijke bedrijfsprocessen aangepast moeten worden. Ter ondersteuning is een interbestuurlijk afgestemd processenmodel beschikbaar waarin deze processen en hun onderlinge samenhang worden weergegeven. Onderstaande figuur toont het processenmodel. Klik op een (blauw) proces voor meer informatie.


Processen m.b.t. het ontwikkelen van beleid, zowel visie/langetermijn alsook de concrete uitwerking in toepasbare regels, en het voorlichten en beantwoorden van vragen over het beleid. (BusinessProcess) Beleidsontwikkeling en regelgeving Dit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van een geheel van maatregelen waarmee uitvoering kan worden gegeven aan een (complex) project van nationaal, provinciaal of waterstaatsbelang. (BusinessProcess) Ontwikkelen projectbesluit Dit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van rijksregelgeving in de vorm van de vier aan de omgevingswet gerelateerde AMvB's (Omgevingsbesluit (Ob), Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)) en de Omgevingsregeling. (BusinessProcess) Ontwikkelen AMvB’s enOmgevingsregeling (Naamloze procescluster voor groeperen van de primaire planvormingsprocessen) (BusinessProcess) Dit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van een integrale visie met strategische hoofdkeuzen in het beleid op de lange termijn voor de fysieke leefomgeving. (BusinessProcess) Ontwikkelen omgevingsvisie Dit bedrijfsproces betreft het wijzigen van de gebiedsdekkende regeling met daarin de vastgestelde regels voor de fysieke leefomgeving. (BusinessProcess) Wijzigen omgevingsplan Dit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van een programma met maatregelen voor bescherming, beheer, gebruik en ontwikkeling van de fysieke leefomgeving gericht op het behalen van in visie en/of beleid gestelde doelen of omgevingswaarden. (BusinessProcess) Ontwikkelen programma Activiteiten m.b.t. samenwerking in ketens tussen bestuursorganen (veelal geen lineair proces). (BusinessProcess) Interbestuurlijke samenwerking Dit bedrijfsproces betreft het uitbrengen van advies aan een ander bestuursorgaan. De vorm kan uiteenlopen van informeel gesprek tot formele adviesnotitie. Bij een sterk informeel gesprek vallen de processtappen samen en vindt geen formele vaststelling plaats. De uitkomst van dit proces is niet bindend. (BusinessProcess) Adviseren Dit proces betreft het gezamenlijk realiseren, door twee of meer overheden, van één gezamenlijk resultaat. De invulling hiervan kan heel divers zijn; er is dan ook meestal niet sprake van een klassiek lineair bedrijfsproces met een aantal opeenvolgende activiteiten. Er is wel sprake van een helder begin- en eindpunt. Dit proces betreft het gezamenlijk realiseren, door twee of meer overheden, van één gezamenlijk resultaat. De invulling hiervan kan heel divers zijn; er is dan ook meestal niet sprake van een klassiek lineair bedrijfsproces met een aantal opeenvolgende activiteiten. Er is wel sprake van een helder begin- en eindpunt. Voorbeelden * Gezamenlijk opstellen van een reactie op zienswijzen, bijvoorbeeld wanneer omgevingsverordening en omgevingsplan gezamenlijk aangepast worden om een bepaalde ruimtelijke ontwikkeling mogelijk te maken. * Het gezamenlijk uitvoeren van bestuursdwang, wanneer alleen gezamenlijke uitvoering effectief is Er is geen harde scheidslijn met het proces “adviseren”. Er zijn situaties waarin het geven van advies dermate afstemming vereist dat het advies ook gezien kan worden als een gezamenlijk gerealiseerd resultaat. Samen realiseren van een gezamenlijk resultaat, zeker wanneer de samenwerkende personen op afstand van elkaar werken, behoeft (geautomatiseerde) ondersteuning in de vorm van een samenwerkingsruimte. Eisen aan en ontwerp van samenwerkingsruimten valt buiten scope van dit document en wordt elders uitgewerkt. (BusinessProcess) Samen realiseren Dit bedrijfsproces betreft het al dan niet instemmen met een voorgenomen besluit van een ander bestuursorgaan. Instemming vergt altijd een formele vaststelling. De procesgang lijkt sterk op die van “adviseren” maar is formeler van aard met formele besluitvorming en heeft een bindende uitkomst. (BusinessProcess) Instemmen Dit proces betreft het nemen van verantwoordelijkheid voor het eindresultaat van een bedrijfsproces wanneer meerdere ketenpartners daarin een rol vervullen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Er is hierbij doorgaans sprake van een ‘parallel proces’ waarin de regievoerder afspraken maakt met de ketenpartner(s) en vervolgens continu de voortgang en uitvoering van de gemaakte afspraken monitort en stuurt. Dit geeft invulling aan de best practice van het scheiden van inhoud en sturing. Dit proces betreft het nemen van verantwoordelijkheid voor het eindresultaat van een bedrijfsproces wanneer meerdere ketenpartners daarin een rol vervullen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Er is hierbij doorgaans sprake van een ‘parallel proces’ waarin de regievoerder afspraken maakt met de ketenpartner(s) en vervolgens continu de voortgang en uitvoering van de gemaakte afspraken monitort en stuurt. Dit geeft invulling aan de best practice van het scheiden van inhoud en sturing. Voorbeelden * Het bewaken van tijdlijnen in een tijdgebonden proces zoals het behandelen van een vergunningaanvraag, teneinde te borgen dat alle activiteiten binnen de wettelijke (en/of redelijke) termijn afgerond kunnen worden. Dit is met name van belang wanneer er onderlinge afhankelijkheden zijn tussen de uit te voeren activiteiten (bv. instemming). * Het bepalen welk bestuursorgaan de leiding neemt bij het behandelen van een aanvraag of verzoek. * Het coördineren van activiteiten die tot een gezamenlijk resultaat moeten leiden, zoals het gezamenlijk beantwoorden van zienswijzen. Merk op dat dit “proces” cruciaal is voor het welslagen van een aantal van de doelstellingen van de omgevingswet, maar dat er nog veel onduidelijkheden zijn die nadere uitwerking behoeven. (BusinessProcess) Regievoeren op samenwerking Processen m.b.t. het laten doorwerken van beleid van het ene (hogere) bestuursorgaan naar beleid/uitvoering door een of meer andere bestuursorganen. (BusinessProcess) Interbestuurlijke beleidsdoorwerking Dit bedrijfsproces betreft proactief d.m.v. een instructie sturing geven aan een (lager) bestuursorgaan, om te borgen dat het gewenste beleid doorwerkt op lagere bestuursniveaus. Het gaat hier niet om een projectbesluit, dat is in een separaat proces beschreven. (BusinessProcess) Instrueren ander bestuursorgaan Dit bedrijfsproces betreft het reageren op een besluit van een ander bestuursorgaan wanneer dat besluit strijdig is met het beleid van een (hoger) bestuursorgaan. Er zijn meerdere uitkomsten mogelijk: vernietiging van het besluit, indeplaatstreding of buitenwerkingstelling van een deel van bv. een omgevingsplan. (BusinessProcess) Reageren op besluit ander bestuursorgaan Processen m.b.t. toezichthouden op activiteiten en handhaven van de aan initiatieven gestelde kaders. (BusinessProcess) Toezicht en handhaving Dit bedrijfsproces betreft het vanuit bestuursrechtelijke bevoegdheid eenmalig of herhaaldelijk beoordelen of de uitvoering van een activiteit of een situatie in overeenstemming is met geldende wet- en regelgeving, verstrekte vergunningen en meldingen van activiteiten. (BusinessProcess) Toezichthouden Dit bedrijfsproces betreft het vanuit strafrechtelijke bevoegdheid onderzoeken van een eventuele overtreding. (BusinessProcess) Opsporen Dit bedrijfsproces betreft het vanuit bestuursrechtelijke bevoegdheden opleggen van een sanctie met als doel dat de situatie of het gedrag weer in overeenstemming wordt gebracht met de geldende norm. (BusinessProcess) Opleggen sanctie Dit bedrijfsproces betreft het in geval van een reparatoire sanctie toepassen van het dwangmiddel indien de overtreder binnen de gestelde termijn geen gevolg heeft gegeven aan een opgelegde sanctie. (BusinessProcess) Toepassen sanctie Dit bedrijfsproces betreft het behandelen van een ontvangen handhavingsverzoek of melding van (vermeende) strijdigheid van een omgevingsactiviteit met de geldende normen, gedaan door een hinder ondervindende belanghebbende. (BusinessProcess) Behandelen melding incident of handhavingsverzoek Processen m.b.t. overleg met initiatiefnemers en behandeling van meldingen en vergunning-aanvragen. (BusinessProcess) Vergunningverlening en melding Dit bedrijfsproces betreft het behandelen van de melding van een (niet-vergunningplichtige) activiteit, zodat het bevoegd gezag weet wat er gebeurt, toezicht kan plannen en/of eventueel maatwerkvoorschriften kan opleggen. (BusinessProcess) Behandelen melding activiteit Dit bedrijfsproces betreft het afstemmen tussen bevoegd gezag, initiatiefnemer, ketenpartners en zo mogelijk belanghebbenden over mogelijkheden en beperkingen met betrekking tot een concreet initiatief, en het begeleiden bij het opstellen van ontwerp en vergunningaanvraag. (BusinessProcess) Verkennen en begeleiden initiatief Dit bedrijfsproces betreft het behandelen van een ingediende aanvraag voor toestemming tot het uitvoeren van een voorgenomen vergunning- of ontheffingplichtige activiteit, of het behandelen van een verzoek tot wijziging of intrekking van een eerder verleende omgevingsvergunning. (BusinessProcess) Behandelen vergunningaanvraag Processen m.b.t. evalueren van beleid en uitvoering. (BusinessProcess) Evaluatie Dit bedrijfsproces betreft het op basis van continu of frequent gemeten indicatoren onderzoeken en analyseren in hoeverre het gevoerde beleid leidt tot het bereiken van de beoogde doelstellingen. Dit met als doel het nemen van maatregelen om afwijkingen van die beoogde doelstellingen bij te sturen. (BusinessProcess) Monitoren en analyseren Processen m.b.t. beheer en aanlevering van brongegevens en verwerken van terugmeldingen n.a.v. de levering. (BusinessProcess) Brondatabeheer Dit bedrijfsproces betreft het voor afnemers geschikt maken en aanleveren van door de eigen organisatie beheerde data, in ruwe vorm of geaggregeerd tot informatieproducten, aan afnemers. (BusinessProcess) Aanleveren brondata Dit bedrijfsproces betreft het behandelen van een melding betreffende een (vermeende) fout in brondata. (BusinessProcess) Behandelen terugmelding Dit bedrijfsproces betreft het registreren en actueel houden van informatie over objecten in de fysieke leefomgeving, teneinde die informatie te gebruiken en beschikbaarstellen voor planvorming en activiteiten. (BusinessProcess) Beheren informatie over objecten Processen m.b.t. behandelen bezwaar en beroep. (BusinessProcess) Bezwaar en beroep Dit bedrijfsproces betreft het behandelen van ontvangen bezwaarschriften met betrekking tot een besluit (bv. vergunning, maatwerkvoorschrift of handhavingsmaatregel) van het bevoegd gezag. (BusinessProcess) Behandelen bezwaar Dit bedrijfsproces betreft het verweren van het bevoegd gezag in een beroepsprocedure bij rechtbank of Raad van State, aangespannen door een belanghebbende tegen een door het bevoegd gezag genomen besluit. (BusinessProcess) Verweren in beroep (Naamloze procescluster voor groeperen van Voorlichten en beantwoorden vragen) (BusinessProcess) Dit bedrijfsproces betreft het geven van algemene informatie over ruimtelijk beleid, proactief (voorlichten) of reactief naar aanleiding van een ontvangen vraag. Het gaat om algemene vragen, niet gebonden aan een initiatief. (BusinessProcess) Voorlichten en beantwoorden vragen Dit bedrijfsproces betreft da activiteiten die een initiatiefnemer onderneemt wanneer hij/zij onderzoekt welke kaders gelden op een bepaalde locatie of in een bepaald gebied, gerelateerd aan een voorgenomen activiteit in de fysieke leefomgeving. Het gaat specifiek om onderzoek op eigen gelegenheid, gebruik makend van de bronnen die hiervoor beschikbaar zijn, waaronder het omgevingsloket en informatieproducten. (BusinessProcess) Oriënteren Dit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer bij het bevoegd gezag doen van een melding van een voorgenomen activiteit waarvoor in het omgevingsbeleid is bepaald dat die activiteit meldingplichtig is. (BusinessProcess) Melden activiteit Dit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer bij het bevoegd gezag indienen van een aanvraag voor toestemming tot het uitvoeren van een voorgenomen vergunning- of ontheffingplichtige activiteit, of een aanvraag voor wijziging of intrekking van een eerder verleende omgevingsvergunning. (BusinessProcess) Indienen aanvraag vergunning Dit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer of belanghebbende bij de rechter aantekenen van beroep tegen een door het bevoegde gezag in een uitgebreide procedure genomen besluit of tegen een beluit op bezwaar genomen in een reguliere procedure. (BusinessProcess) Aantekenen beroep Dit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer of belanghebbende bezwaar maken tegen een door het bevoegde gezag in een reguliere procedure genomen besluit. (BusinessProcess) Indienen bezwaar Dit bedrijfsproces betreft het door een belanghebbende bij het bevoegde gezag melden van een vermoedelijke schending van de regels in het omgevingsbeleid of in een verleende vergunning of ontheffing, in de vorm van een gewone melding of als formeel handhavingsverzoek. (BusinessProcess) Indienen incidentmelding / handhavingsverzoek Dit bedrijfsproces betreft het door een belanghebbende aan het bevoegde gezag terugmelden van een vermoedelijke fout in brongegevens die door het bevoegde gezag worden beheerd en (in de vorm van een informatieproduct) beschikbaargesteld. (BusinessProcess) Indienen terugmelding Dit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer of een belanghebbende indienen van een zienswijze naar aanleiding van een ontwerpbesluit van het bevoegde gezag, gerelateerd aan het opstellen of wijzigen van het omgevingsbeleid of aan het behandelen van een vergunningaanvraag. (BusinessProcess) Indienen zienswijze Omgevingsplan of -verordening, (indirect) omgevingsvisie en (deels indirect) omgevingsprogramma’s zijn kaderstellend voor (het verkennen en vergunnen van) initiatieven in de fysieke leefomgeving. (TriggeringRelationship) 12 De vaststelling van een omgevingsprogramma en de vaststelling van wijzigingen in omgevingsplan of -verordening zijn formele besluiten die open staan voor bezwaar en/ of beroep (voor een programma betreft dat alleen de direct bindende onderdelen). (TriggeringRelationship) 27 Vastgesteld beleid en regelgeving vormt aanleiding tot (proactief) voorlichten en (reactief) beantwoorden van vragen over dat beleid c.q. de regelgeving. (TriggeringRelationship) 07 Door het Rijk vastgestelde AMVB’s en het Omgevingsbesluit zijn kaderstellend bij het ontwikkelen van een projectbesluit. (TriggeringRelationship) 05 Door het Rijk vastgestelde AMVB’s en het Omgevingsbesluit zijn kaderstellend bij de het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten. (TriggeringRelationship) 04 Een vastgestelde omgevingsvisie vormt een richtinggevend kader voor het ontwikkelen van een omgevingsprogramma. (TriggeringRelationship) 02 Een vastgestelde omgevingsvisie vormt een richtinggevend kader voor het wijzigen van het omgevingsplan of -verordening. (TriggeringRelationship) 01 Om de doelen die vastgesteld zijn in omgevingsplan of -verordening te bereiken kan een programmatische aanpak gewenst zijn. Die aanpak wordt dan beschreven in een omgevingsprogramma. (TriggeringRelationship) 03 Ook een instructie of interventie van een (hoger) bevoegd gezag staat open voor bezwaar en/of beroep. (TriggeringRelationship) 28 Ook beleidsdoorwerkende besluiten vormen kaderstellende input voor het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten. (TriggeringRelationship) 06 Het opleggen van een sanctie is een formeel besluit en staat open voor bezwaar en/of beroep. (TriggeringRelationship) 25 Het toezichthouden kan leiden tot het opleggen van een sanctie als strijdigheid met regels/vergunningen wordt geconstateerd. (TriggeringRelationship) 21 Het toezichthouden kan leiden tot opsporen als er sprake lijkt van strafbare feiten. (TriggeringRelationship) 20 Het opleggen van een sanctie kan aanleiding zijn tot (versterkt) toezichthouden ter controle of de overtreding wordt opgeheven, met name bij formele handhavingsbesluiten. (TriggeringRelationship) 23 Het opleggen van een sanctie kan leiden tot het toepassen van de sanctie als tijdens het toezicht is gebleken dat de overtreding niet is opgeheven na het opleggen. (TriggeringRelationship) 22 Het toepassen van een sanctie kan aanleiding zijn tot (versterkt) toezichthouden om vast te stellen of de overtreding is opgeheven of een nieuwe sanctie moet opgelegd. (TriggeringRelationship) 24 Het melden van overlast c.q. doen van een handhavingsverzoek kan voor de gemeente aanleiding zijn tot opsporen wanneer strafbare feiten worden vermoed. (TriggeringRelationship) 18 Het melden van overlast c.q. doen van een handhavingsverzoek kan voor de gemeente aanleiding zijn tot (extra) toezichthouden. (TriggeringRelationship) 19 Het verlenen of weigeren van een vergunning, en het opleggen van maatwerkvoorschriften is een formeel besluit dat open staat voor bezwaar en/of beroep. (TriggeringRelationship) 26 Uit de verkenning of vergunningsprocedure kan volgen dat aanpassing van de kaders (m.n. omgevingsplan of -verordening) gewenst is om het initiatief mogelijk te maken. (TriggeringRelationship) 16 Meldingen van een activiteit en verleende (of geweigerde) vergunningen vormen aanleiding tot toezicht en handhaving. (TriggeringRelationship) 17 Bij het behandelen van een melding kan blijken dat toch een vergunningaanvraag nodig is. Het omgekeerde is overigens ook mogelijk. (TriggeringRelationship) 15 Uit het verkennen van een initiatief kan volgen dat een vergunning moet worden aangevraagd, waarbij eventueel een afwijkende omgevingsactiviteit wordt vergund. (TriggeringRelationship) 14 Uit het verkennen van een initiatief kan volgen dat de initiatiefnemer kan volstaan met het doen van een melding van de voorgenomen activiteit. (TriggeringRelationship) 13 Ook beschikbaargestelde brondata kan aanleiding vormen voor het stellen van vragen. (TriggeringRelationship) 08 Op beschikbaargestelde brondata kunnen terugmeldingen komen die behandeld moeten worden. (TriggeringRelationship) 10 Uit de behandeling van een terugmelding kan volgen dat de gerelateerde objectinformatie aangepast moet worden. (TriggeringRelationship) 11 Wijzigen van informatie over objecten in de fysieke leefomgeving vormt aanleiding voor het proactief aanleveren (van die wijzigingen) aan informatiehuizen. (TriggeringRelationship) 09 Uit de oriëntatiefase kan blijken dat een vergunning/ontheffing aangevraagd moet worden. (TriggeringRelationship) 83 Uit de oriëntatiefase kan blijken dat een voorgenomen activiteit gemeld moet worden. (TriggeringRelationship) 81 De ingediende melding wordt door het bevoegd gezag in behandeling genomen. (TriggeringRelationship) 82 De ingediende vergunningaanvraag wordt door het bevoegde gezag in behandeling genomen. (TriggeringRelationship) 84 Een beroepszaak tegen een genomen besluit behoeft verweer van het bevoegd gezag. (TriggeringRelationship) 88 Een door een ingediend bezwaar wordt door het bevoegd gezag behandeld. (TriggeringRelationship) 87 Een melding incident of handhavingsverzoek wordt behandeld door het bevoegd gezag. (TriggeringRelationship) 89 Ingediende terugmeldingen worden behandeld door het bevoegd gezag. (TriggeringRelationship) 90 Verwerken van ingediende zienswijzen is deel van het beleids- en regelgevingsproces. (TriggeringRelationship) 85 Verwerken van zienswijzen is deel van de uitgebreide procedure bij de behandeling van vergunningaanvragen. (TriggeringRelationship) 86 Deze svg is op 19-04-2023 15:16:24 CEST gegenereerd door ArchiMedes™ © 2016-2023 ArchiXL. ArchiMedes 19-04-2023 15:16:24 CEST
Toon dit diagram op ware grootte.

Het processendiagram toont de causale samenhang tussen de bedrijfsprocessen van de omgevingswet. Het model is overgenomen van het interbestuurlijke processenraamwerk omgevingswet. De lichtgrijs gekleurde vormen representeren clusters van samenhangende processen; blauw gekleurde processen worden uitgevoerd door de gemeente; wit gekleurde processen worden uitgevoerd door initiatiefnemers en/of belanghebbenden; grijs gekleurde processen worden uitgevoerd door andere bestuursorganen dan de gemeente.

Lijst van bedrijfsprocessen

Onderstaande tabel toont voor alle bedrijfsprocessen in bovenstaande figuur de definitie. Vouw uit en klik op de procesnaam voor een gedetailleerde uitwerking van het bedrijfsproces. Van enkele processen is de uitwerking ook beschikbaar als een poster op A0-formaat.

...

BedrijfsprocesVerantwoordelijkeOmschrijvingPoster
Ontwikkelen omgevingsvisieAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van een integrale visie met strategische hoofdkeuzen in het beleid op de lange termijn voor de fysieke leefomgeving.
Ontwikkelen programmaAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van een programma met maatregelen voor bescherming, beheer, gebruik en ontwikkeling van de fysieke leefomgeving gericht op het behalen van in visie en/of beleid gestelde doelen of omgevingswaarden.
Wijzigen omgevingsplan
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het wijzigen van de gebiedsdekkende regeling met daarin de vastgestelde regels voor de fysieke leefomgeving.
Ontwikkelen AMvB’s en OmgevingsregelingAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van rijksregelgeving in de vorm van de vier aan de omgevingswet gerelateerde AMvB's (Omgevingsbesluit (Ob), Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)) en de Omgevingsregeling.
Ontwikkelen projectbesluitAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het ontwikkelen van een geheel van maatregelen waarmee uitvoering kan worden gegeven aan een (complex) project van nationaal, provinciaal of waterstaatsbelang.
Voorlichten en beantwoorden vragenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het geven van algemene informatie over ruimtelijk beleid, proactief (voorlichten) of reactief naar aanleiding van een ontvangen vraag. Het gaat om algemene vragen, niet gebonden aan een initiatief.
Verkennen en begeleiden initiatief
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het afstemmen tussen bevoegd gezag, initiatiefnemer, ketenpartners en zo mogelijk belanghebbenden over mogelijkheden en beperkingen met betrekking tot een concreet initiatief, en het begeleiden bij het opstellen van ontwerp en vergunningaanvraag.Ja
Behandelen melding activiteitAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het behandelen van de melding van een (niet-vergunningplichtige) activiteit, zodat het bevoegd gezag weet wat er gebeurt, toezicht kan plannen en/of eventueel maatwerkvoorschriften kan opleggen.
Behandelen vergunningaanvraag
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het behandelen van een ingediende aanvraag voor toestemming tot het uitvoeren van een voorgenomen vergunning- of ontheffingplichtige activiteit, of het behandelen van een verzoek tot wijziging of intrekking van een eerder verleende omgevingsvergunning.Ja
Behandelen bezwaarAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het behandelen van ontvangen bezwaarschriften met betrekking tot een besluit (bv. vergunning, maatwerkvoorschrift of handhavingsmaatregel) van het bevoegd gezag.
Verweren in beroepAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het verweren van het bevoegd gezag in een beroepsprocedure bij rechtbank of Raad van State, aangespannen door een belanghebbende tegen een door het bevoegd gezag genomen besluit.
Toezichthouden
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het vanuit bestuursrechtelijke bevoegdheid eenmalig of herhaaldelijk beoordelen of de uitvoering van een activiteit of een situatie in overeenstemming is met geldende wet- en regelgeving, verstrekte vergunningen en meldingen van activiteiten.
Behandelen melding incident of handhavingsverzoek
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het behandelen van een ontvangen handhavingsverzoek of melding van (vermeende) strijdigheid van een omgevingsactiviteit met de geldende normen, gedaan door een hinder ondervindende belanghebbende.
OpsporenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het vanuit strafrechtelijke bevoegdheid onderzoeken van een eventuele overtreding.
Opleggen sanctie
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het vanuit bestuursrechtelijke bevoegdheden opleggen van een sanctie met als doel dat de situatie of het gedrag weer in overeenstemming wordt gebracht met de geldende norm.
Toepassen sanctie
(detailuitwerking beschikbaar)
Andere overheidDit bedrijfsproces betreft het in geval van een reparatoire sanctie toepassen van het dwangmiddel indien de overtreder binnen de gestelde termijn geen gevolg heeft gegeven aan een opgelegde sanctie.
Instrueren ander bestuursorgaanAndere overheidDit bedrijfsproces betreft proactief d.m.v. een instructie sturing geven aan een (lager) bestuursorgaan, om te borgen dat het gewenste beleid doorwerkt op lagere bestuursniveaus. Het gaat hier niet om een projectbesluit, dat is in een separaat proces beschreven.
Reageren op besluit ander bestuursorgaanAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het reageren op een besluit van een ander bestuursorgaan wanneer dat besluit strijdig is met het beleid van een (hoger) bestuursorgaan. Er zijn meerdere uitkomsten mogelijk: vernietiging van het besluit, indeplaatstreding of buitenwerkingstelling van een deel van bv. een omgevingsplan.
AdviserenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het uitbrengen van advies aan een ander bestuursorgaan. De vorm kan uiteenlopen van informeel gesprek tot formele adviesnotitie. Bij een sterk informeel gesprek vallen de processtappen samen en vindt geen formele vaststelling plaats. De uitkomst van dit proces is niet bindend.
InstemmenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het al dan niet instemmen met een voorgenomen besluit van een ander bestuursorgaan. Instemming vergt altijd een formele vaststelling. De procesgang lijkt sterk op die van “adviseren” maar is formeler van aard met formele besluitvorming en heeft een bindende uitkomst.
Samen realiserenAndere overheidDit proces betreft het gezamenlijk realiseren, door twee of meer overheden, van één gezamenlijk resultaat. De invulling hiervan kan heel divers zijn; er is dan ook meestal niet sprake van een klassiek lineair bedrijfsproces met een aantal opeenvolgende activiteiten. Er is wel sprake van een helder begin- en eindpunt.

Dit proces betreft het gezamenlijk realiseren, door twee of meer overheden, van één gezamenlijk resultaat. De invulling hiervan kan heel divers zijn; er is dan ook meestal niet sprake van een klassiek lineair bedrijfsproces met een aantal opeenvolgende activiteiten. Er is wel sprake van een helder begin- en eindpunt.

Voorbeelden

  • Gezamenlijk opstellen van een reactie op zienswijzen, bijvoorbeeld wanneer omgevingsverordening en omgevingsplan gezamenlijk aangepast worden om een bepaalde ruimtelijke ontwikkeling mogelijk te maken.
  • Het gezamenlijk uitvoeren van bestuursdwang, wanneer alleen gezamenlijke uitvoering effectief is

Er is geen harde scheidslijn met het proces “adviseren”. Er zijn situaties waarin het geven van advies dermate afstemming vereist dat het advies ook gezien kan worden als een gezamenlijk gerealiseerd resultaat.

Samen realiseren van een gezamenlijk resultaat, zeker wanneer de samenwerkende personen op afstand van elkaar werken, behoeft (geautomatiseerde) ondersteuning in de vorm van een samenwerkingsruimte. Eisen aan en ontwerp van samenwerkingsruimten valt buiten scope van dit document en wordt elders uitgewerkt.
Regievoeren op samenwerkingAndere overheidDit proces betreft het nemen van verantwoordelijkheid voor het eindresultaat van een bedrijfsproces wanneer meerdere ketenpartners daarin een rol vervullen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Er is hierbij doorgaans sprake van een ‘parallel proces’ waarin de regievoerder afspraken maakt met de ketenpartner(s) en vervolgens continu de voortgang en uitvoering van de gemaakte afspraken monitort en stuurt. Dit geeft invulling aan de best practice van het scheiden van inhoud en sturing.

Dit proces betreft het nemen van verantwoordelijkheid voor het eindresultaat van een bedrijfsproces wanneer meerdere ketenpartners daarin een rol vervullen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Er is hierbij doorgaans sprake van een ‘parallel proces’ waarin de regievoerder afspraken maakt met de ketenpartner(s) en vervolgens continu de voortgang en uitvoering van de gemaakte afspraken monitort en stuurt. Dit geeft invulling aan de best practice van het scheiden van inhoud en sturing.

Voorbeelden

  • Het bewaken van tijdlijnen in een tijdgebonden proces zoals het behandelen van een vergunningaanvraag, teneinde te borgen dat alle activiteiten binnen de wettelijke (en/of redelijke) termijn afgerond kunnen worden. Dit is met name van belang wanneer er onderlinge afhankelijkheden zijn tussen de uit te voeren activiteiten (bv. instemming).
  • Het bepalen welk bestuursorgaan de leiding neemt bij het behandelen van een aanvraag of verzoek.
  • Het coördineren van activiteiten die tot een gezamenlijk resultaat moeten leiden, zoals het gezamenlijk beantwoorden van zienswijzen.
Merk op dat dit “proces” cruciaal is voor het welslagen van een aantal van de doelstellingen van de omgevingswet, maar dat er nog veel onduidelijkheden zijn die nadere uitwerking behoeven.
Behandelen terugmeldingAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het behandelen van een melding betreffende een (vermeende) fout in brondata.
Beheren informatie over objectenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het registreren en actueel houden van informatie over objecten in de fysieke leefomgeving, teneinde die informatie te gebruiken en beschikbaarstellen voor planvorming en activiteiten.
Aanleveren brondataAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het voor afnemers geschikt maken en aanleveren van door de eigen organisatie beheerde data, in ruwe vorm of geaggregeerd tot informatieproducten, aan afnemers.
Monitoren en analyserenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het op basis van continu of frequent gemeten indicatoren onderzoeken en analyseren in hoeverre het gevoerde beleid leidt tot het bereiken van de beoogde doelstellingen. Dit met als doel het nemen van maatregelen om afwijkingen van die beoogde doelstellingen bij te sturen.
OriënterenAndere overheidDit bedrijfsproces betreft da activiteiten die een initiatiefnemer onderneemt wanneer hij/zij onderzoekt welke kaders gelden op een bepaalde locatie of in een bepaald gebied, gerelateerd aan een voorgenomen activiteit in de fysieke leefomgeving. Het gaat specifiek om onderzoek op eigen gelegenheid, gebruik makend van de bronnen die hiervoor beschikbaar zijn, waaronder het omgevingsloket en informatieproducten.
Melden activiteitAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer bij het bevoegd gezag doen van een melding van een voorgenomen activiteit waarvoor in het omgevingsbeleid is bepaald dat die activiteit meldingplichtig is.
Indienen aanvraag vergunningAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer bij het bevoegd gezag indienen van een aanvraag voor toestemming tot het uitvoeren van een voorgenomen vergunning- of ontheffingplichtige activiteit, of een aanvraag voor wijziging of intrekking van een eerder verleende omgevingsvergunning.
Indienen zienswijzeAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer of een belanghebbende indienen van een zienswijze naar aanleiding van een ontwerpbesluit van het bevoegde gezag, gerelateerd aan het opstellen of wijzigen van het omgevingsbeleid of aan het behandelen van een vergunningaanvraag.
Indienen bezwaarAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer of belanghebbende bezwaar maken tegen een door het bevoegde gezag in een reguliere procedure genomen besluit.
Aantekenen beroepAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een initiatiefnemer of belanghebbende bij de rechter aantekenen van beroep tegen een door het bevoegde gezag in een uitgebreide procedure genomen besluit of tegen een beluit op bezwaar genomen in een reguliere procedure.
Indienen incidentmelding / handhavingsverzoekAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een belanghebbende bij het bevoegde gezag melden van een vermoedelijke schending van de regels in het omgevingsbeleid of in een verleende vergunning of ontheffing, in de vorm van een gewone melding of als formeel handhavingsverzoek.
Indienen terugmeldingAndere overheidDit bedrijfsproces betreft het door een belanghebbende aan het bevoegde gezag terugmelden van een vermoedelijke fout in brongegevens die door het bevoegde gezag worden beheerd en (in de vorm van een informatieproduct) beschikbaargesteld.

Samenhang van bedrijfsprocessen

De samenhang tussen de bedrijfsprocessen is in de figuur weergegeven met genummerde relaties:

...

RelatieOmschrijving
01Een vastgestelde omgevingsvisie vormt een richtinggevend kader voor het wijzigen van het omgevingsplan of -verordening.
02Een vastgestelde omgevingsvisie vormt een richtinggevend kader voor het ontwikkelen van een omgevingsprogramma.
03Om de doelen die vastgesteld zijn in omgevingsplan of -verordening te bereiken kan een programmatische aanpak gewenst zijn. Die aanpak wordt dan beschreven in een omgevingsprogramma.
04Door het Rijk vastgestelde AMVB’s en het Omgevingsbesluit zijn kaderstellend bij de het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten.
05Door het Rijk vastgestelde AMVB’s en het Omgevingsbesluit zijn kaderstellend bij het ontwikkelen van een projectbesluit.
06Ook beleidsdoorwerkende besluiten vormen kaderstellende input voor het ontwikkelen/wijzigen van omgevingsvisies, omgevingsprogramma’s en omgevingsverordeningen/plannen/leggers/peilbesluiten.
07Vastgesteld beleid en regelgeving vormt aanleiding tot (proactief) voorlichten en (reactief) beantwoorden van vragen over dat beleid c.q. de regelgeving.
08Ook beschikbaargestelde brondata kan aanleiding vormen voor het stellen van vragen.
09Wijzigen van informatie over objecten in de fysieke leefomgeving vormt aanleiding voor het proactief aanleveren (van die wijzigingen) aan informatiehuizen.
10Op beschikbaargestelde brondata kunnen terugmeldingen komen die behandeld moeten worden.
11Uit de behandeling van een terugmelding kan volgen dat de gerelateerde objectinformatie aangepast moet worden.
12Omgevingsplan of -verordening, (indirect) omgevingsvisie en (deels indirect) omgevingsprogramma’s zijn kaderstellend voor (het verkennen en vergunnen van) initiatieven in de fysieke leefomgeving.
13Uit het verkennen van een initiatief kan volgen dat de initiatiefnemer kan volstaan met het doen van een melding van de voorgenomen activiteit.
14Uit het verkennen van een initiatief kan volgen dat een vergunning moet worden aangevraagd, waarbij eventueel een afwijkende omgevingsactiviteit wordt vergund.
15Bij het behandelen van een melding kan blijken dat toch een vergunningaanvraag nodig is. Het omgekeerde is overigens ook mogelijk.
16Uit de verkenning of vergunningsprocedure kan volgen dat aanpassing van de kaders (m.n. omgevingsplan of -verordening) gewenst is om het initiatief mogelijk te maken.
17Meldingen van een activiteit en verleende (of geweigerde) vergunningen vormen aanleiding tot toezicht en handhaving.
18Het melden van overlast c.q. doen van een handhavingsverzoek kan voor de gemeente aanleiding zijn tot opsporen wanneer strafbare feiten worden vermoed.
19Het melden van overlast c.q. doen van een handhavingsverzoek kan voor de gemeente aanleiding zijn tot (extra) toezichthouden.
20Het toezichthouden kan leiden tot opsporen als er sprake lijkt van strafbare feiten.
21Het toezichthouden kan leiden tot het opleggen van een sanctie als strijdigheid met regels/vergunningen wordt geconstateerd.
22Het opleggen van een sanctie kan leiden tot het toepassen van de sanctie als tijdens het toezicht is gebleken dat de overtreding niet is opgeheven na het opleggen.
23Het opleggen van een sanctie kan aanleiding zijn tot (versterkt) toezichthouden ter controle of de overtreding wordt opgeheven, met name bij formele handhavingsbesluiten.
24Het toepassen van een sanctie kan aanleiding zijn tot (versterkt) toezichthouden om vast te stellen of de overtreding is opgeheven of een nieuwe sanctie moet opgelegd.
25Het opleggen van een sanctie is een formeel besluit en staat open voor bezwaar en/of beroep.
26Het verlenen of weigeren van een vergunning, en het opleggen van maatwerkvoorschriften is een formeel besluit dat open staat voor bezwaar en/of beroep.
27De vaststelling van een omgevingsprogramma en de vaststelling van wijzigingen in omgevingsplan of -verordening zijn formele besluiten die open staan voor bezwaar en/ of beroep (voor een programma betreft dat alleen de direct bindende onderdelen).
28Ook een instructie of interventie van een (hoger) bevoegd gezag staat open voor bezwaar en/of beroep.
81Uit de oriëntatiefase kan blijken dat een voorgenomen activiteit gemeld moet worden.
82De ingediende melding wordt door het bevoegd gezag in behandeling genomen.
83Uit de oriëntatiefase kan blijken dat een vergunning/ontheffing aangevraagd moet worden.
84De ingediende vergunningaanvraag wordt door het bevoegde gezag in behandeling genomen.
85Verwerken van ingediende zienswijzen is deel van het beleids- en regelgevingsproces.
86Verwerken van zienswijzen is deel van de uitgebreide procedure bij de behandeling van vergunningaanvragen.
87Een door een ingediend bezwaar wordt door het bevoegd gezag behandeld.
88Een beroepszaak tegen een genomen besluit behoeft verweer van het bevoegd gezag.
89Een melding incident of handhavingsverzoek wordt behandeld door het bevoegd gezag.
90Ingediende terugmeldingen worden behandeld door het bevoegd gezag.


Download als ArchiMate-bestand

De bedrijfsprocessen voor de omgevingswet zijn gemodelleerd in ArchiMate en met behulp van het Open Group ArchiMate Exchange format geïmporteerd in de Gemmaonline. Het model is ook beschikbaar om te downloaden, zodat u de bedrijfsprocessen zelf kunt importeren in uw modelleersoftware.

Toelichting bij de bedrijfsprocessen Omgevingswet

De hier beschreven en uitgewerkte bedrijfsprocessen zijn bedoeld voor gemeenten om als referentie te gebruiken bij het inrichten van de eigen processen. Het advies is om vooral de indeling op deelprocesniveau over te nemen; die is interbestuurlijk afgestemd; bij samenwerking is het belangrijk elkaars processen te begrijpen en in gelijke termen te spreken.

Bij het modelleren is vooral de hoofdstroom weergegeven. Afwijkende stromen zoals het voortijdig beëindigen van proces op verzoek van de aanvrager zijn over het algemeen niet weergegeven. We benadrukken hier dat niet het procesmodel leidend moet zijn maar de onderhanden casus. Processtappen versnellen, herhalen, parallel uitvoeren of overslaan is toegestaan en zelfs aanbevolen als dat de onderhanden casus en de ‘klant’ verder helpt; deze alternatieve paden zijn omwille van de overzichtelijkheid in de procesdiagrammen niet weergegeven. Kennis van de ‘formele’ procesgang is onontbeerlijk om verantwoord te kunnen afwijken.

De diagrammen zijn gemodelleerd volgens de ArchiMatestandaard voor architectuurmodellen. Wie daarmee niet bekend is, kan de icoontjes en verschillen in vormen en lijnstijlen gewoon negeren. Wat resteert is een eenvoudig blokjes-en-lijntjesmodel dat de volgordelijkheid van activiteiten weergeeft in ‘zwembanen’; de kleuren van de vormen dienen enkel ter visuele ondersteuning.

Samenhang met zaaktypecatalogus en producten-en-dienstencatalogus

De bedrijfsprocessen voor de Omgevingswet zijn opgesteld in samenhang met de interbestuurlijke ZTC en PDC. Er is een n:n-relatie tussen de processen en de zaaktypen; de exacte relatie is gevisualiseerd in de presentatie Interbestuurlijke procesketens Omgevingswet (zie dia's 72 en verder). Er is ook een subtiel verschil tussen de zaaktypen en de processen: bij het opstellen van de zaaktypen is geredeneerd vanuit zuiver juridisch perspectief, bij het opstellen van de procesmodellen zijn zowel juridische en bedrijfsvoeringsaspecten als ook dienstverleningsaspecten (serviceformules) meegenomen. Daarnaast zijn procesmodellen- en beschrijvingen en andere input uit de bestaande praktijk van meerdere gemeenten en omgevingsdiensten geraadpleegd alsook ervaringen opgedaan in praktijkproeven in het kader van de Omgevingswet.

Samenhang met 'werkende processen'

VNG heeft onder de noemer werkende processen voor enkele bedrijfsprocessen een 'placemat' gepubliceerd met een overzicht van processtappen, rollen, input/output en klantverwachtingen. Die placemats zijn te vinden op de VNG-website onder https://vng.nl/artikelen/werkende-processen. De werkende processen bieden een overzichtelijk en laagdrempelig overzicht voor meerdere doelgroepen, ten behoeve van het meedenken en meewerken van die doelgroepen bij het inrichten en aanpassen van de bedrijfsprocessen.

Denk mee!

De vernieuwingen in de bedrijfsprocessen die volgen uit de nieuwe Omgevingswet zullen de komende tijd steeds vastere vorm krijgen en de procesmodellen zullen die ontwikkelingen volgen. Wij nodigen u uitdrukkelijk uit mee te denken en vragen, opmerkingen, suggesties of verbeteringen met ons te delen op de discussiepagina’s op gemmaonline via de “denk mee”-knop bovenaan deze pagina.

Terug naar Overzicht project Omgevingswet.


Deze pagina is het laatst bewerkt op 5 okt 2023 om 02:04.